Ngày 27-6, Tổng thống Belarus Aleksander Lukashenko - trung gian hòa giải cuộc khủng hoảng Nga-Wagner lần đầu lên tiếng về vụ việc.
Trùm Wagner đã đến Belarus
Tổng thống Belarus - ông Aleksander Lukashenko ngày 27-6 xác nhận người sáng lập Công ty quân sự tư nhân Wagner - ông Yevgeny Prigozhin đã đến Belarus, hãng thông tấn Belarus Belta đưa tin.
“Ông Prigozhin đã bay đến Belarus. Ông ấy đang ở Belarus ngày hôm nay (27-6). Như tôi đã hứa, nếu ông ấy muốn ở đất nước chúng tôi, chúng tôi sẽ giúp. Đương nhiên chi phí là do phía họ chi trả” - ông Lukashenko nói tại một sự kiện ở thủ đô Minsk (Belarus).
 |
Tổng thống Belarus - ông Aleksander Lukashenko phát biểu tại một sự kiện ở thủ đô Minsk (Belarus) ngày 27-6. Ảnh: BELTA |
Kể về sự kiện xảy ra ở Nga cuối tuần qua, Tổng thống Lukashenko cho biết Tổng thống Nga Vladimir Putin đã điện đàm với ông vào sáng 24-6 để thảo luận về hành động nổi dậy của ông Prigozhin. Ông Putin khi đã có ý định “hành động cứng rắn” nhưng ông Lukashenko đề nghị được nói chuyện với ông trùm Wagner.
Nhà lãnh đạo Belarus cho biết ông đã có các cuộc nói chuyện cực kỳ căng thẳng với ông Prigozhin và phải nhiều lần cảnh báo trùm Wagner về nguy cơ ông Prigozhin bị đè bẹp trước khi đến Moscow.
Ông Lukashenko nói rằng cuộc gọi với ông Prigozhin diễn ra lúc 11 giờ trưa 24-6. Đến khoảng 5 giờ chiều cùng ngày, trùm Wagner thông báo đồng ý đề xuất của ông Lukashenko sau khi thảo luận với các chỉ huy khác của Wagner.
Ngoài ra, Tổng thống Lukashenko nói thêm rằng các thông tin lính Wagner bắt giữ, cướp bóc khi vào TP Rostov-on-Don (tỉnh Rostov, Nga) là tin giả. Trùm Wagner đã xác nhận với ông rằng họ “không làm hại ai cả”.
Ông Putin: Tập đoàn Wagner được Nga tài trợ hoàn toàn
 |
| Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu trước các đơn vị quân đội Nga tại Điện Kremlin (thủ đô Moscow, Nga) ngày 27-6. Ảnh: AP |
Ngày 27-6, trong cuộc họp khen thưởng các cơ quan an ninh, quân đội Nga đã có công trong ứng phó khủng hoảng Wagner, Tổng thống Putin nói rằng tập đoàn Wagner hoàn toàn phụ thuộc vào sự hỗ trợ của nhà nước Nga, đài RT đưa tin.
Ông nói: “Chúng tôi tài trợ hoàn toàn cho nhóm này từ Bộ Quốc phòng, từ ngân sách nhà nước”.
Ông Putin cho biết từ tháng 5-2022 đến tháng 5-2023, Nga đã phân bổ 86,2 tỉ rúp (1 tỉ USD) cho Wagner dưới dạng tiền lương và thưởng cho các chiến binh. Ông Prigozhin cũng kiếm được hàng tỉ rúp từ các hợp đồng cung cấp thực phẩm cho quân đội, ông Putin nói thêm.
Nhà lãnh đạo Nga ca ngợi quân đội và các cơ quan an ninh nước này đã ngăn chặn một cuộc xung đột vũ trang nội bộ lớn.
Ông mô tả cuộc nổi dậy là “phản quốc” do “tham vọng và lợi ích cá nhân” thúc đẩy. Tổng thống Nga lưu ý rằng lính Wagner bị ông Prigozhin lừa chứ không phải là đồng phạm của ông ấy.
Cùng ngày, Bộ Quốc phòng Nga cho biết sẽ bàn giao vũ khí hạng nặng từ công ty Wagner cho các đơn vị của Lực lượng vũ trang Nga nhưng không nêu chi tiết kế hoạch bàn giao.
Về phần lính Wagner, Tổng thống Putin đã đề nghị nhóm lính này lựa chọn gia nhập quân đội Nga hoặc các cơ quan an ninh khác, trở về nhà hoặc chuyển đến Belarus.
Mỹ trừng phạt các công ty và cá nhân liên quan Tập đoàn Wagner
Bộ Tài chính Mỹ ngày 27-6 đã áp đặt lệnh trừng phạt đối với 4 công ty vì cáo buộc giao dịch khoáng sản và 1 cá nhân vì giao dịch vũ khí với Wagner, theo đài CNN.
“Tập đoàn Wagner tài trợ cho các hoạt động tàn bạo của mình nhờ vào khai thác tài nguyên thiên nhiên ở các quốc gia như Cộng hòa Trung Phi và Mali. Mỹ sẽ tiếp tục nhắm mục tiêu vào các nguồn doanh thu của Tập đoàn Wagner để làm giảm sự bành trướng và bạo lực của họ ở châu Phi, Ukraine và bất kỳ nơi nào khác” - Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Brian Nelson cho biết.
Các công ty nằm trong danh sách trừng phạt gồm các công ty ở Nga, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Cộng hòa Trung Phi. Cá nhân bị trừng phạt là ông Andrey Nikolayevich Ivanov - một giám đốc điều hành người Nga trong Tập đoàn Wagner.
Các nước Baltic kêu gọi NATO tăng cường an ninh khi trùm Wagner đến Belarus
Latvia và Lithuania ngày 27-6 đã kêu gọi Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) củng cố biên giới phía đông của khối vì lo ngại rằng công ty Wagner có thể sẽ thiết lập một căn cứ mới ở Belarus, theo hãng tin Reuters.
Nhận xét về việc trùm Wagner đã đến Belarus, Ngoại trưởng Latvia - ông Edgars Rinkevics nói: “Cần đánh giá động thái này từ một quan điểm an ninh khác. Chúng tôi đã thấy khả năng của những lính đánh thuê đó”.
Ông nói thêm rằng việc Wagner đến Belarus nên được thảo luận hội nghị thượng đỉnh NATO sắp tới.
Ngoại trưởng Lithuania - ông Gabrielius Landsbergis cho rằng tốc độ lính Wagner tiến tới Moscow (hàng trăm km chỉ trong 1 ngày) cho thấy cần phải tăng cường phòng thủ cho các quốc gia vùng Baltic.
Ông nói: “Biên giới của các quốc gia chúng ta chỉ cách hoạt động đó hàng trăm km nên có thể mất 8-10 giờ để họ đột ngột xuất hiện ở đâu đó tại Belarus gần Lithuania”.
“Điều này đang tạo ra một môi trường bất ổn và khó lường hơn cho khu vực của chúng ta. Chúng ta cần phải hết sức coi trọng việc bảo vệ khu vực Baltic” - nhà ngoại giao nói thêm.
Cùng ngày, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda cũng bày tỏ sự cần thiết phải củng cố sườn phía đông của NATO, tờ The Guardian đưa tin.
“Chúng tôi hiện đang tăng cường an ninh cho sườn phía đông của NATO. Việc chuyển lực lượng Nga dưới hình thức nhóm Wagner cùng người đứng đầu nhóm này sang Belarus là một tín hiệu cực kỳ tiêu cực đối với chúng tôi, điều mà chúng tôi dự định sẽ thảo luận với các đồng minh” -ông lưu ý.
Belarus giáp với các thành viên NATO là Latvia, Lithuania và Ba Lan.
