Trong nhiều tháng qua, giới quan sát đã có nhiều dự đoán về thời điểm và cách thức các lực lượng Ukraine sẽ phản công trên các chiến tuyến ở phía nam và phía đông Ukraine.
Tuy vậy, chính quyền Kiev chia sẻ rất ít thông tin chi tiết về kế hoạch phản công, bao gồm kế hoạch giành lại lãnh thổ bị Nga chiếm giữ, theo tờ The Washington Post.
Gần đây, vào ngày 10-6, trong cuộc họp báo với Thủ tướng Canada Justin Trudeau tại Kiev, Tổng thống Ukraine - ông Volodymyr Zelensky xác nhận Ukraine đã phản công.
“Các hành động phản công và phòng thủ đang diễn ra ở Ukraine, nhưng tôi sẽ không nói chi tiết chúng đang ở giai đoạn nào" - ông Zelensky nói.
Theo The Washington Post, giới chuyên gia cho rằng các chiến dịch quan trọng đang diễn ra trên ít nhất 3 mặt trận chính.
Một là ở phía đông, xung quanh TP Bakhmut (tỉnh Donetsk) và hướng về phía tỉnh Luhansk hiện đang do quân Nga kiểm soát. Hai là phía đông nam vào tỉnh Donetsk. Ba là ở phía nam vào các khu vực của tỉnh Zaporizhzhia hiện do quân Nga kiểm soát và về phía Biển Azov.
Trong những ngày gần đây, các cuộc giao tranh đã diễn ra ác liệt gần thị trấn Orikhiv ở tỉnh Zaporizhzhia và thị trấn Velyka Novosilka, phía đông tỉnh Donetsk.
 |
Vị trí các điểm giao tranh vào đầu tháng 6. Nguồn: ISW/The New York Times |
Nga đã ráo riết củng cố phòng thủ ở Zaporizhzhia và nó đã trở thành nơi có hệ thống phòng thủ phức tạp nhất trên chiến tuyển. Giới quan sát cho rằng nếu Ukraine thành công ở mặt trận này thì sẽ gây ra thảm họa chiến lược cho Nga.
Theo The Washington Post, các cánh đồng bằng phẳng của Zaporizhzhia từ lâu đã được coi là tâm điểm mà Ukraine có khả năng phản công và thuận lợi cho Ukraine làm điều đó.
Bằng cách đánh vào ở khu vực này, Kiev có thể chặn đứng hành lang trên bộ nối giữa lục địa Nga và bán đảo Crimea. Điều đó đồng nghĩa với việc các tuyến tiếp tế từ đông sang tây của Nga bị cản trở.
“Vị trí ở trung tâm tiền tuyến của Zaporizhzhia có nghĩa là bất kỳ cuộc tấn công nào vào đây cũng có thể khiến một số lượng lớn binh lính Nga bị mắc kẹt trong một cái túi ở phía tây - thuộc tỉnh Kherson. Nhiều người cũng có thể bị mắc kẹt ở Crimea nếu Ukraine tấn công cây cầu bắc qua eo biển Kerch một lần nữa” - tờ Economist phân tích.
 |
Những khu vực chính trên đường phản công của Ukraine, trong đó giới quan sát cho rằng nhiều khả năng là Ukraine tập trung tổng lực ở Zaporizhzhia. Nguồn: TWP/The Washington Post. |
Cũng với mục tiêu chia cắt các tuyến đường sắt và đường bộ giữa Nga và bán đảo Crimea hiện do Nga kiểm soát, Ukraine đẩy mạnh tấn công vào các khu vực ở Donetsk.
Sau một tuần gần như im lặng về chiến dịch phản công, ngày 11-6, Ukraine đã công bố những kết quả đầu tiên ở tỉnh Donetsk. Theo quân đội Ukraine, Ukraine đã giành được 3 ngôi làng gần nhau, gồm làng Blahodatne, Makarivka và Neskuchne.
Các quan chức Ukraine cũng cho biết họ đang đẩy mạnh tấn công vào vùng ngoại ô phía đông TP Bakhmut, hiện là vùng đất hoang tàn với những tòa nhà bị đốt cháy và sụp đổ, và gần như hoàn toàn không có dân cư. Giao tranh cũng đã diễn ra ác liệt trên những ngọn đồi thoai thoải ở phía tây thành phố, gần một kênh tưới tiêu và nước uống, kênh Donets-Donbas.
Bởi vì Nga coi việc chiếm được Bakhmut là một “phần thưởng” trong cuộc chiến nên giờ đây Nga phải tích cực dồn quân bảo vệ nơi này hoặc là sẽ mất nơi này như một sự thất bại đáng xẩu hổ.
Bằng cách tấn công vào Bakhmut, Ukraine có thể buộc Nga phải chuyển hướng các nguồn lực khỏi việc phòng thủ ở phía nam.
 |
Lính Ukraine ở phía nam TP Bakhmut vào ngày 9-6. Ảnh: THE NEW YORK TIMES |
Trong giai đoạn mở đầu này, các lực lượng Ukraine về cơ bản đang thăm dò các phòng tuyến của Nga để xác định những điểm yếu nhất. Sau đó, Ukraine sẽ cố gắng xoay trục và tập trung vào các khu vực có khả năng thành công cao nhất.
Ông Mykhailo Samus - Phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Quân đội, tổ chức nghiên cứu quân sự Chuyển đổi và Giải trừ Quân bị, có trụ sở ở Kiev, cho biết vẫn chưa rõ Ukraine sẽ giáng đòn chính vào đâu.
Các cuộc tấn công của Ukraine hiện nay chủ yếu nhằm buộc Nga phải tiết lộ vị trí và chiến lược của mình, theo ông Samus.
Khi quân Ukraine tấn công, việc lực lượng Nga di chuyển quân tiếp viện và bắn pháo đáp trả sẽ làm lộ vị trí và chiến lược phòng thủ của Nga. Còn khi Nga bật hệ thống gây nhiễu điện tử và điều này cũng tiết lộ cách Nga sử dụng các thiết bị này trong chiến đấu, ông Samus phân tích.
Ông Samus cho rằng quân Ukraine dùng những kinh nghiệm tích lũy từ những cuộc tấn công này để tấn công các vị trí pháo binh của Nga, làm “mềm” hệ thống phòng thủ Nga cho một trận chiến tổng lực sẽ diễn ra sau đó. Cuộc chiến lớn hơn “vẫn còn ở phía trước và chúng ta vẫn chưa biết chính xác nó sẽ ở đâu”, theo ông Samus.
Nga nhiều lần khẳng định Ukraine đã phản công rồi nhưng chịu tổn thất nặng nề và không đạt được mục tiêu. Gần đây nhất, vào ngày 9-6, Tổng thống Nga Vladimir Putin một lần nữa khẳng định lại điều đó.
"Chúng tôi chắc chắn có thể tuyên bố rằng cuộc tấn công này của Ukraine đã bắt đầu. Tuy nhiên, quân Ukraine đã không đạt được mục tiêu của họ trong bất kỳ mặt trận nào” - ông Putin nói.
Chủ nhân Điện Kremlin nói rằng cuộc chiến đã tiếp diễn trong 5 ngày qua, giao tranh dữ dội đã diễn ra trong ngày 7 và ngày 8-6. Ông cho biết lực lượng Ukraine đã chịu tổn thất đáng kể nhưng vẫn còn nhiều khả năng là Ukraine sẽ tấn công tiếp.
