Nhà ở xã hội (NƠXH) giúp giải quyết nhu cầu nhà ở cho các đối tượng có thu nhập thấp. Với những ưu đãi về giá bán, giá thuê, lãi suất vay ngân hàng, các dự án NƠXH luôn thu hút sự quan tâm của người dân. Tuy nhiên, muốn mua NƠXH, người mua cần đáp ứng đủ các điều kiện mà pháp luật quy định.
Trên thực tế có nhiều trường hợp người dân đủ điều kiện mua nhà nhưng vẫn phải bốc thăm để có được suất mua. Vậy trường hợp nào sẽ tổ chức bốc thăm chọn người mua?
Theo ThS Ngô Gia Hoàng, giảng viên khoa Luật thương mại Trường ĐH Luật TP.HCM, chia sẻ: Việc có phải bốc thăm hay không sẽ phụ thuộc vào tổng số hồ sơ đăng ký mua NƠXH (hợp lệ) so với tổng số căn hộ do chủ đầu tư công bố và đối tượng đăng ký mua.
Trường hợp tổng số hồ sơ bằng hoặc ít hơn tổng số căn hộ thì việc lựa chọn căn hộ thực hiện theo hình thức thỏa thuận giữa chủ đầu tư và khách hàng (không thông qua bốc thăm).
Trường hợp tổng số hồ sơ nhiều hơn tổng số căn hộ thì việc xét duyệt, lựa chọn đối tượng thực hiện theo hình thức bốc thăm do chủ đầu tư tổ chức, có đại diện Sở Xây dựng tham gia giám sát.
Người có công với cách mạng hoặc người khuyết tật thì được ưu tiên mua NƠXH mà không phải bốc thăm với tỉ lệ nhất định. Số lượng căn hộ dành cho các đối tượng ưu tiên này (không thông qua bốc thăm) được xác định bằng tỉ lệ giữa tổng số hồ sơ của hai nhóm đối tượng ưu tiên trên tổng số hồ sơ đăng ký nhân với tổng số căn hộ của dự án. Danh sách của nhóm đối tượng ưu tiên được sắp xếp theo thứ tự dựa trên thời điểm nộp hồ sơ. Các căn hộ dành cho các đối tượng ưu tiên được bố trí theo thứ tự của danh sách ưu tiên cho đến khi hết, các đối tượng còn lại được tiếp tục tham gia bốc thăm.
Điều 50, 51 Luật Nhà ở 2014, Điều 22 Nghị định 100/2015/NĐ-CP (sửa đổi, bổ sung bởi Nghị định 49/2021/NĐ-CP) quy định người mua NƠXH phải thuộc một trong bảy nhóm đối tượng: Người có công với cách mạng theo quy định; người có thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị; người lao động đang làm việc tại các doanh nghiệp trong và ngoài khu công nghiệp; sĩ quan, hạ sĩ quan nghiệp vụ, hạ sĩ quan chuyên môn kỹ thuật, quân nhân chuyên nghiệp, công nhân trong cơ quan, đơn vị thuộc Công an nhân dân và Quân đội nhân dân; cán bộ, công chức, viên chức; các đối tượng đã trả lại nhà ở công vụ; hộ gia đình, cá nhân thuộc diện bị thu hồi đất và phải giải tỏa, phá dỡ nhà ở theo quy định mà chưa được Nhà nước bồi thường bằng nhà ở, đất ở.
Thứ hai, các đối tượng phải chưa có nhà ở thuộc sở hữu của mình, chưa được mua, thuê hoặc thuê mua NƠXH, chưa được hưởng chính sách hỗ trợ nhà ở, đất ở dưới mọi hình thức tại nơi sinh sống, học tập hoặc có nhà ở thuộc sở hữu của mình nhưng diện tích nhà ở bình quân đầu người trong hộ gia đình dưới 10 m2/người.
Ngoài ra, người mua phải có đăng ký thường trú tại tỉnh, TP trực thuộc trung ương nơi có dự án; trường hợp không có đăng ký thường trú thì phải có đăng ký tạm trú từ một năm trở lên.
Về thu nhập, người mua phải là người có thu nhập thấp, hộ nghèo, cận nghèo tại khu vực đô thị; người lao động thì phải thuộc diện không phải nộp thuế thu nhập thường xuyên theo quy định của pháp luật.