Giám sát sở hữu chéo ngân hàng

Tham gia chất vấn Phó Thủ tướng Lê Minh Khái sáng 8/6, Đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) nêu: Nhiều đại biểu Quốc hội đồng tình với đánh giá của Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng tình trạng sở hữu chéo, thao túng lợi ích nhóm trong lĩnh vực ngân hàng vẫn rất đáng lo ngại, bất chấp ngành ngân hàng đã trải qua nhiều giai đoạn thực hiện tái cơ cấu, hệ lụy là nguy cơ rủi ro chéo trong hệ thống tài chính ngân hàng lại bùng lên, đặc biệt khi sự kiện Vạn Thịnh Phát nổ ra đầu hồi tháng 10/2022.

Từ vấn đề trên, đại biểu Đồng đề nghị Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho ý kiến về vấn đề này?

Trả lời, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết ngân hàng tín dụng là thể chế đặc biệt, là ngành nghề kinh doanh có điều kiện nên được kiểm soát, giám sát theo tiêu chuẩn hết sức nghiêm ngặt.

Phó Thủ tướng nhìn nhận sở hữu chéo sẽ tác động đến hành vi thao túng trong hoạt động ngân hàng, đặc biệt là hoạt động tín dụng. Việc dành vốn tín dụng cho lợi ích của nhóm sở hữu chéo sẽ làm méo mó hoạt động kinh tế, làm ảnh hưởng môi trường chung.

Theo Phó Thủ tướng, Ngân hàng Nhà nước vừa qua đã tích cực kiểm tra, thanh tra, xử lý thực trạng sở hữu chéo, song ông Khái cho rằng cũng có cái khó.

Để hạn chế sở hữu chéo, Phó Thủ tướng cho biết Chính phủ đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước rà soát cơ chế hoạt động của các ngân hàng thương mại, sửa Luật các tổ chức tín dụng để có căn cứ vững chắc kiểm soát, xử lý sở hữu chéo.

Bên cạnh việc tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, Phó Thủ tướng cho rằng hệ thống kiểm soát nội bộ của các ngân hàng cũng phải tự phát hiện những hành vi lệch chuẩn. Phó Thủ tướng nhấn mạnh thêm giải pháp xử lý nghiêm sai phạm, công khai, minh bạch để các nhà đầu tư và người dân có thông tin kiểm tra, giám sát và xử lý tình trạng này.

Thị trường trái phiếu dần ổn định

Đại biểu Sùng A Lềnh (đoàn Lào Cai) đặt vấn đề, thời gian qua thị trường bất động sản đóng băng, doanh nghiệp bất động sản khó tiếp cận vốn. Thị trường trái phiếu doanh nghiệp khủng hoảng.

Theo đại biểu, nhiều doanh nghiệp bất động sản chậm thanh toán gốc và lãi trái phiếu, nhất là khi áp lực đáo hạn và trả lãi trái phiếu doanh nghiệp năm 2023 rất lớn. Khối lượng trái phiếu doanh nghiệp năm 2023 gần 290.000 tỷ đồng, trong đó quý III lớn nhất với 103.000 tỷ đồng.

Việc này, theo đại biểu, đã gây bức xúc cho nhiều người dân, làm sụt giảm niềm tin thị trường và nhà đầu tư, nên việc huy động vốn từ phát hành trái phiếu thấp, tiềm ẩn nguy cơ bất ổn xã hội.

“Đề nghị Phó Thủ tướng cho biết trách nhiệm các cơ quan quản lý Nhà nước về vấn đề này? Quan điểm chỉ đạo và giải pháp căn cơ nào để thúc đẩy phát triển an toàn, lành mạnh thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp?”, đại biểu chất vấn.

Trả lời, Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nói rằng, thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn, ảnh hưởng đến điều hành kinh tế vĩ mô và hoạt động của doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp bị vướng xử lý trái phiếu có nguyên nhân đầu tiên là quản lý luân chuyển, sử dụng dòng tiền trong đòn bẩy tài chính chưa hợp lý. Một số trường hợp vi phạm, ngành công an đã điều tra, truy tố.

Theo Phó Thủ tướng, thị trường trái phiếu cũng chưa bền vững về cơ cấu, nghiêng về thị trường rủi ro như bất động sản. Tình hình sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp sau đại dịch Covid-19 khó khăn về tài chính, nên thanh khoản của trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cũng rất khó khăn.

Báo cáo của Bộ Tài chính nêu rõ, trái phiếu đến hạn thanh toán tính đến 31/12/2022 là 1,2 triệu tỷ đồng, trong đó đáo hạn của năm 2023 là 290.000 tỷ đồng, doanh nghiệp có nghĩa vụ phải thanh toán.

Cạnh đó, bất động sản cũng gặp nhiều khó khăn do nguyên nhân về pháp lý, cơ cấu sản phẩm như sản phẩm giá thấp ít, sản phẩm giá cao nhiều; năng lực chủ đầu tư.

Phó Thủ tướng cho hay, Thủ tướng đã lập tổ công tác do 2 Phó Thủ tướng làm tổ trưởng để nghiên cứu, đánh giá những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân, đưa ra giải pháp. Khi hai tổ công tác này có báo cáo, Chính phủ sẽ chỉ đạo để gỡ khó cho thị trường bất động sản và trái phiếu doanh nghiệp, các cơ quan tăng cường kiểm tra, giám sát để đảm bảo hoạt động này minh bạch.

Trong quý I/2023, các doanh nghiệp, cơ quan quản lý Nhà nước đã ổn định tình hình, tiếp tục tháo gỡ khó khăn trên tinh thần doanh nghiệp có trách nhiệm theo hợp đồng dân sự, Nhà nước tham gia kiểm tra, kiểm soát để thúc đẩy thực hiện cam kết theo nghĩa vụ, nếu có vi phạm sẽ xử lý nghiêm, bảo vệ quyền lợi người dân, nhà đầu tư.