Trải qua 3 đợt bùng phát Covid-19, với sự kiểm soát tốt tình hình dịch bệnh trong nước, phân khúc bất động sản bán lẻ tại TP.HCM tiếp tục có những tín hiệu hồi phục và tăng trưởng tích cực thể hiện qua tỉ lệ lấp đầy, nguồn cung mới hay việc nhiều hãng bán lẻ quốc tế vẫn tiếp tục mở rộng hoạt động. Ghi nhận từ thị trường cho thấy những thương hiệu bán lẻ hoạt động trong các lĩnh vực ăn uống, cửa hàng tiện lợi, các ngành thiết yếu vẫn có kế hoạch mở rộng với những tín hiệu lạc quan. Giá thuê dần phục hồi, nhất là các mặt bằng ở vị trí trung tâm. 

Tuy nhiên, đối diện với làn sóng thứ 4 của covid-19 vào tháng 05.2021, một vài mặt bằng thuê dù đã dựng vách thi công cũng chấp nhận chịu lỗ và tiến hành trả mặt bằng do những thay đổi trong chiến lược của các nhà bán lẻ nhằm thích ứng với đại dịch và đẩy mạnh bán hàng qua thương mại điện tử. Từ đó dẫn đến tỷ lệ lấp đầy tăng trưởng chậm trên thị trường bất động sản bán lẻ: nhà phố căn góc tại những tuyến đường có lưu lượng giao thông cao có tỷ lệ được thuê tốt hơn, còn những khu vực khác, ngay cả những mặt bằng sầm uất như Hồ Tùng Mậu, Huỳnh Thúc Kháng, Đồng Khởi (Quận 1), tỷ lệ lấp đầy cũng bị ảnh hưởng không ít. 

Có thể thấy, chênh lệch cung cầu đang tăng theo diễn biến phức tạp của tình hình đại dịch. Đa số chủ nhà phố đồng ý hợp tác đàm phán để hỗ trợ giảm từ 20-40% cho thời gian giãn cách toàn xã hội theo chỉ thị 15 và 16 nhằm giữ được hợp đồng thuê.

Bà Võ Thị Khánh Trang, Giám đốc bộ phận Nghiên cứu, Savills TP.HCM cho biết: "Thị trường đang chuyển sang hướng khách thuê dẫn dắt thị trường, trong khi, chủ nhà đang giảm dần sự lạc quan và đã bắt đầu tiếp nhận việc thương lượng để có thể cho thuê mặt bằng. Giá thuê tiếp tục lao dốc khi những khảo sát của Savills gần đây cho thấy: để giữ chân khách thuê hiện tại, chủ nhà phải giảm giá thuê; trong khi với các mặt bằng đang chào thuê, chủ nhà phải đối mặt với yêu cầu giảm từ 20% đến 40% giá chào thuê hiện tại. Thời hạn hợp đồng vẫn duy trì ở mức 3 đến 5 năm, tuy nhiên, khách thuê đề xuất không tăng giá thuê trong suốt thời hạn thuê mặt bằng." 

Bên cạnh đó, một số chủ nhà cho biết, nếu đợt giãn cách quá dài và mức giảm tiền thuê không được thống nhất bởi hai bên, chủ nhà phố cũng đã nghĩ đến giải pháp tìm kiếm khách thuê mới và ưu tiên cho khách thuê văn phòng, trụ sở công ty vì nhóm khách này ít bị ảnh hưởng hơn so với ngành bán lẻ.

Đối diện với tình hình dịch bệnh phức tạp, các ngành hàng như y tế, ngân hàng và các chuỗi cửa hàng tiện ích vẫn duy trì hoạt động kinh doanh ổn định trong mùa dịch và có xu hướng mở rộng chuỗi/chi nhánh. Các doanh nghiệp trong những ngành hàng này nhanh chóng thuê được các vị trí đẹp và phù hợp với các điều khoản thuê tốt. 

Bên cạnh đó, thống kê từ thị trường năm 2020 đến nay cho thấy, dịch vụ du lịch, vui chơi giải trí và thời trang, nhất là các chuỗi cửa hàng, đang là những ngành phải đối mặt với nhiều khó khăn trong thời kì đại dịch. Nhóm ngành vui chơi giải trí dù chịu thiệt hại nặng nhưng đa số nhóm này nằm trong mặt bằng Trung tâm Thương mại nên cũng được các Chủ đầu tư lớn hỗ trợ tương xứng hơn nếu so sánh với nhà phố. 

Song, về dài hạn, để giảm tổn thất lâu dài, nhiều doanh nghiệp đã chuyển đổi kinh doanh sang hình thức trực tuyến khi thương mại điện tử tăng đột biến trong thời gian qua, đồng thời tiến hành trả nhiều mặt bằng kinh doanh không hiệu quả để giảm chi phí thuê mặt bằng và nhân công. 

Bà Trần Phạm Phương Quyên, Quản lý mặt bằng thương mại bán lẻ, Savills TPHCM cho hay: "Trong khi các doanh nghiệp dịch vụ du lịch, nhất là các doanh nghiệp vừa và nhỏ, buộc phải đóng cửa hàng loạt dưới tác động của hạn chế du lịch trong và ngoài nước, ngành mua sắm thời trang, mỹ phẩm, và ăn uống cũng bị ảnh hưởng không ít. Nhờ tích cực đầu tư nhanh chóng cho kênh online, tỷ lệ doanh thu bán trực tuyến của một số doanh nghiệp đã bù vào sự thiếu hụt doanh thu tạo ra tại cửa hàng. Nhất là ngành ăn uống đang có tỷ trọng kênh online chiếm từ 20-60% tổng doanh thu."

Trong ngắn hạn, thị trường nhà phố cho thuê có thể tiếp tục đối mặt với việc trả hoặc giảm bớt diện tích thuê để cắt giảm chi phí từ các khách thuê hiện tại, và khó khăn trong việc tìm kiếm khách thuê mới. Chủ nhà sẽ không còn ở thế thượng phong, thay vào đó, khách thuê sẽ chiếm lợi thế với nhiều lựa chọn hơn để đuổi kịp xu hướng thay đổi hành vi của người tiêu dùng: họ có thể lựa chọn các trung tâm thương mại để mở các cửa hàng vật lý tận dụng sự tác động tương hổ và nguồn khách mua sắm cao, hoặc tăng cường chiến lược tiếp thị và bán hàng trực tuyến khi lưu lượng khách tiêu dùng trên các kênh kinh doanh trực tuyến tăng mạnh trong thời qua và dự báo tiếp tục trong thời gian tới. 

Trong dài hạn, thị trường mặt bằng bán lẻ nói chung và thị trường nhà phố cho thuê nói riêng được kỳ vọng sẽ có nhiều tín hiệu tích cực. Các chỉ số vĩ mô vẫn được dự báo tăng trưởng mặc dù có chậm lại; doanh thu bán lẻ hàng hóa tại Tp.HCM đã có sự hội phục sau mỗi đợt dịch và đạt các mức tăng trưởng cao 12% trong năm 2020 so với năm 2019 và kể cả Q1/2021 so với cùng kì năm trước. Các thương hiệu quốc tế hạng sang vẫn tìm kiếm các mặt bằng thương mại tại khu vực trung tâm thành phố cho kế hoạch mở rộng/ thâm nhập thị trường Việt Nam bởi thành phố là trung tâm kinh tế, có mức độ đô thị hóa cao, tiêu thụ nội địa ngày càng tăng, cũng như những kết quả tích cực từ vắc xin Covid-19.

Để tồn tại trong bối cảnh dịch bệnh bùng phát lớn nhất từ trước đến nay đa số các thương hiệu đang làm khá tốt những giải pháp để đối phó: việc nắm bắt thay đổi hành vi tiêu dùng và áp dụng chuyển đổi số là một trong những hành động chuyển mình cấp thiết để nắm giữ và mở rộng nguồn khách hàng. Thực tế cho thấy một số nhà hàng cao cấp đã phát triển dịch vụ giao hàng tận nhà, với những menu giá tốt, đóng gói đẹp để giữ chân người tiêu dùng; các dịch vụ vui chơi, giải trí cũng chào mời những gói hội viên với giá hấp dẫn chỉ áp dụng trong thời gian dịch bệnh bùng phát, và bảo lưu quyền sử dụng không tính vào thời kì giãn cách. 

Ngay cả với những nhà bán lẻ khi ký hợp đồng thuê cũng chú ý thêm vào điều khoản tự bảo vệ chính mình nếu mặt bằng thuê không thể sử dụng, hoạt động, kinh doanh được theo Chỉ thị của Chính phủ. Bên cạnh đó, tùy thuộc vào khả năng về tài chính, các doanh nghiệp vừa và nhỏ có thể tạm dừng hoạt động để cắt lỗ hoặc giảm diện tích thuê/số lượng mặt bằng thuê để duy trì hoạt động kinh doanh hiệu quả, đồng thời tăng cường quảng bá thương hiệu qua các trang mạng thương mại điện tử, tăng các dịch vụ giao hàng, tăng các dịch vụ chăm sóc và hậu mãi đến khách hàng. Đây cũng là thời điểm để các doanh nghiệp có tiềm lực về tài chính đánh giá lại kết quả kinh doanh các cửa hàng vật lý và có thể thay đổi các mặt bằng tốt hơn với giá thuê tương đồng hoặc thuận lợi thuê được các nhà phố với các điều khoản thuê tốt.

Ngọc Diệp