Trắng bên mua ngay phiên đầu tuần

Sau những thông tin liên quan đến việc thao túng chứng khoán, ngay từ đầu tuần giao dịch, cả ba cổ phiếu API, APS, IDJ lần lượt chịu áp lực bán mạnh khi “trắng” thanh khoản bên mua với lượng cổ phiếu dư bán sàn lên tới hàng triệu đơn vị.

Với thị giá thấp nhất là cổ phiếu CTCP Đầu tư Châu Á - Thái Bình Dương (HNX: API), tại phiên giao dịch ngày 26/6, cổ phiếu này đã có mức giảm kịch biên độ tới 9,52%, xuống mức giá sàn 11.400 đồng/cổ phiếu, dư bán giá sàn 6 triệu đơn vị.

Bên cạnh đó, cổ phiếu Chứng khoán Châu Á – Thái Bình Dương (HNX: APS) cũng có mức giảm tương tự 9,8% xuống mức kịch biên 12.900 đồng/cổ phiếu, dư bán sàn 12 triệu đơn vị.

Cổ phiếu Đầu tư IDJ Việt Nam (HNX: IDJ) giảm 9,8% xuống mức giá 11.900 đồng/cổ phiếu, dư bán gần 20 triệu đơn vị mà không có lệnh mua đối ứng.

Mặc dù cả 3 công ty đều đưa ra lời khẳng định không phải chủ thể có liên quan và/hoặc có những hoạt động liên quan đến vụ việc trên.

Đồng thời cho biết, sự việc hoàn toàn không tác động hoặc làm thay đổi các định hướng dài hạn cũng như hoạt động bình thường của các công ty, cũng như không ảnh hưởng tới quyền, lợi ích hợp pháp của khách hàng, cổ đông cũng như các đối tác đang có giao dịch, hợp tác với công ty.

Nhưng trên thực tế, nhà đầu tư vẫn liên tục đặt lệnh bán toàn bộ những cổ phiếu trên khiến thị giá rơi thẳng đứng không lực cầu đỡ.

Cả ba cổ phiếu này đều từng có thời điểm tăng tới 20 lần, từ mức quanh quẩn 4.000 đồng – 5.000 đồng/cổ phiếu đã nhảy vọt lên vùng 45.000 đồng/cổ phiếu (tháng 11/2021) chỉ trong khoảng thời gian chưa đầy một năm.

Đà tăng sốc của nhóm cổ phiếu này nhận được sự quan tâm đặc biệt của giới đầu tư, được thể hiện qua việc các đợt phát hành huy động vốn đã dễ dàng được hấp thụ.

Kế hoạch phát hành cổ phiếu không hồi kết

Cổ phiếu APS với thị giá “trà đá” ban đầu quanh 5.000 đồng/cổ phiếu đã bứt tốc tăng mạnh lên mức đỉnh lịch sử 59.900 đồng/cổ phiếu vào phiên 18/11/2021, tăng gấp 14 lần giá trị.

Tận dụng hoàn cảnh thuận lợi của thị trường bấy giờ, Chứng khoán Châu Á - Thái Bình Dương đã đẩy mạnh việc tăng vốn thông qua chào bán cổ phiếu riêng lẻ và cho cổ đông hiện hữu.

Trong đó, các đợt huy động chính với số lượng lớn có thể kể đến như phát hành 3,9 triệu cổ phiếu riêng lẻ (ngày kết thúc đợt chào bán là 8/11/2021) và chào bán 39 triệu cổ phần cho cổ đông hiện hữu (tháng 14/9/2021).

Tương tự với Đầu tư IDJ Việt Nam, cổ phiếu IDJ cũng có mức thăng hoa gấp 5 lần thị giá trung bình, lên mốc đỉnh 42.470 đồng/cổ phiếu tại phiên giao dịch ngày 18/11/2021. Tuy nhiên, giá IDJ sau đó cũng chịu chung hoàn cảnh “rơi không cầu đỡ giá”, tính đến hiện tại, cổ phiếu này chỉ còn 13.200 đồng/cổ phiếu, giảm tới 69%.

Đây cũng là giai đoạn công ty lựa chọn phương án tăng vốn bằng cách phát hành thêm cổ phiếu. Hồi tháng 2/2021, IDJ đã phát hành thành công ra công chúng 32,6 triệu cổ phiếu với mức giá 10.000 đồng/cổ phiếu.

Đáng chú ý, có 3,7 triệu cổ phần riêng lẻ chưa phân phối hết đã được mua bởi APS, gồm bà Mai Thúy Vân, bà Phạm Thị Tươi, bà Trần Thị Đạt - APEC, bà Lê Thu Hương - APEC, bà Phạm Thị Đức Việt – Trưởng ban Kiểm soát APS. Sang đến năm 2022, ngày 9/3, IDJ cũng tiếp tục phát hành thành công 73,5 triệu cổ phần với giá 10.000 đồng/cổ phiếu.

Khác với hai thành viên trên, Đầu tư Châu Á - Thái Bình Dương lại không chào bán cổ phiếu riêng lẻ hay cho cổ đông, tháng 9/2022, API lựa chọn chia cổ tức thưởng thông qua phát hành 45,8 triệu cổ phần.

Đây cũng là thời điểm mức thị giá đang sụt dần sau thời gian trên đỉnh, tạo thành biểu đồ cây thông. Khi thị giá API đang vào giai đoạn tăng mạnh, cổ phiếu này đã đạt mức đỉnh lịch sử 45.650 đồng/cổ phiếu (giá trước điều chỉnh là 4.000-5.000 đồng/cổ phiếu) vào hồi tháng 11/2021, cao gấp 6 lần so với trước sóng tăng.

Tuy nhiên, ngay sau khi đạt được ngưỡng lịch sử, cổ phiếu API quay đầu rớt giá quá nhanh và quá sâu, xuống tới 12.600 đồng/cổ phiếu, tương ứng giảm 72% giá trị sau 7 tháng.

Mặc dù năm 2021, cả ba cổ phiếu này đều ghi nhận đạt được đỉnh lịch sử, nhưng sang đến 2022, khi diễn biến thị trường đi xuống, HĐQT của những doanh nghiệp này trong cùng ngày 22/12/2022 đã có Nghị quyết rút kế hoạch chào bán cổ phần cho cổ đông hiện hữu.

Số lượng cổ phần bị pha loãng như thế nào?

Sang đến năm 2023, kế hoạch chào bán cổ phiếu để tăng vốn đã được tiếp tục. Cụ thể, HĐQT của IDJ đã thông qua phương án phát hành hơn 173 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu, giá chào bán không thấp hơn 10.000 đồng/cổ phiếu, tỉ lệ thực hiện quyền là 1:1.

Ngoài ra, công ty cũng dự kiến phương án chi trả cổ tức năm 2022 bằng cổ phiếu với tỉ lệ phát hành 4%. Tỉ lệ thực quyền 100:4 (mỗi cổ đông sở hữu 100 cổ phiếu sẽ được nhận 4 cổ phiếu mới).

Song song với đó, HĐQT của API cũng thông qua việc triển khai thực hiện phương án phát hành hơn 84 triệu cổ phiếu cho cổ đông hiện hữu. Tỉ lệ thực hiện quyền là 1:1. Giá chào bán cho cổ đông không thấp hơn 10.000 đồng/cổ phiếu.

Ngoài ra, phương án phát hành cổ phiếu riêng lẻ qua nhằm tăng vốn điều lệ của công ty cũng đã được thông qua. Theo đó, API dự kiến chào bán 40 triệu cổ phiếu với giá không thấp hơn 10.000 đồng/cổ phiếu.

Duy nhất APS không trình phương án phát hành cổ phần cho cổ đông hiện hữu. Thay vào đó, HĐQT tại APS đã thông qua nội dung phát hành riêng lẻ 100 triệu cổ phần cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp với giá không thấp hơn 10.000 đồng/cổ phiếu.

Sau giai đoạn liên tục phát hành cổ phiếu tăng vốn và phân phối cho nhà đầu tư nhỏ lẻ, số lượng cổ đông ở APS, IDJ, APS ghi nhận tăng gấp vài lần. Tuy vậy, tỉ lệ sở hữu các cổ đông tham gia ĐHĐCĐ các năm lại liên tục sụt giảm.

Để tổ chức một Đại hội đồng cổ đông, buộc số lượng tham dự phải là cổ đông lớn, cổ đông chi phối, ít có sự hiện diện của các nhà đầu tư nhỏ lẻ. Do vậy, các chuyên gia đánh giá tỉ lệ cổ phần có quyền biểu quyết tham dự ĐHĐCĐ là một tiêu chí quan trọng để đo lường mức độ pha loãng trong cơ cấu sở hữu của một doanh nghiệp đại chúng.

Tại Đại hội cổ đông năm 2023 của APS, công ty này phải tổ chức đến lần thứ 2 mới thành công khi tỉ lệ cổ đông tham dự vừa suýt soát đủ 33,3% trên tổng số cổ đông.

Trong khi những năm trước đó, hơn nửa số cổ phần công ty này chỉ do vài chục cổ đông nắm giữ. Được biết APS có tới 14.266 cổ đông - là một trong những doanh nghiệp có số lượng cổ đông lớn trên sàn chứng khoán, trong đó cổ đông lớn nhất là ông Nguyễn Đỗ Lăng- Tổng Giám đốc với tỉ lệ nắm giữ 14,3%.

Đối với API, công ty này cũng ghi nhận tỉ lệ cổ đông tham dự ĐHĐCĐ năm 2023 chỉ đạt 61,03%, con số tham dự thấp nhất trong giai đoạn 2018-2023. Tính đến cuối năm 2022, vốn điều lệ của API là 841 tỷ đồng, trong đó riêng vợ chồng ông Nguyễn Đỗ Lăng - Thành viên HĐQT đã chiếm tới 29,4% cổ phần.

Trong khi đó, kể từ sau hai giai đoạn tăng vốn 2021-2022, tỉ lệ cổ đông tham dự Đại hội năm 2023 của IDJ cũng giảm mạnh xuống 50,27%. Cho đến thời điểm hiện tại, vốn điều lệ IDJ đã đạt mức 1.470 tỷ đồng, tuy nhiên cơ cấu cổ đông không được đề cập. Tính đến ngày 13/4/2023 tổng số cổ đông của công ty này là 14.857, gấp gần 3 lần so với 2 năm trước đó.