Trong lúc việc đặt xe công nghệ ngày càng khó, giá cước tăng chóng mặt và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt thì mới đây Grab lại thông báo thu phụ phí "Thời tiết nắng nóng gay gắt", với số tiền từ 3.000 - 5.000 đồng tùy dịch vụ và một số khu vực cụ thể từ ngày 6-7, càng khiến người dùng sốc nặng.

Đủ loại phụ phí

Grab lấy lý do thu phụ phí là để hỗ trợ giảm bớt vất vả cho tài xế khi thực hiện các đơn hàng và cuốc xe. Tuy nhiên, nhiều người dùng thắc mắc Grab dựa vào thời tiết nắng nóng bao nhiêu độ C hay thời tiết như thế nào là nắng nóng để phụ thu thêm phí này. Bởi thời tiết ở TP HCM và miền Nam thời gian này nắng mưa thất thường, rất khó biết chính xác khi nào nắng mưa để thu phí.

Ông Lê Hoàng Tấn (ngụ quận Bình Thạnh, TP HCM), người thường xuyên sử dụng các dịch vụ của Grab, đặt giả thiết: "Khi tôi đặt một cuốc xe Grab lúc trời đang nắng nóng nhưng đến một địa điểm khác thì trời mát hoặc đổ mưa, vậy Grab tính phụ phí như thế nào? Không lẽ cứ đặt xe là thu thì khác nào "móc túi" khách hàng?".

Ông Tấn còn thắc mắc về việc xác định thời tiết nắng nóng gay gắt là như thế nào, phải có con số nhiệt độ cụ thể cũng như cách xác nhận nắng nóng là lúc đặt xe hay lúc di chuyển chứ không thể đưa ra câu chữ chung chung được.

Ngay cả giới tài xế xe công nghệ cũng không hứng thú gì với các loại phụ phí mà Grab đưa ra. Ông N.T.M, một tài xế chạy Grab, cho biết ông chẳng được hưởng bao nhiêu trong các loại phụ phí mà hãng đưa ra. "Trước đây, họ đưa ra nhiều loại phụ phí và nay thêm phụ phí thời tiết nắng nóng nhưng tài xế đâu có được nhận hết mà họ cộng luôn vào doanh thu của mỗi chuyến đi rồi phân chia lại theo tỉ lệ chiết khấu" - ông M. thông tin.

Theo tìm hiểu của phóng viên Báo Người Lao Động, trên thị trường ứng dụng gọi xe hiện nay, Grab là đơn vị thu nhiều loại phụ phí nhất, mỗi loại phụ phí có mức giá đến vài ngàn đồng trên mỗi chuyến xe nhưng nếu cộng tất cả lại sẽ ra con số không hề nhỏ.

Chẳng hạn, hồi cuối năm ngoái, hãng công nghệ này đã tiến hành thu phụ phí giao nhận hàng hóa và thức ăn vào những ngày có thời tiết xấu như mưa, bão với mức 5.000 đồng/cuốc xe và được cộng trực tiếp vào giá cước. Chưa hết, Grab còn áp dụng phụ phí ban đêm cho khung giờ từ 22 giờ hôm trước cho đến 5 giờ 59 phút hôm sau, với mức từ 10.000 - 20.000 đồng/cuốc xe, tùy dịch vụ. Và mới đây nhất là thu phụ phí "nắng nóng gay gắt".

Chị Huyền (ngụ quận Gò Vấp, TP HCM) tỏ ra bức xúc và cho rằng loại phụ phí thời tiết mà Grab triển khai rất vô lý. Bởi theo chị, công việc nào cũng phải đối mặt với chuyện nắng mưa nên không có lý gì hãng xe lại thu phí với khách hàng đặt xe. Chưa kể, thời tiết TP HCM nắng mưa rất thất thường, Grab thu phụ phí cả lúc nắng lẫn lúc mưa đồng nghĩa cước phí lúc nào cũng tăng.

Trong khi đó, Gojek có một số phụ phí như "Khung giờ ăn khuya" áp dụng cho các đơn hàng GoFood với mức 5.000 đồng/đơn hàng, áp dụng tại các quán, nhà hàng trong trung tâm thương mại. Hoặc phụ phí gửi xe, phụ phí ban đêm 10.000 đồng/đơn hàng trong khung giờ từ 23 giờ cho đến 6 giờ hôm sau.

Ngoài ra, các hãng công nghệ Grab, Be, Gojek… còn có phụ phí cho người sử dụng nền tảng dịch vụ của họ. Theo đó, khách hàng sẽ phải chi trả thêm từ 1.000 - 2.000 đồng trên mỗi lần sử dụng, tùy dịch vụ trên ứng dụng. Đáng chú ý là mức phí này hoàn toàn do chủ ứng dụng hưởng, chứ không chia sẻ với đối tác tài xế.

Phải kê khai và giải trình trước khi thu phí

Luật sư Nguyễn Văn Hậu, Chủ tịch Trung tâm Trọng tài Thương mại Luật gia Việt Nam, chỉ rõ việc các ứng dụng gọi xe tính phụ phí trực tiếp vào trong giá cước là một hình thức tăng giá cước, té nước theo mưa, tận thu với khách hàng. Bản chất là thu lợi chứ không phải chia sẻ. "Các loại phụ phí mà các hãng đưa ra để hỗ trợ đối tác tài xế thì phải tách riêng để cho họ được hưởng trọn vẹn" - luật sư Nguyễn Văn Hậu nói.

Ở góc độ quản lý, luật sư Hậu cho rằng các hãng xe công nghệ muốn thu phụ phí phải báo cáo với cơ quan có thẩm quyền, vì đây là vấn đề liên quan đến người tiêu dùng nên phải được cơ quan chức năng cho phép. "Doanh nghiệp (DN) cũng không thể tùy tiện ban hành các loại phí, lệ phí mà phải tuân thủ theo Nghị định 126 của Chính phủ quy định về phí và lệ phí. Khi đưa ra các loại phí phải thông báo rõ ràng đến người tiêu dùng, để họ thực hiện quyền lựa chọn có hoặc không tham gia" - vị luật sư này nhấn mạnh.

Chuyên gia kinh tế - PGS-TS Ngô Trí Long, nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu thị trường giá cả (Bộ Tài chính), cho biết giá dịch vụ vận tải hiện nay nhà nước không định giá, mà DN kê khai giá cước. Do vậy, khi Grab thực hiện tăng giá cước hay thu thêm các loại phụ phí, đều phải kê khai với cơ quan quản lý và thực hiện đúng theo mức giá, mức phụ phí đã kê khai. Trong trường hợp giá kê khai hoặc phụ phí có bất thường hoặc chưa hợp lý, cơ quan quản lý có quyền yêu cầu DN giải trình để làm rõ. Theo chuyên gia này, ở thời điểm hiện nay do giá xăng dầu tăng cao, DN có thể thu thêm phụ phí nhằm bù đắp chi phí nhưng cần làm rõ và công khai với khách hàng về khái niệm "thời tiết nắng nóng".

Tương tự, chuyên gia kinh tế - PGS-TS Đinh Trọng Thịnh cũng cho rằng Grab cần có trách nhiệm giải trình rõ về việc thu phụ phí. Cụ thể, phụ phí như vậy thì tài xế Grab được hưởng toàn bộ hay phải chia phần trăm cho Grab, bởi Grab nói việc thu phụ phí là để hỗ trợ tài xế. Cũng theo ông Đinh Trọng Thịnh, với những phụ phí DN đưa ra mà khách hàng chưa đồng tình hoặc chưa rõ ràng thì cơ quan quản lý cũng cần vào cuộc yêu cầu DN làm rõ, nhằm bảo vệ quyền lợi cho khách hàng sử dụng dịch vụ mà cụ thể là các dịch vụ vận tải của Grab và những ứng dụng khác.