Bất ngờ áp hạn chế với các ngân hàng Nga
Căn cứ theo các biện pháp trừng phạt hiện hành, các ngân hàng tại các quốc gia hưởng ứng lệnh trừng phạt bị cấm giao dịch trực tiếp với các thực thể Nga bị trừng phạt, nhưng các ngân hàng và công ty ở các quốc gia bên thứ ba như Trung Quốc không bị cấm kinh doanh với người Nga một cách rõ ràng.
Phương Tây cho đến nay vẫn từ chối áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp, vốn có thể cấm các giao dịch giữa các thực thể Nga bị trừng phạt và các thực thể có trụ sở tại các quốc gia không thuộc phương Tây.
Pavel Semyonov, chủ tịch hội đồng quản trị của ngân hàng Nga Modulbank cho rằng quyết định không phải do Trung Quốc đưa ra, mà là do EU và Mỹ. Đó là cách họ đang cố gắng gia tăng áp lực trừng phạt bằng cách bóp nghẹt các kênh thay thế bằng đồng nhân dân tệ.
Theo Deutsche Welle (DW), tháng 4 vừa qua Brussels đã đề xuất các biện pháp trừng phạt đối với các doanh nghiệp Trung Quốc vì đã hỗ trợ Nga trong xung đột. Một số công ty Trung Quốc trong danh sách của EU, chẳng hạn như nhà sản xuất thiết bị điện tử King-Pai Technology, đã bị Mỹ áp đặt lệnh trừng phạt.
Vào đầu tháng 6, Trung Quốc cho biết sẽ theo sát các cuộc thảo luận của EU về gói trừng phạt thứ 11 nhằm vào Nga sau khi Ủy ban châu Âu (EC) lần đầu tiên đề xuất các giới hạn về thương mại với các nước thứ ba được coi là đã bỏ qua các cấm vận hiện có.
"Tôi lưu ý rằng Ngân hàng Trung Quốc (Bank of China) không nói không với các tài khoản của Nga mà chỉ hạn chế một số giao dịch khi có các ngân hàng phương Tây tham gia", Eric Hontz - Giám đốc Trung tâm đầu tư có trách nhiệm ở Washington (Mỹ) đã chia sẻ với phóng viên DW.
Theo S&P Global Market Intelligence., Bank of China hiện là ngân hàng có quy mô lớn thứ 4 của Trung Quốc và cũng là của thế giới.
Robert Person - Phó Giáo sư về quan hệ quốc tế tại Học viện Quân sự Mỹ cho rằng đó cũng là một động thái phòng ngừa.
"Điều đó cho thấy Trung Quốc lo ngại về mối đe dọa có thể xuất hiện của các lệnh trừng phạt thứ cấp", ông nói.
Tuy nhiên, những chuyên gia khác cảm nhận được một động cơ chiến lược sâu sắc hơn.
Cựu nhà ngoại giao EU Albrecht Rothacher nhận định, Trung Quốc đang bắt đầu nhận ra rằng cuộc xung đột không mang lại lợi ích tốt nhất cho họ, với sự đình trệ kinh tế ở châu Âu và sức mua giảm ở Nga.
"Xét cho cùng, hoạt động kinh doanh của Trung Quốc với Mỹ, EU và Vương quốc Anh quan trọng hơn rất nhiều so với hoạt động kinh doanh với Nga, ngoại trừ các lô hàng dầu, khí đốt, gỗ và khoáng sản", ông nói.
Các chuyên gia cho rằng, các thực thể Nga bị trừng phạt có thể cố gắng thực hiện các giao dịch thông qua các ngân hàng ở các quốc gia khác sẵn sàng chấp nhận rủi ro.
Lối đi khác cho doanh nghiệp Nga
"Linh cảm của tôi là những đối tác hàng đầu Trung Quốc muốn để lại hoạt động kinh doanh tại Nga cho các công ty và ngân hàng xếp hạng hai và ba, đây là những đối tượng có thể nằm ngoài tầm ngắm của sự giám sát trừng phạt", ông Rothacher nói và cho biết thêm, họ có thể sẽ thông qua các ngân hàng nhỏ khác của Trung Quốc, hoặc các ngân hàng Thổ Nhĩ Kỳ hoặc Ấn Độ, hoặc thậm chí là Raiffeisen International của Áo, điều này sẽ khiến các giao dịch trở nên tốn kém và phức tạp hơn.
Ông Bill Browder đã bổ sung các ngân hàng của Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), Thổ Nhĩ Kỳ, Nam Phi và Brazil vào danh sách.
Eric Hontz - Giám đốc Trung tâm đầu tư có trách nhiệm ở Washington cho biết: "Chúng tôi thấy dòng chảy thương mại và tài chính giữa Nga và Trung Á đang tăng lên đáng kể. Các ngân hàng Trung Quốc cũng có chi nhánh ở Trung Á".
Theo Maia Nikoladze - Trợ lý giám đốc của Sáng kiến Thủ công Kinh tế: Các nhà lãnh đạo Trung Quốc và Nga đã phát đi tín hiệu về mối quan hệ đối tác kinh tế và chiến lược ngày càng sâu sắc, nhưng thực tế không phải lúc nào cũng vậy.
Bà Nikoladze nhận định rằng, mối quan hệ kinh tế của Trung Quốc và Nga bị hạn chế bởi các lợi ích chiến lược của Trung Quốc.
Theo DW, điều này được chứng minh trong một loạt các động thái. UnionPay - một hệ thống thanh toán của Trung Quốc từng là cứu tinh cho người Nga sau khi Visa và MasterCard ra đi vào tháng 3/2022, hiện đã cắt giảm giao dịch với các ngân hàng bị trừng phạt ở Nga.
Trong khi đó, ngân hàng hàng đầu Trung Quốc ICBC và hai tổ chức phát triển do Trung Quốc dẫn dắt - Ngân hàng Phát triển Mới (NDB) và Ngân hàng Phát triển Cơ sở Hạ tầng Châu Á (AIIB) đã cắt quyền tiếp cận của Nga đối với nguồn tài chính của các ngân hàng này vào năm 2022.
Trung Quốc cũng đã hạn chế sự phụ thuộc vào nhập khẩu năng lượng của Nga và đã hạn chế dòng công nghệ tiên tiến đến Nga.
"Ngay cả khi Trung Quốc giảm thiểu tác động của cấm vận đối với Nga, các hành động của Trung Quốc luôn bị hạn chế bởi lợi ích chiến lược của họ và nỗi sợ kích hoạt các lệnh trừng phạt thứ cấp từ Mỹ", bà Nikoladze đã chia sẻ với DW.