Trong buổi chia sẻ với một cộng đồng doanh nhân, Chủ tịch Thế giới di động Nguyễn Đức Tài rất nhấn mạnh vai trò của việc mua hàng, một nghiệp vụ ảnh hưởng trực tiếp đến giá vốn hàng bán của doanh nghiệp cũng như một đội ngũ mua hàng trong sạch.

"Các bạn nắm trong tay một đội ngũ mua hàng vớ vẩn, họ lấy của nhà cung cấp 5-10% thì còn lại là con số âm.

Đó là lý do vì sao nhiều doanh nghiệp bán lẻ luôn luôn ở trạng thái âm. Không phải vì họ không biết làm mà nó thất thoát quá lớn trong quá trình mua hàng, để ý cái đó. Làm sao để có được đội ngũ mua hàng trong sạch thì lại là câu chuyện khác nữa", ông Tài chia sẻ.

Để gia tăng khả năng sinh lời, bất kỳ doanh nghiệp nào cũng cần đòi hỏi quản lý hiệu quả giá vốn hàng bán. Điều này lại càng đặc biệt quan trọng với những doanh nghiệp thương mại.

Hãy thử so sánh biên lợi nhuận gộp giữa doanh nghiệp sản xuất như Vinamilk với doanh nghiệp thương mại là Thế giới di động và FPT Retail.

Vinamilk luôn duy trì mức biên lợi nhuận gộp trên 30%, thậm chí đạt đỉnh 48% vào năm 2016 và duy trì đều đặn 47% trong vài năm sau. Trong khi đó 2 doanh nghiệp thương mại là Thế giới di động và FPT cao nhất luôn có mức thấp hơn 25%.

Cụ thể trong 2 năm gần đây Thế giới di động mới đạt được biên lợi nhuận gộp 22%, còn trước đó luôn ở mức dưới 20%. FPT Retail hiện cũng duy trì mức từ 13-14% biên lợi nhuận gộp.

Vậy làm sao để xây dựng đội ngũ mua hàng trong sạch?

Để xây dựng đội ngũ quan trọng này, chủ tịch Nguyễn Đức Tài cho rằng nhà lãnh đạo cần quan tâm đến 3 vấn đề.

Đặc trưng về tính cách

"Con người nói chung tạm chia thành 3 loại. Nhóm thứ 1 là của Caesar trả về cho Caesar, chiếm dưới 10% theo nhận định của Tài. Họ là những người nhặt được tiền của ai đó thì sẽ tìm người để trả, nếu không tìm được thì họ sẽ đi làm từ thiện. Trong đội ngũ các bạn có những người như vậy thì giữ cho chặt. Những người đó hiếm lắm, quý lắm.

Nhóm thứ 2 chiếm 60-70% là nhóm “chó treo mèo đậy”. Trong nhà bạn nuôi mèo thì bạn lấy lồng bàn chụp thức ăn lại, nếu bạn nuôi chó thì phải treo lên. Nhóm này không tốt không xấu nhưng họ cần phải có hành động kiểm soát chặt chẽ để bảo đảm mọi thứ được kiểm soát.

Nhóm cuối cùng thì dù “chó treo mèo đậy” cũng không hoạt động nổi. Với nhóm này nếu các bạn gặp thì phải xử nhanh chừng nào tốt chừng đấy. Hai nhóm đầu chúng ta có thể xài được, tuyển dụng được. Đó là góc nhìn về con người", ông Tài tiết lộ cách quản trị nhân sự trong doanh nghiệp.

Cơ chế được và mất

Điểm thứ 2 mà ông Tài tiết lộ chính là đặc điểm tâm lý con người khi làm việc gì đó sẽ luôn đắn đo giữa cái được và cái mất.

"Bản chất con người sẽ luôn cân nhắc tôi làm cái này sẽ được cái gì, tôi mất cái gì. Nếu họ thấy cái được nhiều, cái mất ít thì họ sẽ làm. Nếu họ thấy cái mất nhiều hơn cái được thì họ sẽ không làm. Các bạn phải xây dựng một chính sách đủ tốt để thấy những tham nhũng này kia là vô nghĩa", doanh nhân Nguyễn Đức Tài chia sẻ.

Ông Tài chia sẻ chính câu chuyện mình từng làm vị trí giám đốc Logistics & Finance tại một công ty nước ngoài được giao nhiệm vụ mua hàng. Thời điểm này công ty nhập về một dây chuyền đóng gói bao bì nhưng lại thiếu đai để vận hành. Mỗi chiếc đai này có giá khoảng 1,5 triệu đồng.

Khi ông Tài đi mua hàng thì bất ngờ được người bán đề nghị kê khống giá. Tất nhiên ông từ chối vì khoản lời này quá nhỏ so với việc mất mát từ hành động tham nhũng gây ra. Tuy nhiên chủ tịch Thế giới di động cho rằng nếu vị trí mua hàng thuộc về một người có lương chỉ 1,5 triệu đồng thì họ sẵn sàng kê lên 2 triệu để hưởng phần chênh lệch lên tới 1/3 tháng lương.

Do vậy ông Tài cho rằng, lãnh đạo doanh nghiệp cần xây dựng một chính sách phải "đủ ngon lành" để tạo ra thu nhập cho người lao động.

Văn hoá doanh nghiệp mạnh

Ngoài 2 yếu tố trên, chủ tịch Thế giới di động cho biết doanh nghiệp phải xây dựng được một văn hoá đủ mạnh. Khi đó trong một tập thể có văn hoá đề cao sự trung thực thì khi ai đó làm ngược lại sẽ bị loại trừ ngay.

Ngoài ra các chính sách công ty nên hướng đến việc xây dựng một hiệu quả cuối cùng ví dụ như ESOP, thưởng cổ phiếu. Với điều này khi ai đó tham nhũng, lấy tiền của công ty đồng nghĩa với việc lấy tiền của đồng nghiệp ngồi bên cạnh. Cơ chế này sẽ giúp tập thể loại bỏ những cá thể gây tổn hại cho lợi ích chung.