Lắc đầu với một đề xuất mang tính ‘câu view’

Gia An

(KTSG Online) – Thay vì đưa ra văn bản mang tính “câu view” không cần thiết, Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) nên trực tiếp thảo luận giải pháp cụ thể hơn là phức tạp hóa vấn đề vĩ mô nhiều biến số.

“Đề xuất đưa lãi suất tiền gửi tiền đồng về 0% đã được nghiên cứu công phu từ lâu để xác định con đường mà các nhà hoạch định chính sách phải đi và VAFI tin tưởng rằng sẽ thành công vang dội”, trích đoạn trong công văn của Hiệp hội Các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) mới đây đã làm dậy sóng thị trường tài chính và cả những người dân quan tâm.

Mới đọc qua thông tin này, những ai có theo dõi tình hình tài chính chỉ “lắc đầu” vì thấy ngay tính vô lý của nó. Các học giả, chuyên gia thì thể hiện thái độ phản biện khá gay gắt trên các diễn đàn, từ báo chí đến mạng xã hội.

Thế nhưng, trong khi đề xuất này được đánh giá là “bàn giấy” và “ảo tưởng”, sự lo lắng của người dân trước những chia sẻ không rõ ràng trên mạng xã hội là có thật.

Người dân lo lắng là đúng. Chẳng cần lý luận sâu xa, cứ nhìn vào mức mất giá hàng năm từ 3-4% của tiền đồng mà thấy, hàng triệu tỉ đồng tiền gửi cư dân hiện nay bị “bốc hơi” nếu lãi suất tiền gửi về mức 0%.

Người dân cũng không biết rằng VAFI chỉ là một hiệp hội ngành nghề (lĩnh vực đầu tư tài chính), không phải là nhà làm chính sách. Việc đề xuất do đó cũng chẳng có ý nghĩa gì với thị trường hiện nay.

Không có ý nghĩa còn vì câu chuyện lãi suất tiền gửi về 0% thực tế chẳng có gì đáng để bàn luận sâu hơn, vì lãi suất chính sách hiện nay được điều hành theo mức độ lạm phát của nền kinh tế. Như Mỹ cũng đã cân nhắc nâng lãi suất điều hành sau khi lạm phát đã tăng trong năm nay, sau nhiều năm duy trì ở mức gần 0%.

Thế nhưng, sau những phản biện rộng khắp trên báo giới, VAFI lại thêm lần nữa gây “sốc” với văn bản thứ hai công bố trên trang chủ của mình. Cụ thể, theo văn bản ngày 23-6, VAFI cho rằng các chuyên gia chỉ “võ đoán” khi không đọc đầy đủ văn bản của mình.

Trong văn bản này, VAFI cho rằng lãi suất chỉ có thể giảm khi thực hiện các chính sách khác. Đáng kể trong số này là đánh thuế để hạn chế đầu cơ bất động sản (để sau đó tiền lại tự động chảy về ngân hàng) và hình thành sản phẩm tiết kiệm mới của người dân (mua trái phiếu lãi suất 2% và được bảo vệ như khi đi gửi tiền).

Dù vậy, có thể thấy không có thêm thông tin nào sâu hơn ngoài những đề xuất chung chung trong văn bản đầu tiên. Nói cách khác, VAFI chọn từ khóa “lãi suất tiền gửi 0%” để “làm đậm” các văn bản mang tính đề xuất chung của mình.

Nếu thực sự muốn đóng góp chính sách cho các nhà quản lý, tại sao VAFI không tổ chức hội thảo để báo chí đưa thông tin hai chiều từ cả phía đề xuất và phía phản biện, thay vì chỉ đưa văn bản lên website, đưa thông tin chung chung và phản ứng với các phản biện?

Điều hành lãi suất là công việc của Ngân hàng Nhà nước, gắn liền với kinh tế địa chính trị và diễn biến thực tế của nền kinh tế. Việc góp ý của các chuyên gia trong câu chuyện thị trường là tất yếu, không thiếu phần của VAFI, nhưng dường như đơn vị này đang “lạm dụng” ngôn từ khuyến nghị.

Trước đó, VAFI cũng là đơn vị có “truyền thống” sử dụng những ngôn từ mạnh mẽ, thậm chí có phần “kích thích” thị trường. Chẳng hạn như hồi tháng 3 là đề xuất Bộ Tài chính thay thế nhân sự lãnh đạo của Sở Giao dịch chứng khoán TPHCM (HOSE) trong bối cảnh sàn này nghẽn lệnh nghiêm trọng, hay đề xuất “mở chiến dịch làm sạch thị trường chứng khoán”.

Đề xuất này dĩ nhiên được nhiều nhà đầu tư cá nhân trên thị trường, vốn rất bức xúc trước tình trạng nghẽn lệnh, nhiệt liệt chia sẻ và hưởng ứng.

Thế nhưng, trên khía cạnh truyền thông, việc đưa ra những thông tin về lãi suất tiền gửi về 0% cũng không phải là điều khôn ngoan, đặc biệt là trong bối cảnh thu nhập người dân giảm mạnh vì dịch Covid-19 đang phức tạp.

Theo lời giới thiệu, VAFI đã ra đời và hoạt động được 16 năm. Đơn vị này cho rằng hiệp hội đã đóng góp “hàng trăm giải pháp có giá trị và được chuyển đổi thành chính sách từ các cơ quan quản lý nhà nước”. Thực tế sau đó, Bộ tài chính có văn bản thông báo thanh tra HOSE. Đơn vị này cũng nhắc lại “chuyện cũ năm xưa” khi đã từng đề xuất đưa lãi suất tiền gửi đô la về mức 0% vào năm 2010.

Nói cho cùng, thông tin từ VAFI vẫn là một trong những ý kiến được thị trường ghi nhận, như nhiều đơn vị khác. Nhưng thay vì “câu view” không cần thiết, VAFI nên trực tiếp thảo luận giải pháp cụ thể hơn là phức tạp hóa vấn đề vĩ mô nhiều biến số, như đánh thuế chống đầu cơ bất động sản, hay sản phẩm trái phiếu cho người gửi tiền.