Giả mạo chữ ký cổ đông thế chấp tài sản
Vụ án này xảy ra từ năm 2007, liên quan trực tiếp đến bị cáo Phan Thúy Mai (cựu giám đốc Công ty Đầu tư và Du lịch An Phát) – chủ đầu tư dự án Khu du lịch 79 Mùa Xuân, thuộc huyện Mê Linh, tỉnh Vĩnh Phúc và nay là huyện Mê Linh, Hà Nội.
Trong phần luận tội, đại diện Viện kiểm sát (VKS) xác định, các bị cáo Trần Phương Bình, Nguyễn Thị Kim Xuyến (cựu phó Tổng giám đốc DAB) cùng các cán bộ tín dụng có hành vi sai phạm trong phê duyệt, giải ngân các khoản tín dụng cho Công ty CP Du lịch An Phát (viết tắt là Công ty An Phát), gây thiệt hại cho ngân hàng hơn 184 tỷ đồng.
 |
Phan Thúy Mai (đứng giữa, hàng trên) cùng đồng phạm tại phiên tòa. |
Còn bị cáo Phan Thúy Mai giữ vai trò đồng phạm với hành vi sử dụng tài liệu là biên bản họp HĐQT, giả mạo chữ ký cổ đông để thế chấp tài sản Công ty An Phát (gồm 123 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất). Bị cáo này còn dùng tài sản đang tranh chấp để thế chấp, thực hiện việc thế chấp tài sản khi không có sự đồng ý của các cổ đông với mục đích để được giải ngân.
Điều này dẫn đến việc ký kết và thực hiện hợp đồng thế chấp trái quy định pháp luật và không có giá trị thực hiện... Với hành vi trên, VKS đề nghị các bị cáo mức án từ 2 năm tù cho hưởng án treo – 15 năm tù.
Về trách nhiệm dân sự, VKS đề nghị tuyên Công ty An Phát phải bồi thường cho DAB 108 tỷ đồng, còn các bị cáo Trần phương Bình, Nguyễn Thị Xuyến, Phan Thúy Mai… phải liên đới bồi tường 76 tỷ đồng. VKS cũng đề nghị HĐXX tuyên trả lại 123 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho Công ty An Phát.
Tranh luận với Viện kiểm sát, luật sư Hoàng Văn Dũng – bảo vệ quyền và lợi ích của DAB cho biết, về đường lối giải quyết, cơ quan truy tố xác định đây là các hợp đồng tín dụng bất hợp pháp nhưng các bị cáo vẫn khẳng định các hợp đồng tín dụng, hợp đồng thế chấp là hợp pháp.
Theo luật sư Dũng, căn cứ vào các quy định pháp luật trong Bộ luật Dân sự, Luật Các tổ chức tín dụng, các thông tư, quy chế cho vay… thì VKS chưa chỉ ra trong vụ án này DAB vi phạm điều nào trong hệ thống pháp lý.
Theo luật sư của DAB, quan điểm ngân hàng là hồ sơ vay vốn hợp pháp. Do đó, DAB có quyền yêu cầu bên vay là Công ty An Phát và Công ty Tràng An phải thực hiện nghĩa vụ trả nợ gốc và lãi.
Còn luật sư Nguyễn Văn Thái – đại diện DAB thì cho rằng, ngân hàng có thiệt hại là đã chậm xử lý tài sản đảm bảo, chậm thu hồi nợ và thiệt hại về con người, những cán bộ đã cống hiến cho ngân hàng.
Khốn khổ vì hàng trăm "sổ đỏ" bị "treo"
Một vấn đề khác được đưa ra tranh luận gay gắt trong phiên tòa này là kết luận kiểm toán của Công ty kiểm toán BDO. Kết luận này có đề cập đến đợt tăng vốn điều lệ của Công ty An Phát, về tỷ lệ sở hữu cổ phần của các cổ đông sáng lập trong đó thể hiện từ năm 2006, bị cáo Phan Thúy Mai không còn sở hữu cổ phần tại Công ty An Phát.
Luật sư Trần Văn Quang – bào chữa cho bị cáo Phan Thúy Mai cho biết, kết luận trên có tiêu đề là báo cáo kết quả kiểm tra và là hợp đồng kiểm toán giữa cơ quan điều tra và Công ty BDO. Về nội dung, báo cáo trên không mang ý nghĩa là “báo cáo” kiểm toán, chỉ dựa vào số liệu do cơ quan điều tra cung cấp. Theo Thông tư liên tịch số 01/2017 giữa TAND tối cao, Bộ Tư pháp, Bộ Công an, Bộ Quốc phòng quy định rõ trường hợp này phải có giám định tư pháp tài chính.
Luật sư Hoàng Đình Dũng cũng cho rằng, trong báo cáo của Công ty BDO cũng đưa ra các điểm “loại trừ” như số liệu nêu ra cần được tranh luận với các tổ chức, cá nhân liên quan... Do đó, không thể sử dụng báo cáo này để xác định thiệt hại và có hay không có hành vi vi phạm pháp luật.
Vì vậy, một số luật sư đồng quan điểm là phải trả hồ sơ điều tra bổ sung thêm chứng cứ là trưng cầu giám định tài chính. Đồng thời cần tiến hành thẩm định giá trị tài sản của Công ty An Phát.
Luật sư Vũ Thị Kim Ngọc – bảo vệ quyền, lợi ích Công ty An Phát cho rằng, theo cáo trạng, các bị cáo thực hiện nhiều hành vi như lập các tài liệu giả mạo, chiếm dụng 123 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất của công ty, thiết lập nhiều hợp đồng tín dụng vay và cho vay trái quy định. Từ đó, bị cáo Mai lợi dụng danh nghĩa giám đốc công ty, sử dụng vốn vay sai mục đích dẫn đến không có khả năng thu hồi 184 tỷ đồng.
Cơ quan điều tra trưng cầu kiểm toán kết luận “số dư nợ bà Mai sử dụng cho công ty là hơn 108 tỷ đồng”. Công ty An Phát nhận thức có trách nhiệm hoàn trả số tiền vay đã sử dụng chi dùng hợp pháp cho công ty. Tuy nhiên, trong tổng số 108 tỷ đồng có một số khoản tiền chưa được chi dùng hợp lệ, nên đề nghị xem xét số tiền công ty sử dụng thực tế là 89,4 tỷ đồng để trả cho ngân hàng.
Theo luật sư Ngọc, trong vụ án này, Công ty An Phát được xác định là người liên quan nhưng về bản chất, công ty còn có “vai trò bị hại”. Bởi lẽ, Công ty An Phát đã bị mất quyền quản lý, sử dụng 123 giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Công ty An Phát có quyền yêu cầu được nhận lại tài sản mà các bị cáo đã vi phạm pháp luật chiếm dụng (được xác định là tang vật chứng vụ án).
Thực tế, Công ty An Phát đang phải gánh chịu hậu quả rất nặng nề của vụ án, chỉ riêng tiền sử dụng dất, tiền thuế… đang còn tồn đọng đến vài trăm tỷ đồng; trong khi công ty không có các giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nên rất hạn chế để khai thác lợi ích. Hiện nay, dự án vẫn đang bị ngưng trệ, không thực hiện được như mục tiêu đã đề ra.
Hiện, phiên tòa xét xử cựu Tổng giám đốc Ngân hàng TMCP Đông Á Trần Phương Bình và đồng phạm đã bước vào phần nghị án và TAND TP Hà Nội sẽ đưa ra phán quyết vào chiều 20-6.