Chỉ mới năm ngoái, Wang Jianlin còn là một trong vài tỷ phú bất động sản ít ỏi tại Trung Quốc nằm ngoái làn sóng vỡ nợ càn quét ngành này. Nhà sáng lập Dalian Wanda Group thậm chí tự tin đề nghị giúp đỡ một tài phiệt địa ốc khác muốn bán vài trung tâm thương mại trị giá 700 triệu nhân dân tệ (98 triệu USD).

Wang muốn nhập các trung tâm thương mại này vào công ty Zhuhai Wanda Commercial Management của mình để chuẩn bị làm IPO, nguồn tin của Bloomberg cho biết. Công ty này hiện quản lý hơn 400 trung tâm thương mại.

Nhưng hiện tại, IPO này vẫn chưa biết khi nào mới thực hiện được, do rào cản pháp lý. Cuối tháng 4, họ lỡ hạn chót niêm yết trên sàn Hong Kong lần thứ ba liên tiếp. Nếu không thể niêm yết cuối năm nay, Wanda có thể phải hoàn trả 30 tỷ nhân dân tệ (4,3 tỷ USD) cho các nhà đầu tư đã mua trước cổ phiếu của Zhuhai. Wanda hiện chỉ còn 40 tỷ nhân dân tệ tiền mặt, chỉ đủ để trả nợ ngắn hạn.

Lo ngại về sức khỏe tài chính khiến giá trái phiếu của Wanda gần đây lao dốc. Mảng trung tâm mua sắm của Wanda hiện có 4 lô trái phiếu phát hành nội địa, trị giá 6 tỷ nhân dân tệ, cũng sẽ đáo hạn cuối năm nay. Bloomberg hồi tháng 5 đưa tin Wanda đang nỗ lực tăng thanh khoản bằng cách bán 20 trung tâm thương mại và giấy phép thanh toán điện tử.

Wang đang phải giải cứu đế chế khách sạn - giải trí - mua sắm 35 tuổi mà ông từng kỳ vọng sẽ là câu trả lời của Trung Quốc với Walt Disney. Tỷ phú đang đàm phán với giới chức và nhà đầu tư chiến lược về khả năng hỗ trợ đế chế này. Các phó tướng của ông thì đi khắp đất nước để thảo luận gia hạn nợ với các ngân hàng và nhà cung cấp.

Wang đang yêu cầu các cấp dưới cập nhật hàng tuần về nỗ lực tái cấp vốn và tình hình hoạt động của công ty. Trước đây, họ chỉ phải báo cáo hàng tháng. Wanda cũng đang dừng tất cả sáng kiến mới.

Trước đây, Dalian Wanda được chào đón tại các ngân hàng lớn nhất nước. Nhưng hiện tại, các lãnh đạo giờ phải tìm đến các ngân hàng nhỏ hơn để vay mới.

Khủng hoảng tại công ty này cho thấy mức độ rắc rối trong ngành bất động sản của Trung Quốc. Ngành này gặp khó do chiến dịch giảm đòn bẩy của Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và các đợt phong tỏa chống dịch.

Hy vọng phục hồi của ngành địa ốc đang giảm dần. Kể cả những tỷ phú như Wang – từng được coi là chống chịu được biến động – cũng đang chạy đua vực dậy niềm tin của các tổ chức tín dụng và các bên liên quan.

"10 năm qua, các công ty địa ốc đã tăng trưởng quá nhanh, tích quá nhiều nợ. Những ngày tươi đẹp đã qua rồi, đặc biệt là với các tỷ phú bất động sản Trung Quốc", Louis Tse – Giám đốc hãng môi giới Wealthy Securities cho biết. Trong một cuộc họp nội bộ hồi tháng 4, Wanda thừa nhận đang gặp khó, nhưng khẳng định có thể vượt qua các thách thức.

So với thời đỉnh cao, tài sản của Wang giờ đã giảm 85%, còn 6,6 tỷ USD. Wang từng là người giàu nhất Trung Quốc, với nhiều tham vọng trên toàn cầu.

Năm 2012, Wanda mua chuỗi rạp phim AMC Entertainment Holdings ở Mỹ với giá 2,6 tỷ USD. Sau đó, tập đoàn này tiếp tục chi 3,5 tỷ USD để mua studio Legendary Entertainment của Hollywood. Wang cũng nhiều lần bày tỏ mong muốn sở hữu một trong sáu studio lớn nhất Hollywood (Big Six).

Nhưng từ khi Trung Quốc siết cho vay bất động sản, Wang dần chuyển sang thế phòng thủ. Từ cách đây 6 năm, các ngân hàng quốc doanh lớn đã bắt đầu hạn chế cho vay Wanda. Khi đó, giới chức Trung Quốc được cho là đề nghị các ngân hàng và tổ chức tài chính ngừng cho vay với nhiều công ty tên tuổi, vì muốn ngăn họ đưa tiền ra nước ngoài

Việc này khiến Wanda, cùng HNA Group và Anbang Insurance phải thu hẹp tham vọng toàn cầu. Wanda có thời điểm là công ty điều hành chuỗi rạp phim lớn nhất thế giới. Nhưng cách đây 2 năm, họ gần như hoàn toàn rời bỏ khoản đầu tư vào AMC.

Wang đã hành động rất nhanh để bảo vệ đế chế của mình. Cách đây 5 năm, ông cứu Wanda khỏi phá sản khi bán các khách sạn của mình cho Guangzhou R&F Properties. Ông cũng bán các dự án du lịch và công viên mô phỏng cho Sunac China Holdings. Các thương vụ này giúp Wanda thu về 69 tỷ nhân dân tệ.

Khi Covid xuất hiện, Wang đối phó bằng cách giảm nợ, rút các chiến lược mở rộng ra nước ngoài và bán cổ phần trong Legendary Entertainment.

Tuy nhiên, các rắc rối của ông vẫn chưa biến mất. Lĩnh vực bất động sản Trung Quốc vẫn rất mong manh, bất chấp kế hoạch 16 điểm đã được giới chức công bố năm ngoái. Doanh số bán nhà tại đây đang giảm sau khi bật tăng hồi đầu năm. Các hãng địa ốc tư nhân và nhà nước đều gặp khó khăn tài chính. Theo các nhà phân tích tại Nomura, điều đáng lo hơn cả là tại các thành phố, "thị trường thứ cấp đang ngập trong những bài rao bán nhà".

Khối nợ bất động sản tại Trung Quốc hiện tương đương 12% GDP nước này. Đó là lý do chính phủ Trung Quốc lên kế hoạch áp dụng thêm nhiều chính sách để hỗ trợ ngành này.

Cuối tháng 6 sẽ là thời điểm bước ngoặt khi các ngân hàng quốc doanh thường đánh giá rủi ro khoản vay. Wanda đang đàm phán với các ngân hàng như ICBC về kế hoạch gia hạn trả nợ gốc cho một số khoản vay trong nước.

Theo kế hoạch, đại gia bất động sản sẽ tìm cách tái cấp vốn tất cả khoản nợ trong nước đáo hạn năm nay, mà không phải hoàn trả nợ gốc. Wang cũng đích thân đàm phán với các nhà đầu tư lớn, tìm cách gia hạn trả nợ nếu công ty không thể niêm yết mảng trung tâm mua sắm đúng thời hạn.

Trở ngại với việc niêm yết của công ty hiện tại là nhà đầu tư ít quan tâm và giới chức chứng khoán Trung Quốc e ngại. "Việc Zhuhai Wanda có được phép làm IPO hay không hiện ngày càng thiếu chắc chắn. Các kênh tài chính của Dalian Wanda Group sẽ ngày càng thu hẹp", Iris Cheng và Esther Liu – các nhà phân tích tại S&P Global Ratings nhận xét. Đầu tháng này, S&P đã hạ xếp hạng tín nhiệm của Zhuhai Wanda xuống BB.

Đầu tháng này, Ủy ban Chứng khoán Trung Quốc (CSRC) yêu cầu Zhuhai Wanda cung cấp giấy tờ bổ sung cho kế hoạch niêm yết ở Hong Kong. Họ sẽ không thể tiến hành IPO nếu không được CSRC bật đèn xanh.

Tháng này, một tòa án ở Thượng Hải cũng đóng băng gần 2 tỷ nhân dân tệ cổ phần của Dalian Wanda trong Zhuhai Wanda, do tranh chấp với đối tác trong dự án ở Changchun. Wanda cho biết sẽ bảo vệ quyền lợi bằng động thái pháp lý.

Tất cả những điều này đồng nghĩa thời gian đang đếm ngược với Wang. "Công ty này sẽ đối mặt với tương lai bất định nếu mô hình kinh doanh và bảng cân đối kế toán không có sự thay đổi lớn. Nhà đầu tư thì hiện không có lý do gì để nghĩ rằng những thay đổi này sẽ diễn ra", Brock Silvers – Giám đốc quỹ đầu tư Kaiyuan Capital nhận định.

Hà Thu (theo Bloomberg)