Đại biểu đặt câu hỏi về vai trò, trách nhiệm của PVN trong dự thảo Luật dầu khí (sửa đổi) - Ảnh: Quochoi.vn
Đặt trong bối cảnh Việt Nam là nước nhập khẩu ròng về năng lượng từ năm 2015, nhu cầu về năng lượng sơ cấp và các sản phẩm dầu khí ở nước ta rất cao, đại biểu Lê Mạnh Hùng (Cà Mau) cho rằng cần thiết phải sửa đổi luật để tạo cơ chế thu hút đầu tư, phân cấp quyết định nhằm đẩy nhanh tiến độ sớm đưa các mỏ dầu khí vào khai thác.
Với vai trò là tổng giám đốc Tập đoàn Dầu khí quốc gia Việt Nam (PVN), ông Hùng cho hay hoạt động dầu khí thường đầu tư lớn, rủi ro cao, xác suất thành công chỉ khoảng 20%. Do đó, cần có quy định cho dự án đồng bộ siêu lớn triển khai theo mô hình chuỗi. Các ưu đãi cho hoạt động dầu khí cần bảo đảm tính khả thi.
Đồng tình với việc cần hình thành cơ chế đặc thù để thu hút đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực dầu khí, song đại biểu Vũ Thị Lưu Mai (Hà Nội) lưu ý cần đề cao tính thận trọng vì đây là nguồn tài nguyên không tái tạo. Thực tế sản lượng luôn giảm, số thu từ dầu thô chiếm 4,6% năm 2018 thì đến năm 2021 còn 2,6%.
"Trên thực tế thời gian qua cũng có những trường hợp đầu tư thu hút nước ngoài trong lĩnh vực dầu khí phải trả giá rất đắt. Vì vậy, tôi nghĩ trên cơ sở cân nhắc lợi ích quốc gia, không đầu tư bằng mọi giá" - đại biểu Mai lưu ý.
Trong khi đó, đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) cho rằng hoạt động dầu khí của PVN không chỉ bó hẹp trong lãnh thổ Việt Nam mà còn có nhiều dự án hợp tác về dầu khí với các quốc gia khác trên thế giới.
Do đó, ông đặt câu hỏi là vậy các dự án hợp tác đầu tư khai thác dầu khí này sẽ được điều chỉnh theo văn bản pháp luật nào? Theo Luật đầu tư liệu có bảo đảm quyền lợi cho Nhà nước vào hoạt động dầu khí hay không?
Trong thực tế, một số dự án hợp tác đầu tư thăm dò, khai thác dầu khí tại nước ngoài không thành công đã gây nên những thiệt hại. Vì vậy đại biểu đề nghị dự luật cần làm rõ quy định về hợp tác đầu tư hoạt động dầu khí của Việt Nam tại nước ngoài, tuân thủ quy định gì để tránh gây nên những thiệt hại cho Nhà nước.
Trong khi đó, đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cũng bày tỏ băn khoăn khi dự thảo dành chương riêng để đề cập đến chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nghĩa vụ của PVN và có tới 86 lần cụm từ Tập đoàn Dầu khí Việt Nam xuất hiện.
"Không khéo dễ dẫn đến sự hiểu lầm là luật này dành cho Tập đoàn Dầu khí Việt Nam" - ông Ngân nói và cho rằng nên cân nhắc khi nội dung này dành hẳn một chương là "hơi nhiều" và đề nghị cần có chương về công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm về dầu khí.
Đồng tình, đại biểu Nguyễn Thị Lệ Thủy (Bến Tre) cho rằng quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền và nghĩa vụ của PVN là "rất nhập nhèm, khó xác định trách nhiệm, không minh bạch, dễ phát sinh tiêu cực". Dẫn chứng, có quy định PVN đóng vai trò là nhà thầu, nhưng có quy định lại đóng vai trò là công ty mẹ, hoặc thậm chí là vai trò quản lý nhà nước.
Chưa kể, thẩm quyền phê duyệt các kế hoạch khai thác sớm mỏ dầu khí, kế hoạch phát triển mỏ dầu khí, kế hoạch thu dọn công trình dầu khí của Bộ Công thương nhưng lại giao thẩm quyền điều chỉnh các kế hoạch này cho PVN trong trường hợp tổng mức đầu tư hoặc tổng chi phí sau điều chỉnh lần lượt nhỏ hơn 10% và 20%.
"Việc quy định như vậy dễ dẫn đến tiêu cực, câu kết với nhà thầu chia nhỏ đến mức đáp ứng tiêu chí ở cấp được ủy quyền phê duyệt nhằm vụ lợi, tránh sự kiểm soát của cấp có thẩm quyền. Do đó, cần nghiên cứu, phân định rạch ròi quyền và trách nhiệm tương ứng?" - bà Thủy đặt câu hỏi.
Cần quy định loại trừ trách nhiệm của người quyết định khoan thăm dò, khai thác dầu khí TTO - Nhất trí về việc cần phải có cơ chế đặc thù để thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí, các đại biểu Quốc hội cho rằng cần quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn và có cơ chế dự phòng rủi ro.