250 năm trước, trong cuộc cách mạng công nghiệp (CMCN) lần thứ nhất máy móc đã thay thế hoạt động rất nhiều người trong các nhà máy, công xưởng. Trong cuộc CMCN lần thứ tư này, máy móc với trí tuệ nhân tạo đang dần lấn lướt bộ não của con người. Sự thay đổi này đang tạo ra… mối đe dọa với nhiều tổ chức và cá nhân. Những câu hỏi từng được coi như khoa học viễn tưởng, nay lại trở thành những nghi vấn được đặt ra thường xuyên trên các trang báo chí, tin tức hàng ngày: Liệu robot có thay thế con người trong công việc không? Điều gì xảy ra khi siêu máy tính có thể tự nhận thức? Nếu chúng ta không thể cạnh tranh với trí tuệ nhân tạo (AI), thì chúng ta có thể làm gì?...

Cuốn sách "Lợi thế của con người trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0" có hai phần nội dung. Trong đó ở phần một của cuốn sách tác giả Greg Orme cung cấp cho độc giả thông tin đầy đủ và gây ngạc nhiên với nhiều người về sự tiến bộ, phát triển của trí tuệ nhân tạo. Kèm theo đó là thực tế: AI đang hỗ trợ cuộc sống của con người, đồng thời cũng dần thay thế vị trí của nhiều cá nhân trong công việc.

Không chỉ là các công việc có tính chất lặp đi lặp lại như: công nhân trong các nhà máy, nhân viên tư vấn bị thay thể bởi máy móc; nhiều công ty luật, sở cảnh sát, công ty tư vấn đầu tư… đã bắt đầu sử dụng trí tuệ nhân tạo trong việc tổng hợp, phân tích dữ liệu, đưa ra phán đoán. Thậm chí hãng thông tấn Bloomberg cũng đã sử dụng phóng viên AI ở một số vị trí trong tòa soạn của mình, mà độc giả không hề phát hiện ra sự khác biệt…

Nhiều nhà nghiên cứu đã đưa ra dự đoán, trong vòng 15 năm tới sẽ có 14-47% công việc của con người bị thay thế bởi máy móc. Thực tế, nếu con số này chỉ ở mức 14%, thì nhân loại vẫn sẽ chứng kiến một sự thay đổi vô cùng lớn ở cách thức và vai trò của con người trong cuộc sống.

Theo tác giả Orme một điều cần phải đặc biệt lưu ý khác là tốc độ của sự thay đổi. Cuộc CMCN lần thứ nhất diễn ra trong hơn một thế kỷ. Trong khi đó, dựa trên tốc độ phát triển của AI, thì cuộc CMCN lần thứ 4 này sẽ có thời gian ngắn hơn nhiều, với thời gian tính bằng đơn vị năm, thậm chí là tháng.

Giải pháp mà tác giả Orme đưa ra với mỗi người là: chấp nhận rằng chúng ta không còn nhiều giá trị để cạnh tranh trong những lĩnh vực mà AI đang làm tốt hơn con người. Thay vào đó mỗi người hãy biết tận dụng/ kết hợp sức mạnh của AI, phát triển những kỹ năng nổi trội chỉ con người mới có tạo ra sự khác biệt với AI. Những kỹ năng đó được tóm gọn thành 4 chữ C bao gồm: khả năng nhận thức (consciousness), trí tò mò (curiosity), khả năng sáng tạo (creativity) và kỹ năng hợp tác (collaboration).

Và trong phần 2 chiếm 2/3 nội dung của cuốn sách, tác giả Orme đưa ra những chỉ dẫn thiết thực giúp mỗi người đều có thể phát triển kỹ năng này ở bản thân. Trong đó nổi trội nhất chính là khả năng sáng tạo, nhìn xa trông rộng của con người.

Thực tế phát triển của AI trong những năm qua cho thấy, mặc dù AI có thể tạo ra những bản nhạc, bức tranh, trailer, tài liệu quảng cáo hấp dẫn và chuyên nghiệp như những chuyên gia thực sự. Nhưng theo như John Smith, quản lý lĩnh vực đa phương tiện và tầm nhìn của Viện nghiên cứu IBM thừa nhận thì: "AI có thể dễ dàng tạo ra thứ gì đó, mới lạ một cách ngẫu nhiên. Tuy nhiên rất khó để tạo ra cái gì đó vừa mới lạ, vừa ngẫu nhiên, lại vừa có ích".Vì vậy, cuối cùng AI "vẫn thiếu trí tưởng tượng cũng như tính sáng tạo để mơ về một tầm nhìn cho tương lai. Nó cũng không có tính cạnh tranh ở khía cạnh cảm xúc như con người. Vì vậy khả năng sáng tạo sẽ là kỹ năng lợi thế của con người trong tương lai".

"Lợi thế của con người trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0" đúng như tên gọi- hướng đến mọi người đang ở độ tuổi lao động, cũng như thế hệ trẻ, những bậc phụ huynh, các nhà giáo dục góp phần đào tạo ra những người lao động trong tương lai. Họ sẽ phải chứng minh họ có thể kết hợp được hay thay thế được AI, nếu không, vai trò của họ sẽ trở nên thừa thãi.

Với các chủ doanh nghiệp và doanh nhân, việc tìm hiểu cuốn sách sẽ giúp mỗi người đánh giá và thúc đẩy hơn nữa quá trình áp dụng AI cũng như thúc đẩy sự sáng tạo của nhân sự trong tổ chức.

"Lợi thế của con người trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0"  là cuốn sách đạt Giải thưởng Sách kinh doanh năm 2020 . Đây là giải thưởng tôn vinh những tác phẩm xuất sắc trong lĩnh vực kinh doanh. Trên trang bán hàng trực tuyến lớn nhất thế giới Amazon cuốn sách cũng được độc giả và các chuyên gia đánh giá rất cao với điểm đánh giá trung bình của Amazon là 4.9/ 5.0 điểm!

Nhận xét về cuốn sách, Armelle Savidan, Giám đốc chương trình lãnh đạo, Trường đại học Faurecia viết: "‘Lợi thế của con người trong cuộc CMCN 4.0’ là quyển sách đầu tiên về cách mạng AI phản ánh cái nhìn tích cực và sự tự tin - cũng như những ý tưởng thiết thực - để đạt được thành công trong thời đại công nghệ số".

Trong khi đó, Adrian Monck, Thành viên HĐQT Diễn đãn kinh tế thế giới nhận xét: "Đây là cuốn sách dẫn đường của thế kỷ 21 mà bạn và con bạn cần có để đón đầu xu hướng trong thời đại chạy đua công nghệ hiện nay".

Tác giả cuốn sách Greg Orme là Giám đốc Trung tâm doanh nghiệp sáng tạo tại Trường kinh doanh London; đồng thời là một tác giả, diễn giả nổi tiếng. Các công trình nghiên cứu và chia sẻ của ông tập trung tìm hiểu cách thức con người và các tổ chức phát triển trong một thế giới có tốc độ thay đổi chóng mặt như hiện nay- thông qua việc phát triển các hành vi và văn hóa củng cố sáng tạo, đổi mới và tinh thần kinh doanh.

Hà My