Hai cá nhân liên quan đến việc mua vũ khí của Ukraine tiết lộ với báo New York Times (NYT) rằng một số vũ khí đã chuyển giao, nhưng có trường hợp Kiev đã thanh toán trước vẫn không nhận được vũ khí.

Quyết loại bỏ các nhà thầu có vấn đề 

"Có những trường hợp chúng tôi đã trả tiền nhưng không nhận được vũ khí", ông Volodymyr Havrylov, thứ trưởng Bộ Quốc phòng Ukraine phụ trách mua sắm vũ khí, cho biết. 

Ông Havrylov cho biết thêm trong năm nay Chính phủ sẽ rà soát các giao dịch mua bán trước đây và loại bỏ các nhà thầu có vấn đề.

Báo NYT trích dẫn các tài liệu của Chính phủ Ukraine cho thấy tính đến cuối năm ngoái, Kiev đã trả cho các nhà thầu vũ khí hơn 800 triệu USD kể từ khi bùng nổ chiến sự vào tháng 2-2022.

Theo báo này, kể từ khi xung đột nổ ra vào năm ngoái, các đồng minh phương Tây đã gửi cho Ukraine số vũ khí trị giá hàng chục tỉ USD.

Tính đến tuần trước, chỉ riêng Mỹ đã cam kết viện trợ quân sự trị giá 40 tỉ USD, và nhiều hơn nữa nếu tính viện trợ tài chính và nhân đạo. Các nước châu Âu cũng đóng góp hàng chục tỉ USD.

Nhiều vũ khí hiện đại chuyển giao từ các nước phương Tây như hệ thống phòng không đã được chứng minh là có hiệu quả cao trước máy bay không người lái (drone) và tên lửa của Nga. 

Tuy nhiên, phương Tây cũng gửi cho Ukraine những vũ khí trong kho dự trữ và phần lớn phải đại tu để sử dụng vì quá cũ. 

Báo dẫn lời các chuyên gia quốc phòng cho biết trong bất kỳ thời điểm nào cũng có tới 30% kho vũ khí của Kiev đang được bảo dưỡng. Tỉ lệ này khá cao nếu so với tình hình Ukraine đang cần nhiều vũ khí cho cuộc phản công.

Nhiều vũ khí tặng bị hỏng hóc 

33 khẩu lựu pháo của Chính phủ Ý tặng Ukraine gần đây là một ví dụ. Có video cho thấy khói bốc lên từ động cơ của một chiếc và chất làm mát động cơ rò rỉ ra từ một chiếc khác.

Bộ Quốc phòng Ý giải thích rằng lô vũ khí này đã ngừng hoạt động nhiều năm trước. Nhưng Ukraine vẫn yêu cầu "đại tu, đưa vào hoạt động, do nhu cầu cấp thiết về vũ khí để đối phó với Nga".

Mùa hè năm ngoái, một đơn vị quân đội Mỹ được lệnh vận chuyển 29 chiếc Humvee tới Ukraine từ một kho hàng ở Kuwait. 

Theo báo cáo của Lầu Năm Góc, mặc dù các lãnh đạo của đơn vị trước đó đã nói rằng những Humvee này đều "thực hiện được đầy đủ chức năng", nhưng cuộc kiểm tra ban đầu cho thấy 26 chiếc trong số đó đã hư hại nặng. 

Đến cuối tháng 8 năm ngoái, các nhà thầu đã sửa chữa hộp số, pin chết, rò rỉ chất lỏng, đèn hỏng, chốt cửa và dây an toàn trên những chiếc Humvee, đồng thời báo cáo rằng tất cả 29 chiếc đã sẵn sàng đến Ukraine.

Nhưng khi những chiếc Humvee đến một căn cứ ở Ba Lan, các quan chức quốc phòng phát hiện lốp của 25 chiếc đã bị hỏng. Báo cáo của Lầu Năm Góc cho biết phải mất gần một tháng để tìm đủ lốp xe thay thế, điều này "làm chậm quá trình vận chuyển các thiết bị khác tới Ukraine, và tốn thời gian và công sức đáng kể".

Tài liệu của Chính phủ Ukraine cho thấy Bộ Quốc phòng nước này đã trả 19,8 triệu USD cho Tập đoàn Ultra Defense của Mỹ, để sửa chữa 33 khẩu lựu pháo. 

Hồi đầu năm, 13 trong số những khẩu lựu pháo đó được gửi đến Ukraine không "không phù hợp cho chiến đấu".

Kiev cáo buộc công ty Mỹ không hoàn thành công việc mà lẽ ra phải hoàn thành vào cuối tháng 12-2022, đồng thời viết thư cho Lầu Năm Góc vào đầu tháng 2-2023.

Ông Matthew Herring, giám đốc điều hành Ultra Defense, phủ nhận lời chỉ trích. "Mỗi chiếc đều hoạt động khi chúng tôi bàn giao", ông Herring khẳng định, đồng thời chỉ trích ngược Ukraine đã không bảo dưỡng đúng cách các khẩu pháo sau khi nhận bàn giao.

Các quan chức Ukraine hầu như không phàn nàn về thiết bị bị hỏng, để không làm mất mặt các nhà hảo tâm. "Có vấn đề về chất lượng đối với một số khẩu pháo. Nhưng chúng tôi luôn nhớ đó là quà tặng", Thứ trưởng Quốc phòng Ukraine Havrylov nói.