Trong báo cáo mới nhất gửi Bộ Giao thông Vận tải, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng cho biết năm 2020 là quãng thời gian đầy sóng gió thách thức với ngành hàng không do sự lan tràn của dịch bệnh Covid-19. Năm 2020, ngành hàng không thế giới ước tính giảm 60% lượng khách vận chuyển (tương ứng khoảng 2,89 tỉ lượt hành khách) với doanh thu thâm hụt 327 tỉ USD, trong đó, khu vực châu Á - Thái Bình Dương ghi nhận mức sụt giảm mạnh nhất là 107 tỉ USD, chưa bằng 1/3 so với doanh thu năm 2019.
Hành khách trên chuyến bay từ Mỹ về nước hôm 25-6
Với hàng không Việt Nam, lệnh hạn chế bay, giãn cách, cách ly xã hội nhằm ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh đã khiến nhiều đường bay quốc tế phải dừng khai thác. Theo thống kê của Tổng cục Du lịch, số lượng khách quốc tế vào Việt Nam năm 2020 đạt 3,6 triệu người, tập trung chủ yếu vào 3 tháng đầu năm 2020. Về tổng thể, sản lượng vận chuyển hành khách năm 2020 đạt 36,3 triệu lượt hành khách giảm 54,1% so với năm 2019 (quốc tế 7,23 triệu lượt giảm 82,7%; nội địa 29,06 triệu lượt giảm 22,3%)
Bước qua năm 2021, thị trường hàng không Việt Nam vẫn liên tục có các bước thăng trầm tương ứng với tình hình dịch bệnh Covid-19. Đến thời điểm hiện tại, chỉ còn khoảng 30 hãng hàng không nước ngoài từ các nước Đông Bắc Á, Đông Nam Á, Trung Đông và Pháp khai thác các chuyến bay chở hàng hóa, nhà ngoại giao, chuyên gia, nhà đầu tư, người lao động tay nghề cao, sinh viên nước ngoài... đi/đến Việt Nam.
Đối với các hãng hàng không Việt Nam, trong điều kiện các đường bay quốc tế chở khách chưa thể khai thác trở lại, các hãng hàng không Việt Nam đã dùng phần lớn nguồn lực đội máy bay vào khai thác trên các đường bay nội địa với năng lực tăng vọt cả về tần suất và số lượng đường bay. Theo đó, số lượng đường bay nội địa của các hãng hàng không Việt Nam có thời điểm đã đạt 62 đường bay, tăng 10 đường so với năm 2019.
Với việc đẩy mạnh khai thác thị trường nội địa, trong 6 tháng đầu năm 2021 có nhiều giai đoạn số lượng chuyến bay cũng như lượng khách vận chuyển trên các đường bay nội địa đã cao hơn so với cùng thời điểm năm 2019. Thậm chí, nhiều giai đoạn trong 6 tháng đầu năm, các hãng hàng không Việt Nam gặp tình trạng không đủ slot để tăng tần suất trên nhiều đường bay nội địa dù Cục Hhàng không Việt Nam đã chủ động chia phần slot do các hãng hàng không nước ngoài không khai thác trả lại theo quy định.
Tuy nhiên, với 2 đợt dịch bùng phát mạnh vào đúng thời điểm bắt đầu giai đoạn cao điểm nội địa là Tết Nguyên đán và nghỉ hè (từ 30-4, 1-5), đặc biệt từ ngày 31-5-2021 khi TP HCM thực hiện giãn cách xã hội toàn thành phố theo Chỉ thị 15, hoạt động vận chuyển hành khách nội địa bằng đường hàng không đã sụt giảm nghiêm trọng với sản lượng hàng ngày sụt giảm chỉ còn 20 - 30% so với giai đoạn tháng 3, 4-2021, thậm chí, các ngày của 2 tuần đầu tháng 6 chỉ tương ứng 5 - 10% lượng vận chuyển trung bình tháng 4-2021.
Với tình hình biến động liên tục như thời gian qua, sản lượng thông qua các cảng hàng không của Việt Nam 6 tháng đầu năm 2021 ước đạt 26,8 triệu lượt hành khách, giảm 19,4% so cùng kỳ 2020 (145 ngàn khách quốc tế, giảm 97,9%; và 26,7 triệu khách nội địa, tăng 1,4%) và 668 ngàn tấn hàng hóa tăng 12,7% so cùng kỳ 2020 (490 ngàn tấn hàng hóa quốc tế, tăng 18,1%; và 179 ngàn tấn hàng hóa nội địa, tăng 0,3%).
Theo đánh giá, dự báo tình hình năm 2021 sẽ cải thiện so với năm 2020, đặc biệt vào nửa cuối năm 2021, khi việc tiêm vắc-xin phòng Covid-19 được đẩy nhanh tại Việt Nam nói riêng và thế giới nói chung, đặc biệt là tại nhiều thị trường trọng điểm của hàng không Việt Nam như Đông Bắc Á, châu Âu sẽ đủ điều kiện tạo miễn dịch cộng đồng, làm cơ sở từng bước mở lại hoạt động vận chuyển hàng không quốc tế vào cuối Quý III, đầu Quý IV/2021.
Với những đánh giá nêu trên, dự báo thị trường hàng không Việt Nam sẽ bắt đầu phục hồi từ giữa Quý III/2021 với sản lượng thông qua các cảng hàng không của Việt Nam năm 2021 ước đạt trên 70 triệu hành khách.
Về hạ tầng cảng hàng không, trong nửa đầu năm 2021, ngành hàng không đã hoàn thành đúng tiến độ và đưa vào khai thác giai đoạn 1 dự án cải tạo đường cất hạ cánh tại cả 2 sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Hiện tại, giai đoạn 2 dự án cải tạo đường cất hạ cánh 1B sân bay Nội Bài cũng đang được gấp rút thi công và dự kiến sẽ hoàn thành đúng kế hoạch trong tháng 7-2021, được kỳ vọng sẽ kịp thời đáp ứng nhu cầu khai thác trở lại của các hãng hàng không sau đợt bùng phát dịch Covid lần thứ 4.
Bên cạnh vấn đề hạn chế khai thác do sửa chữa đường cất hạ cánh, trong các ngày đầu tháng 5, khi dịch bùng phát khiến hoạt động bay bị ngừng trệ, máy bay của nhiều hãng hàng không đậu lại qua đêm không theo phân bổ gây tình trạng quá tải vị trí đỗ máy bay tại sân bay Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Cục Hàng không Việt Nam đã phối hợp các cảng hàng không, các hãng hàng không Việt Nam điều chỉnh lịch khai thác để máy bay đậu qua đêm tại nhiều cảng hàng không khác, giải quyết triệt để tình trạng đậu máy bay qua đêm không theo phân bổ, hiệp đồng với các cảng.
Khi hoạt động bay, đặc biệt là bay quốc tế, được dần hồi phục thì 20 - 30% đội máy bay của các hãng hàng không Việt Nam sẽ không đậu qua đêm tại các cảng hàng không của Việt Nam do đang trong các hành trình quốc tế (phần lớn các chuyến bay đi châu Âu, Đông Bắc Á đều có hành trình bay đêm).