Với 1.000 USD tiết kiệm và hai lần nhận gói cứu trợ của chính phủ Mỹ, Chris Zettler bắt đầu đầu tư vào năm 2020. Đầu tiên, anh mua cổ phiếu các công ty mà anh biết, "nhưng sau đó tôi cảm thấy hơi nhàm chán". Anh chuyển sang quyền chọn mua trong các công ty có giá cổ phiếu biến động, dẫn đến sự thay đổi giá. Anh đã thắng để mua 100 "cổ phiếu meme" (cổ phiếu rác) AMC với giá 30 USD vào tháng 5 và bán với giá khoảng 65 USD vào tháng 6.

Sinh viên chuyên ngành tài chính 35 tuổi tại Đại học Alabama, Birmingham, có tài khoản TD Ameritrade cho phép anh giao dịch ký quỹ (vay tiền từ công ty môi giới để tăng lợi nhuận tiềm năng) và đặt cược gần 8.000 USD với số vốn ban đầu chỉ 4.000 USD. Sau đó, anh đã biến số tiền đó thành 18.000 USD.

Zettler thấy số dư tài khoản của mình tăng lên 50.000 USD trước khi giảm xuống 35.000 USD khi một vụ đặt cược đi ngang. Anh ấy đã bán 20.000 USD cổ phiếu và trả học phí đại học. "Tôi thật may mắn", Zettler nói.

Tuy nhiên, "rủi ro là xứng đáng", Zettler nói thêm. Khả năng tạo ra lợi nhuận cao hơn nguy cơ mất mát: "Nếu được làm một lần nữa, liệu tôi có hành động có trách nhiệm và chỉ ngồi im với 4.000 USD mình có không? Oh, chắc chắn là không... Khi không có gì để mất bạn nên nắm bắt lấy cơ hội". 

Zettler là một phần của thế hệ các nhà đầu tư trưởng thành trong giai đoạn cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 và những năm sau đó. Trong thập kỷ qua, do phải vật lộn để tích lũy tài sản thông qua các cách truyền thống, nhiều người đã chuyển sang đầu cơ vào những ngóc ngách rủi ro hơn của thị trường tài chính.

Các chuyên gia cho biết sự thèm muốn ngày càng tăng đối với các tài sản đầu cơ như tiền điện tử, NFT và "cổ phiếu meme" (có giá trị tăng vọt vào đầu năm 2021, được thúc đẩy bởi các nhà giao dịch bán lẻ và sự cường điệu trên mạng xã hội) không chỉ đơn giản là làm giàu nhanh chóng.

Mức lương trì trệ, lãi suất chạm đáy, giá nhà tăng vọt - và bây giờ là lạm phát - đã làm mất đi ý tưởng rằng những người dưới 40 tuổi có thể đi theo con đường an toàn tài chính mà cha mẹ họ đã đi. Các nhà đầu tư trẻ tuổi cho biết cảm giác như có gian lận trong cuộc chơi này và bất kỳ ai chơi theo các quy tắc cũ sẽ bị thua cuộc.

Trong những tháng gần đây, sự kết hợp giữa lạm phát và lãi suất tăng đã làm rung chuyển thị trường tiền số. Việc giảm giá và các vụ phá sản nổi tiếng của các tổ chức cho vay tiền số cũng như các quỹ đầu cơ đã phơi bày các hoạt động nguy hiểm vốn phát triển mạnh mẽ trong các khu vực rủi ro nhất của thị trường. Câu hỏi bây giờ là liệu các nhà đầu tư trẻ tuổi có chịu rút lui hay không?

Kinh nghiệm của Zettler cho thấy là không. Anh đã theo dõi bạn bè của mình theo đuổi những vụ đặt cược tuyệt vọng vào tiền số và các cổ phiếu biến động với hy vọng có thể thúc đẩy làn sóng tiếp theo để trở nên giàu có. Anh nói: "Rất nhiều người xem như thể họ không thể làm được. Tôi nghĩ rằng họ đang đã hoàn toàn hết hy vọng". 

SỢ HÃI, KHÔNG CHẮC CHẮN VÀ NGHI NGỜ

Natasha Schüll, một nhà nhân chủng học văn hóa tại Đại học New York, đổ lỗi cho sự bất chấp rủi ro ngày càng tăng là do sự vỡ mộng lan rộng với quan điểm rằng thành công kinh tế có thể đến với bất kỳ ai làm việc đủ chăm chỉ. Một phần của sự hấp dẫn của tiền số và cổ phiếu rác là bởi chúng được thiết kế để hoạt động bên ngoài các quy tắc của hệ thống tài chính truyền thống.

Các nhà nghiên cứu cho biết, sở thích đầu cơ rủi ro cao đặc biệt mạnh ở người Mỹ, những người có xu hướng gánh nợ cá nhân cao. Sinh viên Mỹ trung bình hiện tốt nghiệp với 37.000 USD tiền nợ sinh viên - tăng từ 17.000 USD vào năm 2001.

Theo ước tính của Trung tâm Ưu tiên Ngân sách và Chính sách, giá thuê nhà tăng cao hơn mức tăng thu nhập ở hầu hết các bang của Mỹ kể từ năm 2001. Và lạm phát đã đẩy chi phí sinh hoạt cao hơn trong những tháng gần đây. Theo các chuyên gia, khi lãi suất thấp và nợ nhiều đã trở thành một thực tế của cuộc sống, các mối quan hệ với rủi ro đã thay đổi. Các nhà đầu tư trẻ thường ít tiếp cận các sản phẩm tài chính đầu cơ như các khoản đầu tư có giá trị cơ bản. Thay vào đó, họ có xu hướng coi chúng như những tờ vé số - có thể là vô giá trị, nhưng vẫn đáng để đánh cược một món tiền đổi đời.

Sự bất mãn không chỉ giới hạn ở Mỹ. Phần lớn những người Anh 35 tuổi được khảo sát bởi công ty bảo hiểm Urban Jungle cho biết họ cảm thấy "thiệt thòi, không công bằng so với các thế hệ trước" khi nói đến sự ổn định tài chính và tiết kiệm.

Gary Stevenson, một cựu thương nhân 35 tuổi và nhà vận động giáo dục tài chính đến từ London là một người như vậy. Anh chia sẻ: "Bố tôi không học đại học. Ông ấy đã làm việc tại bưu điện trong 35 năm và có thể nuôi ba đứa con và trả hết một khoản nợ... Hiện ông ấy có một kỳ nghỉ hưu thoải mái. Điều tương tự như vậy không thể xảy ra với hầu hết những người trẻ bây giờ. Nó đã tạo ra một chút hoảng sợ". 

"Nếu bạn không thể làm những gì cha hoặc ông của bạn đã làm... bạn phải đưa ra một kế hoạch tốt hơn", anh nói thêm. Tại một thời điểm nào đó, đặt cược rủi ro bắt đầu giống như một sự lựa chọn hợp lý: "Một mặt, bạn thấy cơ hội thành công là 0%. Nhưng nếu bạn chấp nhận rủi ro, dù là khá điên rồ,  ít nhất bạn cũng có cơ hội".

"LÊN CUNG TRĂNG"

Trong thời kỳ điên cuồng của chứng khoán rác vào đầu năm 2021, những câu chuyện về lợi nhuận khổng lồ đã thúc đẩy một làn sóng giao dịch mới. Một số người đã thắng lớn. Một nhà đầu tư mua GameStop vào cuối tháng 12/2020 có thể đã biến 10.000 bảng thành 168.744 bảng chỉ trong một tháng khi cổ phiếu meme đạt đỉnh vào ngày 29/1/2021 - tức là tăng gần 1.600%. Nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ thua lỗ lớn: Một nhà đầu tư mua ở đỉnh và sau đó bán vào cuối tháng 2 sẽ biến 10.000 bảng tương tự thành 3.129 bảng trong một tháng, sụt giảm 69%, theo phân tích của Boring Money.

Mặc dù vậy, nhiều nhà đầu tư trẻ vẫn cho là họ đúng. Họ nói rằng tỷ lệ rủi ro là xứng đáng, khi đưa ra các lựa chọn thay thế. Nhiều nhà đầu tư còn nhớ sự phục hồi bất bình đẳng từ cuộc khủng hoảng năm 2008 khi các gói cứu trợ của chính phủ, tiếp theo là đợt tăng giá kéo dài hàng thập kỷ trên thị trường, khiến số tiền chưa được đầu tư bị bỏ lại. Khi thị trường sụp đổ do Covid-19 vào tháng 3/2020, họ không muốn bỏ lỡ lần thứ hai. 

Việc ra mắt mô hình giao dịch cổ phiếu không có hoa hồng trong thời gian sắp xảy ra đại dịch đã tạo thêm động lực cho hành vi đầu tư giống như xổ số. Vào năm 2015, công ty môi giới không hoa hồng Robinhood đã được ra mắt, hứa hẹn sẽ "dân chủ hóa" thị trường tài chính. Bốn năm sau, hầu hết mọi nhà môi giới có trụ sở tại Mỹ đã loại bỏ tiền hoa hồng cho giao dịch cổ phiếu. Ứng dụng giống trò chơi của Robinhood cho phép khách hàng đăng ký và bắt đầu giao dịch cổ phiếu trên điện thoại của họ chỉ trong vòng vài phút.

Các sàn giao dịch tiền số như Coinbase nổi lên khi số lượng tiền số trên thị trường bùng nổ. Một cơn sốt "meme coin" được thúc đẩy bởi những người có ảnh hưởng siêu lớn như Elon Musk như dogecoin. Vào tháng 4/2013, chỉ có bảy loại tiền số có sẵn để khai thác và giao dịch. Ngày nay, có hàng chục ngàn.

Việc tham gia cũng rất đơn giản. "Chỉ có 5 nút trên trang web," Luke Hawley, một thanh niên 21 tuổi đang học năm cuối tại trường đại học Endicott ở Massachusetts, người theo học ngành tài chính cho biết. "Mua Shiba Inu trên Coinbase rất dễ".

Hawley nói rằng việc nói về cá cược và đầu cơ đã trở nên bình thường trong khuôn viên trường đại học của anh ấy. "Mọi người nghĩ: Được rồi, tôi có vài nghìn trong ngân hàng - trong thế giới thực, điều đó giống như thất bại", anh nói. "Có rất nhiều Fomo (sợ bị bỏ lỡ cơ hội)". 

Đặc biệt, những người đàn ông trẻ tuổi đã bị thu hút bởi loại hình đầu tư nhanh chóng này. theo nhà môi giới Interactive Investor của Anh, phần lớn các nhà đầu tư tiền số là nam giới và hơn 90% giao dịch trong Gamestop và AMC là do nam giới thực hiện trong thời kỳ đỉnh điểm của cơn sốt chứng khoán meme. Các chuyên gia cho rằng một lý do khiến các khoản đầu tư này được coi như cá cược thông thường là vì các ứng dụng môi giới giống như nền tảng cờ bạc - chỉ khi không có rào cản theo quy định.

Jack Symons, giám đốc điều hành của ứng dụng Gamban tại Vương quốc Anh cho biết: "Ngày càng có nhiều nền tảng làm mờ ranh giới giữa chơi game, cờ bạc và đầu tư, đặc biệt là các nền tảng cho phép sử dụng tiền số. Gamban bắt đầu chặn các nền tảng môi giới và tiền số vào mùa hè năm ngoái. "Một số người có thể nói rằng đây là một cách tiếp cận phiến diện, nhưng cờ bạc trông không giống như trước đây". 

Cuối năm ngoái, đường dây nóng về cờ bạc lớn nhất của Mỹ nói với Financial Times rằng họ nhận thấy sự gia tăng đáng kể số lượng cuộc gọi đến từ những người nghiện giao dịch trong ngày, thay vì cờ bạc hoặc cá cược thể thao truyền thống. Một lý do có thể là, như Stevenson giải thích, đầu tư không chịu sự kỳ thị xã hội giống như đánh bạc.

"Nếu bạn nói: Bố tôi dành cả ngày để đánh bạc" thì tôi sẽ nói: "Ôi trời, tôi rất tiếc cho gia đình bạn". Nhưng "nếu ai đó nói: Bố tôi dành cả ngày để giao dịch ngoại hối", bạn sẽ nghĩ rằng ông ấy là Con sói của Phố Wall... Đó không phải là cờ bạc, mà là đầu tư - và đầu tư là cách bạn trở nên giàu có".

BÀN TAY KIM CƯƠNG

Trong những tháng gần đây, bong bóng tiền số xịt dần, những nơi đầu cơ nhất của thị trường đã bị ảnh hưởng nặng nề nhất. Nhưng khi giá giảm, một số công ty tiền số đã nỗ lực thuyết phục các nhà đầu tư giữ niềm tin bởi đây chỉ là "mùa đông tiền số" theo chu kỳ. 

Theo một cuộc khảo sát của công ty tư vấn OpenMoney tại Vương quốc Anh, những người dưới 25 tuổi có xu hướng sử dụng mạng xã hội để được tư vấn tài chính cao gấp hai lần so với bất kỳ nhóm tuổi nào khác và gấp ba lần so với tìm kiếm sự giúp đỡ từ một chuyên gia.

Sự nổi lên của Robinhood xảy ra khi các cộng đồng trực tuyến trên Twitter và Reddit bắt đầu đóng vai trò lớn hơn trong việc đầu tư. Reddit subforums như r/WallStreetBets đã cung cấp thông tin chuyên môn cho các nhà đầu tư mới, tạo điều kiện cho các cuộc thảo luận của họ và thu hút sự chú ý của họ.

Những mất mát lớn có thể được mang ra cười cợt cùng với các đồng nghiệp và những khoản lãi lớn được chia sẻ và ăn mừng công khai. Những người giữ vững thần kinh đã được ca ngợi. "Bàn tay kim cương" đã trở thành biểu tượng cảm xúc mô tả việc bàn tay luôn giữ chặt, ngay cả khi thị trường sụp đổ.

Một nghiên cứu của các học giả tại Đại học Sydney năm ngoái cho thấy những người trong độ tuổi từ 18 đến 24 có nhiều khả năng đưa ra các quyết định mạo hiểm hơn khi họ nghĩ rằng đồng nghiệp của mình đang theo dõi. Agnieszka Tymuła, trưởng nhóm nghiên cứu cho biết các cộng đồng nhà đầu tư trực tuyến khuếch đại hành vi tương tự: "Mọi người muốn chấp nhận rủi ro, để có được chiến thắng lớn đó và khoe về nó".

LÀM GIÀU CHẬM

Bất chấp môi trường đầu tư ngày càng khó khăn, đầu cơ rủi ro cao vẫn có thể tồn tại. Steve Sosnick, chiến lược gia trưởng tại các nhà môi giới tương tác trên nền tảng giao dịch Mỹ cho biết: "Việc này hoạt động hiệu quả một cách ngoạn mục đối với một số người có những thói quen cũ. Họ vẫn đang sử dụng tiền ký quỹ để đầu cơ, ngay cả khi tỷ giá tăng lên". 

Dữ liệu từ Finra cho thấy, vào tháng 5, số tiền được vay để giao dịch ký quỹ cao hơn 25% so với mức trước đại dịch. 

Các nhà quản lý tài sản truyền thống không thoải mái về triển vọng tài sản kỹ thuật số sẽ trở thành xu hướng chủ đạo. Theo nghiên cứu của Natixis, gần một nửa số công ty chọn quỹ cho biết họ cảm thấy áp lực phải cung cấp tiền số để thu hút các nhà đầu tư trẻ tuổi. Tuy nhiên, 70% nói rằng họ nghĩ rằng các cá nhân không nên tiếp xúc với tài sản dễ bay hơi.

Các công ty môi giới cũng lo lắng rằng các nhà đầu tư bị thất bại do thua lỗ lớn có thể rút lui hoàn toàn khỏi thị trường, củng cố quan điểm của họ rằng trò chơi này là gian lận.

Trong khi Zettler nói rằng anh đã trở nên "nhàm chán" hơn với các khoản đầu tư của mình, những người khác như Turner vẫn thoải mái mạo hiểm. Dù đã mất tiền môi giới một lần do đánh cược vào sai cổ phiếu, nhưng anh nói rằng luôn có thể kiếm đủ để đặt vài nghìn USD vào tài khoản môi giới. "Tiền sẽ đến và đi", anh nói và thừa nhận biết mình có thể mất tất cả.

Nhưng, anh cũng nói thêm rằng vẫn có khả năng anh sẽ gặp may!

Nguồn: Financial Times

http://tintuc.vdong.vn/07/1433626.htm

Vân Đàm