Theo dự thảo luật BHXH sửa đổi vừa được Bộ LĐ-TB-XH hoàn thiện, gửi Bộ Tư pháp thẩm định trước khi báo cáo Chính phủ trình Quốc hội cho ý kiến, Bộ LĐ-TB-XH đề xuất giảm độ tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ đủ 75 tuổi trở lên, thay vì 80 tuổi trở lên như dự thảo trước đó.
Ước tính, hiện nay có khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu
NGỌC THẮNG
Ngoài hạ tuổi, người cao tuổi đủ điều kiện nhận trợ cấp 500.000 đồng mỗi tháng từ ngân sách nhà nước thay vì 360.000 đồng như hiện hành và được cấp thẻ bảo hiểm y tế (BHYT) miễn phí. Tùy điều kiện kinh tế - xã hội và ngân sách từng thời kỳ, Chính phủ báo cáo Quốc hội quyết định điều chỉnh giảm dần độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Đề xuất hạ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi
Theo cơ quan soạn thảo, quy định này nhằm gia tăng đối tượng hưởng trợ cấp hằng tháng mà không phát sinh tăng nhiều ngân sách nhà nước, do ngân sách nhà nước chỉ hỗ trợ BHYT, còn trợ cấp hằng tháng do Quỹ BHXH đảm bảo từ thời gian đóng BHXH của người lao động.
Bộ LĐ-TB-XH cũng cho rằng, giảm tuổi hưởng giúp người già có thêm tiền cải thiện cuộc sống. Chính sách cũng giảm áp lực cho các địa phương có ngân sách hạn hẹp, do tiền chi trợ cấp cho người trên 80 tuổi hiện do các tỉnh, thành đảm nhiệm. Song, nâng mức tiền trợ cấp dễ gây so sánh với nhóm đang hưởng chính sách bảo trợ xã hội, tạo áp lực phải tăng mức trợ giúp.
Đánh giá tác động, Bộ LĐ-TB-XH cho biết, nếu được thông qua, ước tính sẽ có thêm 700.000 người cao tuổi được hưởng trợ cấp hưu trí. Việc tăng mức trợ cấp hằng tháng với người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên từ 360.000 đồng lên mức 500.000 đồng thì kinh phí phát sinh thêm ước tính khoảng hơn 7.100 tỉ đồng/năm; bao gồm giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội từ 80 tuổi xuống 75 tuổi là 5.000 tỉ đồng, điều chỉnh mức trợ cấp hằng tháng từ 360.000 đồng thành 500.000 đồng là 2.100 tỉ đồng.
Đối với người cao tuổi từ 75 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khác, việc nâng mức trợ cấp sẽ giúp những người cao tuổi này có thêm hỗ trợ về kinh tế để cải thiện cuộc sống.
Ước tính, hiện nay có khoảng 1,2 triệu người cao tuổi từ 80 tuổi trở lên mà không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng khác đang hưởng trợ cấp xã hội.
Dự thảo luật BHXH sửa đổi đã hoàn thiện lấy ý kiến lần đầu, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 6, trình Quốc hội thảo luận cho ý kiến tại kỳ họp tháng 10, thông qua tại kỳ họp tháng 5.2024 và có hiệu lực từ 1.1.2025.
Trước đó, góp ý vào dự thảo luật BHXH sửa đổi, Hội Liên hiệp phụ nữ Việt Nam cũng đã đề nghị giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội.
Theo cơ quan này, dự thảo giới hạn số người hưởng trợ cấp hưu trí thông qua điều kiện về độ tuổi là người cao tuổi từ đủ 80 tuổi trở lên và không có lương hưu, trợ cấp BHXH hằng tháng. Những người cao tuổi từ 60 đến dưới 80 tuổi nếu chưa từng tham gia BHXH sẽ không thuộc đối tượng áp dụng.
Việc quy định lộ trình giảm độ tuổi hưởng trợ cấp hưu trí xã hội là phù hợp với quy định tại Hiến pháp 2013, công dân có quyền được bảo đảm an sinh xã hội. Những người cao tuổi từ 60 - 69 tuổi sẽ là nhóm đông nhất có nhu cầu về trợ cấp hưu trí xã hội, trong khi lại không đủ điều kiện để hưởng.
Tổ chức Lao động quốc tế dự báo, nếu không có sự hỗ trợ từ ngân sách nhà nước thì năm 2030 Việt Nam sẽ có trên 16 triệu người cao tuổi không có lương hưu, do tốc độ già hóa xảy ra nhanh hơn cả tốc độ phát triển kinh tế.
Tăng lương cơ sở từ ngày 1.7, lương hưu sẽ thay đổi thế nào?
Trợ cấp hưu trí xã hội là khoản tiền ngân sách nhà nước cấp cho người già trên 80 tuổi không có lương hưu cũng như trợ cấp BHXH hàng tháng. Độ bao phủ an sinh cho người già sau tuổi nghỉ hưu của cả nước mới đạt 35%; trong đó 2,7 triệu người hưởng lương hưu, 630.000 người hưởng trợ cấp BHXH hằng tháng và hơn 1,8 triệu người hưởng trợ cấp hưu trí xã hội. Nghị quyết 28 của T.Ư đặt mục tiêu bao phủ 55% vào năm 2025 và khoảng 60% vào năm 2030.