Lễ tang cố Thủ tướng Nhật Shinzo Abe được tổ chức tại thủ đô Tokyo và quê nhà của ông ở tỉnh Yamaguchi trong hai ngày 11 và 12-7 (giờ địa phương). Trong khi đó, cảnh sát Nhật đang nỗ lực điều tra làm rõ động cơ của nghi phạm khi nổ súng vào ông hôm 8-7.

Người dân đặt hoa viếng cố Thủ tướng Shinzo Abe tại đền Zojoji ở thủ đô Tokyo, nơi diễn ra lễ cầu siêu cho ông vào ngày 11-7. Ảnh: REUTERS

Lịch trình tang lễ của ông Abe

Cụ thể, một lễ viếng được gọi là Tsuya được tổ chức vào tối 11-7, tại đền Zojoji ở thủ đô. Đây là sự kiện quy mô nhỏ do vợ ông Abe là bà Akie chủ trì và chủ yếu dành cho người thân trong gia đình. Theo trang Japanese-wiki-corpus, lễ Tsuya là nghi lễ truyền thống của Nhật thường được tổ chức vào đêm trước ngày tang lễ chính thức diễn ra, để cầu nguyện cho linh hồn người chết được bình an rời khỏi thế giới.

Trước đây lễ Tsuya diễn ra suốt đêm và sau khi kết thúc lễ này, gia đình sẽ luân phiên ở bên người chết cho đến khi đưa tang vào hôm sau, mục đích là giữ cho ngọn lửa đèn cầy và hương không tắt. Tuy nhiên ngày nay, để gia đình không bị mệt mỏi vì thiếu ngủ do phải thực hiện nhiều nghi lễ, các gia đình có xu hướng đơn giản hóa các thủ tục, họ dùng hương vòng cháy suốt đêm thay cho loại hương thông thường và do đó sẽ không phải thức canh cả đêm.

Đến ngày 12-7, lễ tang với quy mô lớn hơn sẽ được tổ chức ở Tokyo và quê nhà của ông ở TP Shimonoseki, tỉnh Yamaguchi. Hiện chưa có thông báo về kế hoạch tổ chức quốc tang cho cố Thủ tướng Abe. Giới chức thủ đô Tokyo và TP Shimonoseki sẽ bố trí các khu vực để người dân có thể dâng hương, chia buồn. Hai TP dự kiến tổ chức thêm lễ tiễn biệt ông Abe một ngày sau đó.

Trong ngày 11-7, chính phủ Nhật đã quyết định truy tặng huân chương Hoa Cúc - huân chương cao quý nhất của Nhật để vinh danh cố Thủ tướng Abe, theo hãng thông tấn Kyodo News.

Huân chương này được trao tặng cho những người có công lao to lớn, có thành tích và sự giúp ích xuất sắc với nước Nhật. Huân chương Hoa Cúc thường trao cho thành viên của Hoàng gia Nhật, các thủ tướng xuất sắc của Nhật hoặc các nguyên thủ nước ngoài như một biểu hiện của tình hữu nghị, theo trang Tallinn Museum.

Theo Văn phòng Nội các Nhật, cố Thủ tướng Abe là vị thủ tướng thứ tư của Nhật được nhận huân chương danh giá này, sau các ông Shigeru Yoshida, Eisaku Sato và Yasuhiro Nakasone.

Vòng huân chương Hoa Cúc được làm bằng vàng, có chữ “Meiji” (Minh Trị) viết bằng chữ cái kanji ở dạng cổ điển. Huân chương được trang trí bằng hoa cúc vàng và lá tráng men xanh. Mặt huân chương có hình mặt trời mọc ở trung tâm, tượng trưng cho lá cờ Nhật tỏa ra tia sáng mặt trời. Xung quanh mặt trời là các bông hoa và lá cúc.

Cảnh sát nỗ lực điều tra

Trong khi gia đình tập trung lo tang lễ cho ông Abe, các nhà điều tra nỗ lực tìm hiểu động cơ của nghi phạm đã bắn ông. Đối tượng bị cáo buộc bắn ông Abe là Tetsuya Yamagami (41 tuổi), sinh sống ở TP Nara, khai rằng anh ta tin ông có liên quan đến một nhóm tôn giáo mà anh ta cho là nguyên nhân dẫn tới khó khăn tài chính của mẹ mình, tờ Mainichi Shimbun đưa tin.

Theo đó, Yamagami cho rằng cố Thủ tướng Nobusuke Kishi (nhiệm kỳ 1957-1960), ông ngoại của ông Abe, đã đưa nhóm tôn giáo này du nhập vào Nhật. Mẹ của Yamagami vì quyên góp tiền cho nhóm tôn giáo này mà phá sản. Đối tượng cho rằng gia đình tan vỡ vì sự ám ảnh của mẹ anh ta với nhóm tôn giáo và anh ta nhắm mục tiêu vào ông Abe vì oán giận.

Cảnh sát chưa tiết lộ tên của nhóm tôn giáo nói trên. Tuy nhiên, ngày 11-7, một nhóm tôn giáo tên Liên đoàn Gia đình vì hòa bình và thống nhất thế giới (thường được gọi là Giáo hội Thống nhất) đã họp báo xác nhận mẹ của nghi phạm là một tín đồ của nhóm tôn giáo này và bà tham gia các sự kiện mỗi tháng một lần.

Chủ tịch nhóm Giáo hội Thống nhất Tomihiro Tanaka từ chối bình luận về việc liệu mẹ của nghi phạm bắn cựu Thủ tướng Abe có quyên góp cho nhóm hay không bởi cuộc điều tra vẫn đang diễn ra. Ông khẳng định nhóm ông sẵn sàng hợp tác với cảnh sát nếu được yêu cầu.

Ông Tanaka thông tin thêm rằng mọi khoản quyên góp mà mẹ của nghi phạm bắn ông Abe thực hiện đều là vào những năm 1990, khi người phụ nữ này bắt đầu gia nhập nhóm tôn giáo này. Nhóm cũng biết mẹ của nghi phạm bắn ông Abe gặp khó khăn về tài chính bắt đầu từ năm 2002.

Đài truyền hình NHK ngày 11-7 cho biết các nhà chức trách thực thi pháp luật Nhật kết luận rằng các sĩ quan cảnh sát bảo vệ cố Thủ tướng Abe đã không tuân thủ quy trình để bảo vệ yếu nhân khỏi nguy cơ bị bắn lén. Nghi phạm đã tiếp cận cựu thủ tướng từ phía sau và bắn hai phát vào ông từ khoảng cách vài mét. Cảnh sát nói rằng phát súng thứ hai được bắn gần 3 giây sau phát đầu tiên.

Các nhà chức trách nói với NHK rằng các nhân viên an ninh bảo vệ ông Abe đã không tuân thủ các quy trình được thiết kế để bảo vệ yếu nhân trong tình huống như vậy. Theo họ, đáng lẽ cảnh sát phải đẩy ông Abe xuống đất sau phát đạn đầu tiên, bao quanh ông và sau đó đưa ông đến một chiếc xe hoặc một địa điểm an toàn khác. Cơ quan cảnh sát quốc gia đang xem xét các vấn đề tiềm ẩn góp phần gây ra cái chết của ông Abe.•