Hàng hóa trở lại ngôi vương

Doug King thành lập quỹ đầu cơ của mình trong những ngày đầu của siêu chu kỳ hàng hóa năm 2004. Đó là thời điểm hoàn hảo. Nhu cầu như bất tận của Trung Quốc khiến giá mọi loại hàng hóa, từ dầu tới đồng, đều tăng kỷ lục. Các nhà đầu tư xuất hiện nhiều. Vào thời kỳ đỉnh cao, quỹ Merchant Commodity của King quản lý số tài sản lên tới 2 tỷ USD.

Tuy nhiên, sự bùng nổ đột ngột kết thúc sau cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008 cũng như sự khởi đầu của cuộc cách mạng dầu đá phiến tại Mỹ. Giá mọi mặt hàng lao dốc, tiền bị rút ra và nhiều quỹ đầu cơ chuyên nghiệp bị buộc phải đóng cửa.

Một thập kỷ như vậy trôi qua nhanh chóng và giờ King đang có một trong những năm tốt nhất của sự nghiệp. Sự bùng nổ giá của mọi loại hàng hóa trên quy mô toàn cầu đã khiến quỹ đầu cơ của ông tăng trưởng 50% trong năm nay. Giá thép, đậu nành và hàng loạt mặt hàng khác đều đang ở mức cao nhất trong nhiều năm qua.

Việc đầu tư vào hàng hóa đã trở lại. Từ các quỹ hưu trí tới các nhà đầu tư đều không muốn bỏ lỡ cơ hội kiếm tiền. Rất nhiều người đã có lãi nhưng câu hỏi lớn nhất hiện nay là xu hướng này sẽ kết thúc trong ngắn hạn hay báo hiệu một sự thay đổi lâu dài hơn trong cấu trúc của nền kinh tế toàn cầu.

King có câu trả lời cho mình. "Chúng ta đang đối mặt với một cú sốc lạm phát mang tính hệ thống. Có rất nhiều nhu cầu bị dồn nén và mọi người muốn có mọi thứ ngay lập tức", King cho biết.

Lần đầu tiên kể từ những năm trước cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, sự bùng nổ giá hàng hóa khiến các ngân hàng trung ương lo lắng về lạm phát. Cơn bão giá này cũng có thể tác động tới chính trị. Với việc dầu trở lại 75 USD/thùng, Ả Rập Xê Út và Nga đang trở lại vị trí dẫn dắt thị trường năng lượng toàn cầu.

Chỉ số Bloomberg Commodities Spot gần chạm đỉnh của năm 2008.

Trong khi đó, Trung Quốc, vốn phụ thuộc vào nguyên liệu thô để duy trì hoạt động của hàng trăm triệu nhà máy cũng như các công trình xây dựng, lo lắng tới mức phải cố ép giá hàng hóa thấp xuống, đe dọa trừng phạt những người đầu cơ và cảnh báo sẽ mở các kho dự trữ chiến lược. Tuy nhiên, nó chỉ có tác đụng phần nào. Giá quặng sắt vẫn đang ở mức kỷ lục, giá thép ở Mỹ tăng 3 lần trong năm nay, than đá thì tăng lên mức cao nhất trong 13 năm.

Ngay cả sau đợt giảm giá gần đây, Bloomberg Commodities Spot Index, bộ chỉ số đo giá của 22 nguyên liệu thô, vẫn tăng 78% so với mức thấp nhất hồi tháng 3/2020, thời điểm khi đại dịch bùng lên. Dầu thô, mặt hàng quan trọng nhất của kinh tế toàn cầu, tiếp tục tăng khi thế giới thoát khỏi tình cảnh đóng cửa và OPEC+ giảm nguồn cung.

Khi giá cả tăng lên, sự quan tâm của phố Wall cũng tăng theo. Hội nghị Đầu tư Robin Hood hàng năm, nơi quy tụ của các nhà sáng lập quỹ đầu cơ hàng đầu như Paul Tudor Jones, Stanley F. Druckenmiller hay Ray Dalio, đã mở một phiên thảo luận về hàng hóa. Đây là lần đầu tiên trong ít nhất 5 năm họ dành thời gian thảo luận về giá nguyên liệu.

Xu thế ngắn hạn hay siêu chu kỳ mới?

Jeff Currie, chuyên gia hàng đầu về thị trường hàng hóa của Goldman Sachs Group Inc., nhận định rằng thị trường vẫn còn cơ hội cho nhiều nhà đầu tư. "Hàng hóa đang thịnh hành trở lại nhưng cho đến nay, sự phấn khích khi giá tăng vọt vẫn chưa thu hút được dòng tiền như trong giai đoạn 2004-2011", Currie nói.

Dẫu vậy, rất nhiều cái tên vẫn hưởng lợi lớn từ cơn bão giá này. Cargill Inc., nhà kinh doanh hàng nông sản lớn nhất thế giới, đã kiếm được khoản tiền khổng lồ trong 9 tháng đầu năm, nhiều hơn bất cứ cùng kỳ của năm tài chính nào khác. Thu nhập ròng của họ tăng thêm 4 tỷ USD trong giai đoạn này.

Trong khi đó, Trafigura Group, nhà giao dịch dầu độc lập lớn thứ 2 thế giới, đã thu được 2 tỷ USD lợi nhuận ròng trong 6 tháng kết thúc vào tháng 3, gần bằng số tiền mà họ kiếm được trong năm tốt nhất từng có….

Ngược lại, đối với người tiêu dùng, sự bùng nổ giá hàng hóa đồng nghĩa với cơn ác mộng về thời kỳ lạm phát cao trở lại. Hiện tại, các công ty đang vẫn đang hứng chịu những tác động bất lợi của giá nguyên liệu hay những trở ngại trong chuỗi cung ứng. Tuy nhiên, sớm hay muộn, những chi phí này cũng được đẩy lên vai người tiêu dùng.

Từ Unilever Plc đến Procter & Gamble Co., các kế hoạch tăng giá đã được công bố. Graeme Pitkethly, giám đốc tài chính của Unilever, nói rằng: "Chúng tôi đang chứng kiến mức độ lạm phát giá hàng hóa mà lâu lắm rồi chưa thấy. Nó ảnh hưởng tới mọi doanh nghiệp".

Tốc độ và quy mô của đợt tăng giá hiện nay khiến nhiều người nhắc đến một siêu chu kỳ hàng hóa mới, tương tự như những gì bắt đầu 2 thập kỷ trước khi Trung Quốc nổi lên, làm thay đổi cấu trúc toàn cầu. Theo các nhà kinh tế học, siêu chu kỳ là khoảng thời gian mà nhu cầu tăng mạnh mẽ một cách bất thường và kéo dài hơn so với chu kỳ bình thường.

Trước sự trỗi dậy của Trung Quốc gần 2 thập kỷ trước, thế giới đã chứng kiến 3 siêu chu kỳ hàng hóa khác nhau mà mỗi trong số chúng được thúc đẩy bởi một sự hiện kinh tế, xã hội. Quá trình công nghiệp hóa của Mỹ tạo ra siêu chu kỳ đầu tiên vào đầu những năm 1990. Một siêu chu kỳ khác xảy ra trong những năm 1930 và một xảy ra sau Thế chiến thứ 2, thời điểm công cuộc tái thiết diễn ra mạnh mẽ ở châu Âu và Nhật Bản.

Mức độ tăng giá của các loại hàng hóa trong 12 tháng qua.

Tuy nhiên, chưa thể khẳng định những gì đang diễn ra có phải siêu chu kỳ hàng hóa hay không. Đại dịch Covid-19 từng khiến giá hàng hóa rớt thảm trước khi phục hồi trở lại như mức hiện nay. Mức chi tiêu của người dân ở nhiều quốc gia vẫn đang thấp hơn so với trước đại dịch. Trong khi đó, chính sách tiền tệ linh hoạt và những gói kích thích tài khóa lớn chưa từng có đang tạo ra những sự tăng trưởng mạnh mẽ.

Ngay cả khi các gói kích thích được dành cho đầu tư cơ sở hạ tầng như một cách để giải cứu nền kinh tế hậu đại dịch, một xu hướng tất yếu dễ dàng được nhận thấy là sự ưu tiên cho các dự án xanh. Đó là tin xấu với than và dầu nhưng đồng nghĩa với nhu cầu đồng, nhôm và các kim loại như Coban hay Lithium tăng lên.

Dù có sự phân hóa trong lĩnh vực hàng hóa nhưng nhiều người tin rằng những gì đang diễn ra là khởi đầu cho một siêu chu kỳ mới chứ không phải là nhất thời. Tuy nhiên, không phải ai cũng đồng thuận với quan điểm này.