Viện Kinh tế và Quản lý Tây Nguyên được thành lập năm 2019, là đơn vị sự nghiệp có thu có trụ sở tại thành phố Buôn Ma Thuột, tỉnh Đắk Lắk. Hiện nay, viện tuyển sinh nhiều bậc đào tạo từ cử nhân đến tiến sĩ từ trong nước đến nước ngoài, chẳng khác nào một trường đại học.

Thạc sĩ quốc tế học tiếng... Việt

Bên cạnh các chương trình trong nước, viện này phối hợp với Đại học Giáo dục quốc tế Paris (PUIE) - Cộng hòa Pháp tuyển sinh chương trình thạc sĩ và tiến sĩ. Trong khi bậc thạc sĩ tuyển sinh ngành quản trị kinh doanh thì bậc tiến sĩ tuyển sinh hai ngành quản trị kinh doanh, quản lý.

Năm 2022, viện còn tuyển sinh bậc cử nhân quản trị kinh doanh. Toàn bộ chương trình học trực tuyến 100%. Chúng tôi liên hệ với viện này hỏi về chương trình thạc sĩ, nhân viên tư vấn cho biết quá trình đào tạo kéo dài khoảng 12 tháng bằng hình thức học trực tuyến vào cuối tuần.

Nhân viên cho biết chương trình học có môn học bằng tiếng Anh do giáo sư PUIE giảng dạy, có môn bằng tiếng Việt do giáo sư người Việt Nam giảng dạy. Chúng tôi đặt vấn đề khả năng tiếng Anh không tốt, nhân viên trấn an rằng với các môn dạy bằng tiếng Anh sẽ có giảng viên trợ giảng người Việt hỗ trợ chuyển ngữ nên học viên yên tâm.

"Chúng tôi biết tâm lý chung của anh chị là sợ ngoại ngữ nên bên viện có đội ngũ giảng viên hỗ trợ. Sau khi hoàn thành các môn học, học viên sẽ làm luận văn kết thúc khóa đào tạo mà không phải bảo vệ luận văn. Đó là ưu điểm của chương trình. Với từng môn học, học viên chủ yếu trao đổi thực tiễn ngành quản trị, tương tác với giảng viên, không làm bài kết thúc môn. Học phí trọn khóa 11.000 USD" - nhân viên này tư vấn thêm.

Tại Đà Nẵng, một chương trình thạc sĩ quốc tế khác cũng được triển khai. Đó là chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh quốc tế của Trường đại học Alzette (Cộng hòa Pháp), do Công ty BNJ (Đà Nẵng) triển khai. Chúng tôi liên hệ và được người chủ nhiệm chương trình này tư vấn chương trình gồm có ba hướng: quản trị quốc tế, quản trị kinh doanh và quản trị nhân sự. Chương trình kéo dài 12 tháng, học trực tuyến hoàn toàn, học phí 6.700 USD.

Người tư vấn cho biết chương trình có bảy môn học chính và luận văn tốt nghiệp. "Người tốt nghiệp đại học bất kỳ ngành học nào cũng tham gia được, không phải học chuyển đổi môn. Đầu vào tiếng Anh IELTS 5.5 hoặc có hai giáo viên nước ngoài cùng một giảng viên người Việt kiểm tra. Giáo viên Việt Nam dĩ nhiên sẽ châm chước hơn cho mọi người. Nếu không đạt đầu vào tiếng Anh, học viên sẽ được đào tạo tiếng Anh trong khoảng ba tháng song song với học thạc sĩ" - người này tư vấn.

Nói thêm về việc học, người này cho biết học viên từ 11 quốc gia học cùng nhau qua ứng dụng trực tuyến. 45 phút đầu toàn bộ học viên học chung với nhau, giảng dạy bằng tiếng Anh. Sau đó, mỗi quốc gia sẽ có một phòng học riêng, học viên Việt Nam sẽ học ở phòng tiếng Việt.

Một chương trình khác là chương trình thạc sĩ của Trường đại học UBIS (University of Business Innovation and Sustainability, Mỹ) được triển khai rầm rộ tại Việt Nam nhiều năm qua. Học phí toàn khóa là 8.700 USD. Theo trường này, tại Việt Nam có gần 2.000 học viên đang theo học và tốt nghiệp, hiện đang làm việc tại các công ty lớn, tập đoàn đa quốc gia và các cơ quan nhà nước.

Học viên học online trên hệ thống của trường. Chương trình học kéo dài 16 tháng gồm 11 môn học và một luận văn. Luận văn được giảng viên người Việt của đơn vị triển khai đọc và có những đánh giá sơ bộ, học viên chỉn chu rồi mới "up" lên hệ thống của trường để họ đặt câu hỏi và trả lời trên hệ thống chứ không bảo vệ luận văn trước hội đồng. Như vậy sẽ nhẹ hơn cho học viên.

Bằng không được công nhận

Chúng tôi đặt vấn đề liệu bằng cấp có được công nhận tại Việt Nam hay không, nhân viên Viện Kinh tế và Quản lý Tây Nguyên cho biết viện đã có công văn và "bằng được Việt Nam mình công nhận". Cũng theo nhân viên này, đã có nhiều anh chị theo học tiến sĩ chương trình này.

Còn nhân viên chương trình thạc sĩ Trường đại học Alzette cho biết bằng tốt nghiệp của trường có giá trị toàn cầu. Thông thường các trường toàn cầu thì không vấn đề gì về việc công nhận, tuy nhiên Việt Nam có một số quy định ngặt nghèo nên mọi người gặp khó khăn.

Tương tự, nhân viên tư vấn chương trình thạc sĩ quản trị kinh doanh của UBIS cho biết trường được công nhận quốc tế với nhiều chứng nhận kiểm định. Tuy nhiên, Bộ GD-ĐT Việt Nam chỉ công nhận bằng cấp của một số loại hình liên kết hoặc du học hoàn toàn. Nếu học viên làm ở các sở ban ngành nhà nước thì bằng cấp cần được Bộ GD-ĐT công nhận, nếu làm bên ngoài thì không cần bộ công nhận. Tuy vậy, cũng có cơ quan nhà nước công nhận bằng này.

Chúng tôi liên hệ Cục Quản lý chất lượng (Bộ GD-ĐT) để tìm hiểu thêm về pháp lý của chương trình và văn bằng. Theo cục này, các chương trình đào tạo hoàn toàn trực tuyến của Trường đại học Giáo dục quốc tế Paris, Trường đại học Alzette và UBIS chưa được Bộ GD-ĐT cho phép đào tạo hoặc liên kết đào tạo tại Việt Nam. Vì vậy, văn bằng của các chương trình này chưa được công nhận.

Văn bằng của các chương trình đào tạo trực tuyến hoặc trực tiếp kết hợp trực tuyến được công nhận khi đáp ứng quy định tại điểm a khoản 1 điều 4 thông tư số 13/2021 và đáp ứng một trong hai điều kiện sau: chương trình đào tạo được Bộ GD-ĐT cấp phép đào tạo tại Việt Nam khi người học lưu trú và học tập tại Việt Nam. Chương trình đào tạo được cơ quan có thẩm quyền về giáo dục của nước nơi tổ chức đào tạo cấp phép khi người học lưu trú và học tập tại nước đó.