Sáng nay CLB Nhà báo tổ chức toạ đàm trực tuyến "Nghẽn lệnh tại HOSE: Thực trạng và Giải pháp" là cơ hội kết nối thông tin từ nhà quản lý đến các thành viên thị trường, để giải đáp các nghi vấn, thắc mắc quanh câu chuyện nghẽn lệnh kéo dài và làm rõ giải pháp trước mắt, giải pháp trung hạn của việc thông lệnh, giữ an toàn giao dịch. Đồng thời, gợi mở một số giải pháp nền tảng khác cho thi trường chứng khoán để phát triển bền vững hơn, rộng mở cơ hội cho nhiều người.

Các diễn giả tham dự hội thảo

Nhà báo Phạm Oanh: Xin ông đưa ra góc nhìn một cách khách quan nguyên nhân sàn Hose quá tải. Và cách chống đỡ. Sự can thiệp có gây ra khoảng hở để một chủ thể nào đó trục lợi giao dịch không? Cá nhân ông sau quá trình hiểu về sở Hose, thì việc chỉnh sửa hệ thống có thể tuỳ chỉnh ở mức độ nào?

Dương Dũng Triều, giám đốc FPT IS, đơn vị thi công hệ thống của FPT:

Hệ thống giao dịch của Hose hoạt động dựa trên cơ chế giới hạn tổng số lệnh trong một ngày, như anh Trà nói là 900.000 lệnh và cơ chế phân bổ lệnh cho 73 CTCK.

Khi giao dịch của một CTCK tăng đột biến, có CTCK lệnh tăng gấp 3 lần, thậm chí cá biệt lên tới 13-18 lần, thì giao dịch của CTCK vượt qua ngưỡng được phân bổ dẫn đến giao dịch tại CTCK đó ngừng trong khi các CTCK khác vẫn giao dịch trơn tru.

Thứ hai là tổng số lệnh giao dịch của thị trường lên tới 90% lệnh giới hạn trong ngày thì hệ thống chậm dần nhưng không dừng, dẫn đến Sở Hose phải ra quyết định để hệ thống có thể tiếp tục được vận hành.

Chống đỡ bằng cách nào, về mặt công nghệ, nếu chúng tôi xây dựng từ đầu thì giai đoạn triển khai phải dự kiến được giao dịch phát sinh và dự đoán cao điểm bao nhiêu lệnh thì xây hệ thống phải dôi ra sau này, phải lên cấu hình hardware để đáp ứng các tình huống, và phải có cơ chế dự phòng. Khi hệ thống vận hành phải có giám sát để khi đạt ngưỡng có các hành động phù hợp. Về thực tiễn, hệ thống của Thái Lan, Tôi là người tham gia công nghệ TTCK từ năm 2000. Hệ thống của Thái Lan thực sự rất cũ. Hệ thống này chạy trên phần hardware cũ, source code không được bàn giao…mình không sửa được dẫn đến chúng ta không thể khắc phục sự cố tắc nghẽn một cách triệt để. Chúng ta chỉ giám sát được khi tổng giao dịch thị trường đạt gần 90% thì HOSE có hành động để xử lý sự cố.

Còn việc có lỗ hổng không? Các ứng dụng như hệ thống giao dịch phải được kiểm tra về bảo mật, phần cứng phần mềm..tôi khẳng định hệ thống không bị trục lợi.

Kế hoạch "giải cứu" 100 ngày của FPT

Khi chúng tôi nhận trách nhiệm trước Bộ Tài chính, chúng tôi đã thảo luận với UBCK và HOSE về phương án triển khai. Phương án chúng tôi được chấp thuận là mang hệ thống của HNX chính sửa để phù hợp với quy chế giao dịch của HOSE và chỉnh sửa để phù hợp với cổng kết nối với CTCK với HOSE hiện nay cũng như các ứng dụng của HOSE.

Lý do vì sao chúng tôi phải sửa hệ thống để có thể tích hợp với cổng vào của các CTCK. Không phải CTCK nào cũng sửa được ứng dụng hiện nay để phù hợp với hệ thống mới, nên chúng tôi chấp nhận sửa hệ thống của chúng tôi để phù hợp với CTCK.

Ngoài việc chỉnh sửa phần mềm, chúng tôi đầu tư hệ thống hardware mới từ thiết bị mạng, bảo mật cũng như hệ thống máy chủ để đáp ứng năng lực thị trường hiện nay và sau này.

Về kế hoạch 100 ngày, chúng tôi chia làm 5 giai đoạn: (i) khảo sát hiện trạng của HOSE cũng như các vấn đề khác biệt giữa HOSE và HNX, (ii) chỉnh sửa phần mềm, (iii) kiểm tra với 24 CTCK hàng đầu, (iv) kiểm tra rộng cho 73 CTCK. Hiện chúng tôi đang tiến hành đến giai đoạn cuối cùng là chạy thử hệ thống và chạy giả lập với các CTCK.

Các công việc tiếp theo hiện nay là kiểm tra an ninh bảo mật, test tải của hệ thống đảm bảo hệ thống thông suốt, và chúng tôi xây dựng quy trình vận hành và khắc phục sự cố.

Hệ thống này khác biệt so với hệ thống cũ của Thái Lan

Chúng tôi đặt mục tiêu số lượng lệnh giao dịch trong một ngày có thể đạt 3-5 triệu lệnh/ngày. Thứ hai chúng ta sẽ bỏ cơ chế phân bổ lệnh, các CTCK đẩy theo đúng năng lực lệnh của họ đang có. Và Thứ ba là chúng ta có thể làm chủ hệ thống, chúng ta phải giám sát và khắc phục sự cố biết được lỗi ở đâu và khắc phục được ngay, khi thị trường sắp quá tải chúng ta có thể chủ động nâng cấp hardare và thay đổi thuật toán để đáp ứng năng lực thị trường.

Năng lực hệ thống không phụ thuộc vào giá trị mà phụ thuộc số lượng lệnh/ngày (mục tiêu 3-5 triệu lệnh/ngày) và số lượng lệnh gửi vào trong 1 giây của các CTCK, đó là thứ chúng tôi đang test các ngưỡng số lệnh của CTCK cao hơn rất nhiều so với thực tế hiện nay.

Hệ thống Thái Lan khi đạt 90% năng lực cũng không có năng lực cảnh báo, khi kết quả gửi về chậm đi chứ không dừng. Chúng tôi đang bàn với HOSE đưa ra kịch bản khắc phục sự cố đấy, khi chúng ta thấy lệnh chậm đi và kết quả trả ra chậm đi thì chúng ta có hành động thích hợp để đảm bảo hệ thống không bị dừng.

Đánh giá sự phối hợp với HOSE thì hai bên đã phối hợp chặt chẽ, hiện nay FPT đang cử 50 cán bộ phối hợp với 30 cán bộ HOSE làm việc và chúng tôi đánh giá rất cao cán bộ của HOSE trong việc khắc phục này. Hai đội phải làm việc rất vất vả, thậm chí việc đánh giá kiểm tra chuyển đổi kết thúc lúc 4h sáng suốt mấy ngày hôm nay. Chúng tôi vẫn duy trì cường độ làm việc này đến khi hệ thống sẵn sàng bàn giao cho HOSE để đảm bảo vận hành.

Chiều nay Ban chỉ đạo nghẽn lệnh sẽ họp để ra quyết định cuối cùng

Theo ông Lê Hải Trà, Tổng giám đốc HOSE, trong khu vực Asean 6, ngoại trừ Việt Nam hầu hết đều sử dụng giải pháp của Sở GDCK Nasdaq. Kế hoạch 100 ngày thay hệ thống giao dịch của FPT và HOSE đang thực hiện rất khác so với những gì chúng ta chứng kiến thay đổi hệ thống giao dịch ở các SGDCK lân cận. Tôi và anh Triều (FPT IS) có dịp năm 2009 đã đi sang Mỹ, Nasdaq đang bán hệ thống cho Indonesia, phía Indo đã cử 144 người chia thành các team khác nhau, phía nhà thầu cũng có lực lượng đông đảo, gần 200 người thay đổi hệ thống giao dịch trong 14 tháng. Điều này cho thấy độ phức tạp để thay đổi hệ thống giao dịch. Cho đến giờ phút này, nỗ lực của FPT cũng như đội ngũ của HOSE là rất đáng ghi nhận.

Câu chuyện đêm hôm ra là rất bình thường, có anh em 36-48 giờ không về nhà, họ đi từ sáng hôm trước đến hôm sau chưa về nhà vì họ phải ở lại trực, đổ dữ liệu cho hệ thống. Quá trình đó đến giờ có thể vào những bước cuối cùng để có thể báo cáo Bộ Tài chính và UBCK để có thể đi vào hoạt động chính thức và giải quyết tình trạng quá tải thời gian qua.

Chiều nay, Ban chỉ đạo nghẽn lệnh do Thứ trưởng Bộ Tài chính Huỳnh Quang Hải chủ trì sẽ họp và ra quyết định cuối cùng.

Châu Cao