Theo báo cáo mới đây của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, 5 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt gần 3,9 triệu tấn, tương đương 2,02 tỷ USD, tăng 40,8% về khối lượng và 49% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Đây cũng là mức tăng trưởng mạnh nhất cùng kỳ các năm từ 2013 cho đến nay.
Trong 4 tháng đầu năm, Philippines là thị trường tiêu thụ gạo lớn nhất của Việt Nam đạt 1,29 triệu tấn, tương đương 647,5 triệu USD, tăng 40,6% về khối lượng và tăng 53,4% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022. Trong nhóm 15 thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất, Indonesia tăng mua gấp 26 lần so với cùng kỳ năm ngoái. Giá gạo xuất khẩu bình quân 5 tháng đầu năm đạt 517 USD một tấn, tăng 5,8% so với cùng kỳ năm 2022.
Nông dân tại Cần Thơ thu hoạch lúa vụ Đông Xuân. Ảnh: Thanh Trần
Chia sẻ với VnExpress, ông Nguyễn Ngọc Nam - Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, cho rằng năm nay xuất khẩu gạo gặp thuận lợi nhất. Trong đó, sản xuất thắng lớn khi cơ cấu giống lúa có nhiều chuyển biến, năng suất cao. Nhu cầu nhập khẩu tại thị trường cũ như Philippines, Trung Quốc và Malaysia đều tăng mạnh. Cùng với đó, gạo xuất khẩu sang các thị trường mới như Indonesia, một vài quốc gia châu Phi tăng đột biến. Ngoài ra, gạo thơm Việt Nam thực hiện xúc tiến thương mại thêm tại các thị trường ngách và ngày càng có vị thế riêng đã giúp bức tranh xuất khẩu gạo "thêm rực rỡ".
Việt Nam đang có thêm nhiều cơ hội khi sản lượng gạo của Ấn Độ và Thái Lan bị ảnh hưởng vì El Nino khiến năng suất giảm. Trong khi đó, chiến sự Nga và Ukraine khiến nhu cầu dự trữ lương thực trên toàn cầu tăng. Báo cáo của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), cho thấy sản lượng gạo toàn cầu niên vụ 2022-2023 dự báo đạt 503 triệu tấn, giảm 2% so với năm trước và mức giảm hàng năm đầu tiên kể từ niên vụ 2015-2016.
Các doanh nghiệp xuất khẩu gạo Việt Nam cũng cho biết, họ nhận đơn hàng dồn dập trong nhiều tháng qua nhưng nguồn cung gạo trong nước không đáp ứng đủ.
Theo Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam, năm 2022, xuất khẩu gạo Việt tăng cao nên lượng hàng tồn kho để gối đầu cho năm nay đang rất thấp. Lúa gạo nông dân thụ hoạch vụ Đông Xuân đang được doanh nghiệp tiêu thụ gần hết.
Do đó, hiệp hội dự báo hết năm, xuất khẩu gạo có thể chỉ đạt 6,3-6,5 triệu tấn, thấp hơn so với 2022. Năm nay, ngoài nguồn cung phải giữ lại để gối đầu cho vụ kế tiếp, một phần còn dùng bù đắp lượng gạo nhập khẩu dùng cho chế biến thực phẩm đang giảm mạnh. Hiện, gạo trắng Ấn Độ vẫn bị áp thuế xuất khẩu cao.
Thi Hà