Trương Quang Nhật (27 tuổi) hiện là giáo viên IELTS tại thành phố Bắc Ninh. Vốn rất thích đưa công nghệ vào bài giảng, Quang Nhật nhanh chóng đem ChatGPT vào những tiết dạy IELTS từ đầu năm 2023.

Luyện viết luận với ChatGPT

Thầy trò cùng học kỹ năng viết (writing) với ChatGPT. Chỉ cần đưa đề bài thi viết cùng các yêu cầu như dung lượng, hướng triển khai, sau 1-2 phút ChatGPT cho ra một bài viết hoàn chỉnh với những từ vựng và ngữ pháp đa dạng.

Từ bài viết "điểm ưu" của ChatGPT, học viên sẽ đối chiếu với bài luận của mình để xem có thể học hỏi được gì về ý tưởng, từ ngữ, cách viết. "Các bài viết của ChatGPT cũng được chúng tôi gửi đến các giám khảo IELTS để họ đánh giá. Chúng tôi lại học hỏi một lần nữa từ những nhận xét ấy" - Quang Nhật nói.

Bên cạnh đó, ChatGPT có thể giúp ôn luyện các kiến thức sâu về ngôn ngữ. Quang Nhật cho biết chỉ cần đặt câu lệnh, ChatGPT sẽ thống kê các kiến thức nhanh chóng mọi thắc mắc về ngôn ngữ mà người học đang gặp rắc rối. Phần mềm này cũng có thể tạo các bài tập để giúp học sinh luyện kỹ năng ngôn ngữ, thậm chí có khả năng lên kế hoạch học tập theo hướng cá nhân hóa cho từng người.

"Tuy nhiên, một điểm bất lợi của việc dùng ChatGPT là người dùng cần phải dành rất nhiều thời gian để luyện tập viết câu lệnh (prompting) một cách hiệu quả, để ChatGPT thực sự hiểu trọn vẹn nhu cầu của bạn, từ đó mới có thể cho ra các kết quả có giá trị cao" - Quang Nhật nói.

Vài tháng nay, Tường Vy (21 tuổi) - sinh viên năm 3 ngành ngôn ngữ Trung Quốc, Trường ĐH Khoa học xã hội và Nhân văn (ĐH Quốc gia TP.HCM) - cũng dùng ChatGPT để bổ trợ việc học ngoại ngữ. 

Do đã có trình độ tiếng Hoa nhất định, Vy chủ yếu dùng ChatGPT để tham khảo cách dịch thuật hoặc nắm nghĩa chính của một đoạn văn bản dài bằng tiếng Trung. Đôi khi Vy tham vấn ChatGPT cách dùng từ sao cho nghe giống với người bản xứ nhất.

"Điểm mạnh ở ChatGPT là cách diễn đạt khá mượt, có thể dịch được nhiều ngôn ngữ. Các kết quả khá hữu ích khi mình muốn giải thích về cách dùng từ, ngữ pháp hoặc muốn viết một đoạn văn tiếng Hoa. Tuy nhiên, khi hỏi ChatGPT thì nên cung cấp đầy đủ thông tin, tránh trường hợp phần mềm trả lời lệch lạc" - Tường Vy nói.

Lạm dụng sẽ có "tác dụng ngược"

Nhiều lần trải nghiệm ChatGPT, PGS.TS Phạm Vũ Phi Hổ - phó trưởng khoa ngoại ngữ Trường ĐH Văn Lang - bày tỏ sự khâm phục với ứng dụng này trong việc hỗ trợ người học tiếng Anh, đặc biệt với kỹ năng viết. 

Từ bài viết của mình, sinh viên có thể "nhờ" ChatGPT chỉ ra đâu là những điểm về từ vựng, ngữ pháp chưa chuẩn, chưa mượt hoặc chưa giống lối viết của người Anh, Mỹ. ChatGPT sẽ gợi ý cho người học đâu là những chỗ nên sửa và hướng sửa thế nào sẽ tối ưu.

Tuy nhiên, ông Hổ cũng thường dặn dò các sinh viên chỉ nên xem ChatGPT là công cụ để học viết hơn là một người "làm hộ" bài tập. Ông cho biết giảng viên hiện có những công cụ để "quét" các bài viết mà sinh viên "nhờ" ChatGPT làm 100%. Khi đó, giảng viên có thể không chấm bài tập của sinh viên nộp vì sinh viên không phải là tác giả mà đó là ChatGPT.

Trong khi đó, bà Bùi Thị Hoàng Điệp - sáng lập nền tảng eJoy English - nhìn nhận sự phát triển của các hình thức học ngoại ngữ luôn gắn liền với công nghệ. Vào những năm 2000, học sinh thường học tiếng Anh với vở, bút, giấy rồi đến máy cassette, đĩa ca nhạc... Hơn 10 năm sau, khi những phiên bản ứng dụng đầu tiên có mặt trên cửa hàng Chrome hay Apple, mọi người chứng kiến sự đổ bộ của hàng ngàn ứng dụng và nền tảng web học ngoại ngữ.

Đến nay là sự lên ngôi của trí tuệ nhân tạo. Một học viên chỉ cần laptop kết nối Internet là đã đủ để học ngoại ngữ hiệu quả và nhanh hơn thời đại 2000 đến hàng ngàn lần. "Để nâng cao trình độ tiếng Anh có rất nhiều cách, thậm chí là cách học kiểu thủ công như những năm 1990 và 2000. Nhưng để học tiếng Anh thực tế, thú vị và hiệu quả thì cần sự hỗ trợ của công nghệ" - bà Điệp nói.

Bên cạnh đó, bà Điệp nhấn mạnh đến "tác dụng ngược" của việc người học dùng AI để "viết hộ". Khi đó, người học sẽ mất khả năng viết. Không còn khả năng viết cũng đồng nghĩa mất luôn một số năng lực tư duy. 

"Với tôi, viết chính là tập thể dục cho não bộ. Chúng ta viết vì chúng ta thích chứ không phải vì đó là bài tập về nhà hay vì bài kiểm tra, bài đánh giá học kỳ" - bà Điệp nói.

Nhờ ChatGPT viết văn là giết chết sáng tạo?

Diễn giả tọa đàm tối 20-4 cho rằng có thể dùng ChatGPT để viết tác phẩm. Nhưng phía tác giả, nhà xuất bản cho rằng sản phẩm từ ChatGPT không thể gọi là sáng tạo.