Hình ảnh vệ tinh giúp các nhà khí tượng học theo dõi thời tiết bằng cách quan sát bề mặt Trái đất - Ảnh: DW

Chúng ta đang sống trong thời đại công nghệ phát triển cao nhất trong lịch sử loài người, thế nhưng nhiều dự báo thời tiết lại không thể chính xác, vì sao vậy?

Theo Đài truyền hình DW, các nhà khí tượng học hiện nay sử dụng những siêu máy tính chuyên dụng cao để phân tích hàng tỉ điểm dữ liệu thu thập được từ hình ảnh vệ tinh trong không gian, bầu khí quyển và các hệ thống thời tiết trên mặt đất nhằm cho ra "mô phỏng tổng hợp" về thời tiết.

Mô phỏng tổng hợp này cho phép các nhà khí tượng học lập bản đồ các kịch bản thời tiết khác nhau, dựa trên trạng thái hiện tại của khí quyển. Qua đó tính toán thời tiết sẽ phát triển như thế nào dựa trên một thứ gọi là mô phỏng dự báo thời tiết số.

Ông Richard Allan, giáo sư khoa học khí hậu tại Đại học Reading (Anh), cho biết các mô phỏng máy tính được chạy tới 50 lần để phân tích cú pháp dự báo chính xác. Đôi khi chỉ có một hoặc hai kịch bản thời tiết có thể xảy ra từ 50 lần thử đó.

Tuy nhiên, các nhà khí tượng học có thể gặp vấn đề trong việc dự đoán các sự kiện như giông bão hay nắng nóng bất ngờ vì chúng diễn ra rất cục bộ - ông Nigel Arnell, đồng thời là giáo sư tại khoa khí tượng của Đại học Reading, nói.

Theo ông Karsten Haustein, nhà khoa học khí hậu tại Đại học Leipzig (Đức): "Không có mô phỏng nào hoàn hảo". Ông lấy "dự báo" của tuần trước về nhiệt độ cao hơn 40⁰C ở Đức làm ví dụ.

Một số lượng nhỏ các thành viên trong phân tích các mô phỏng có dự báo thời tiết đúng với nhiệt độ nóng này. Song hầu hết các chuyên gia còn lại đều cho rằng mô hình được đề cập có thiên hướng về nhiệt độ quá nóng. Thêm vào đó, không có mô phỏng nào khác cho thấy có nhiệt độ giống như vậy. Do đó, số đông theo quán tính đã đưa ra dự báo sai.

Thực tế, kịch bản thời tiết nóng cực đoan đã xảy ra. Tại sao? Theo quan điểm của ông Haustein, đó không phải là vấn đề "mô phỏng không chính xác", mà là vấn đề "báo cáo không chính xác".

Tuy nhiên, các nhà khoa học không giải thích đầy đủ được: Tại sao ở cùng quy mô diễn biến mô phỏng tương tự, có trường hợp gây ra sự kiện thời tiết lớn với hậu quả thảm khốc, trong khi có những sự kiện thời tiết khác lại bình thường?

Một năm trước, lũ lụt lớn ở vùng thung lũng Ahr đã giết chết gần 200 người ở Đức. Mặc dù thực tế là cơ quan thời tiết Đức đã dự đoán đúng trước thời hạn.

Ngay sau sự kiện lũ lụt, các công tố viên Đức đã mở cuộc điều tra một quận trưởng trong khu vực vì tội "cẩu thả gây chết người" sau khi không cảnh báo người dân sớm.

Đây chỉ là một ví dụ về những gì có thể xảy ra khi mọi người không được cảnh báo trước đủ xa về thời tiết nguy hiểm.

Có thể quan sát diễn biến trên ở vô số những nơi khác trên khắp thế giới, từ cơn bão Katrina ở miền nam nước Mỹ năm 2005, đến đợt nắng nóng năm 2015 ở Ấn Độ.

"Dự báo và dự đoán chỉ là một phần của quá trình cảnh báo", ông Nigel Arnell nói. "Bạn cần có những cơ chế tốt để phổ biến những cảnh báo đó tới cả các mạng lưới cơ sở hạ tầng, cơ quan công quyền và công chúng bị ảnh hưởng".

Ông nói thêm các nhà chức trách cũng cần biết phải làm gì khi nhận được cảnh báo như vậy, và công chúng cần phải xem xét nó một cách nghiêm túc.

Dự báo thời tiết sai vì... COVID-19

TTO - Việc giảm các chuyến bay thương mại khiến quá trình thu thập thông tin để dự báo thời tiết gián đoạn và trở nên kém chính xác hơn. Điều này gây ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình giao thông và sản xuất kinh tế.