Theo báo cáo e-Conomy SEA 2022 mới nhất do Google, Temasek và Bain & Company phát hành, nền kinh tế kỹ thuật số của 6 quốc gia thuộc Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN-6) bao gồm Indonesia, Malaysia, Philippines, Singapore, Thái Lan và Việt Nam được dự đoán sẽ tăng trưởng 6% mỗi năm và thị trường này có thể đạt tới 1.000 tỷ USD vào năm 2030.
Tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số rào cản, từ sự khác biệt giữa thành thị và nông thôn cho đến trình độ hiểu biết về kỹ thuật số thấp, khu vực này tiếp tục phải đối mặt với những thách thức có thể kìm hãm sự tăng trưởng đó.
Anthony Toh, nhà phân tích nghiên cứu tại Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam cho biết: “Nền kinh tế kỹ thuật số của ASEAN đang mở rộng, nhưng vẫn có sự phân chia về thị trường kỹ thuật số. Singapore là thành viên ASEAN số hóa nhiều nhất. Đối với Malaysia, Indonesia, Brunei, Thái Lan và Việt Nam, họ có xu hướng thiếu một số chỉ số trong khi Myanmar, Lào và Campuchia thiếu triển vọng số hóa”.
Khung pháp lý
Theo báo cáo Chỉ số tích hợp kỹ thuật số ASEAN, Singapore và Malaysia có kết quả tốt trên một số chỉ số tích hợp kỹ thuật số. Trong khi Brunei, Indonesia, Thái Lan, Philippines và Việt Nam đang thiếu một hoặc nhiều chỉ số.
Cụ thể, một số chỉ số bao gồm bảo vệ dữ liệu và an ninh mạng, thanh toán kỹ thuật số, cũng như kỹ năng kỹ thuật số, đổi mới, tinh thần kinh doanh và sự sẵn có của cơ sở hạ tầng.
Campuchia, Lào và Myanmar đạt điểm dưới trung bình trên tất cả các chỉ số và còn rất nhiều cơ hội để bắt kịp các nỗ lực hội nhập kỹ thuật số của khu vực.
Kenddrick Chan, một thành viên tại Viện Portulans, viện nghiên cứu độc lập có trụ sở tại Washington cho biết: “Để tham gia vào nền kinh tế kỹ thuật số, điều rất quan trọng là phải có các khung pháp lý cơ bản. Lý do đằng sau sự phát triển không đồng đều này là sự phân bổ không đồng đều các lợi ích của nền kinh tế kỹ thuật số. Đó là bởi vì các quốc gia khác nhau đang ở các giai đoạn phát triển khung pháp lý khác nhau”.
ASEAN đã đưa ra các chính sách và khuôn khổ quan trọng, chẳng hạn như Kế hoạch tổng thể kỹ thuật số ASEAN 2025 và Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN 2025 để phác thảo các hành động hướng dẫn hợp tác kỹ thuật số của các chính phủ.
Tuy nhiên, theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), “những mục tiêu này sẽ yêu cầu nghiên cứu chi tiết, hoạch định chính sách có tầm nhìn xa và sự ủng hộ đáng kể từ các bên liên quan trong khu vực”.
James Tan, đối tác quản lý của công ty đầu tư mạo hiểm Quest Ventures có trụ sở tại Singapore cho biết: “Các quy định thường tụt hậu so với đổi mới và phải có luật mới, hiệu quả đối với các lĩnh vực như bảo vệ dữ liệu và quyền riêng tư khi bối cảnh phát triển”.
Khoảng cách kỹ thuật số giữa thành thị và nông thôn
Ngoài ra còn có sự phân chia kỹ thuật số giữa thành thị và nông thôn trong mỗi quốc gia. Ngoại trừ Singapore, Malaysia và Brunei, ước tính năm 2021 của Ngân hàng Thế giới (WB) cho thấy các quốc gia Đông Nam Á khác có hơn 40% dân số sống ở khu vực nông thôn.
 |
Tỷ lệ thâm nhập của Internet ở ASEAN |
Trong khi Indonesia đã chứng kiến tốc độ thâm nhập internet nhanh chóng mỗi năm, quốc gia này vẫn trải qua khoảng cách kỹ thuật số giữa thành thị và nông thôn cao. Sự phát triển nhanh chóng của công nghệ kỹ thuật số làm tăng nguy cơ khiến một số cộng đồng nông thôn bị bỏ lại phía sau.
“Trước đại dịch, khoảng cách kỹ thuật số giữa thành thị và nông thôn ở Indonesia là 24,8%. Khoảng cách giảm nhẹ xuống 22,5% vào năm 2021”, Asia Competitiveness Institute trích dẫn dữ liệu của Cục Thống kê Indonesia cho biết.
Mặc dù ASEAN có tỷ lệ sử dụng internet cao trên 70% và hầu hết dân số sở hữu điện thoại thông minh, nhưng điều đó không có nghĩa là hiểu biết về kỹ thuật số.
“Người Đông Nam Á không thiếu điện thoại di động. Đối với họ, internet là điện thoại di động. Nhưng vấn đề chính là nó bị chi phối bởi mạng xã hội. Họ có thể không truy cập trình duyệt web. Cách họ sử dụng Internet luôn thông qua Facebook, Instagram, TikTok và vì vậy, để họ tham gia vào toàn bộ nền kinh tế kỹ thuật số đòi hỏi phải có nhiều hiểu biết về kỹ thuật số hơn”, ông Kenddrick Chan cho biết.
Nhà phân tích Anthony Toh cho biết, khoảng cách kỹ thuật số của Đông Nam Á là vấn đề hấp dẫn nhất đối với tiến trình kỹ thuật số của khu vực. “Tôi không thấy nó được nâng lên một tiêu chuẩn tốt hơn. Thay vào đó, ngay bây giờ, khoảng cách kỹ thuật số đang ngày càng rộng hơn”, ông cho biết.