Dilhan Pillay là Giám đốc điều hành Temasek Holdings - đế chế đầu tư thuộc sở hữu nhà nước Singapore trị giá 290 tỷ USD. Nhưng mỗi quý, ông thường dành tới hai giờ để trò chuyện với một người đàn ông ở Indonesia về... cá.

Những cuộc gọi kéo dài đó là với eFishery có trụ sở tại Bandung - một công ty khởi nghiệp nhỏ đến mức chỉ chiếm 0,01% danh mục đầu tư của Temasek. Tuy nhiên, hành động này là biểu tượng cho lòng nhiệt thành thầm lặng của Temasek đối với hoạt động kinh doanh thực phẩm. 

Nguồn cung cấp lương thực trên thế giới đang trở nên bấp bênh chưa từng có khi các đợt nắng nóng gay gắt liên tiếp huỷ hoại mùa màng từ châu Âu, Trung Quốc cho tới Mỹ. Tuy nhiên, điều này dường như không xảy ra ở Singapore, một quốc đảo nhỏ hầu như không có nông nghiệp.

Dưới thời Giám đốc điều hành Pillay và người đứng đầu bộ phận thực phẩm nông nghiệp Anuj Maheshwari, Temasek đã tăng gấp đôi chiến lược nông nghiệp liên quan đến các khoản đầu tư đầy tham vọng - bao gồm nỗ lực nắm quyền kiểm soát một số doanh nghiệp trong ngành này. Tất cả là để cố gắng và thu lợi nhuận từ việc giải quyết một số vấn đề lớn nhất trong lĩnh vực lương thực sản xuất. Kể từ năm 2015, công ty đã lặng lẽ tăng vốn nắm giữ trong lĩnh vực khoa học đời sống và nông nghiệp từ khoảng 5,7 tỷ USD lên 26,7 tỷ USD vào tháng 3 năm nay, bao gồm mọi thứ từ nhà sản xuất thịt làm từ thực vật Impossible Foods Inc. và Bayer AG cho đến các công ty thủy lợi của Israel.

"Khi bắt đầu tìm hiểu, chúng tôi nhận thấy hầu hết các đồng nghiệp của mình đều không tập trung vào ngành này vì nó có xu hướng có ảnh hưởng của chính phủ, dễ bay hơi và liên quan đến đất đai, có thể thâm dụng vốn", Maheshwari cho biết trong một cuộc phỏng vấn. Nhưng nếu không tạo ra một hệ thống hiệu quả hơn và có khả năng chống chịu với biến đổi khí hậu thì "an ninh lương thực của hành tinh đang bị đe dọa".

Maheshwari cho biết, gần một nửa diện tích đất có thể sinh sống của trái đất, 70% lượng nước ngọt và 30% lực lượng lao động được sử dụng cho nông nghiệp.

Maheshwari nói: "Mặc dù có nguồn tài nguyên khổng lồ như vậy, nhưng ngành công nghiệp này tạo ra một phần ba lượng khí nhà kính, và một phần ba những gì nó tạo ra thực sự trở thành chất thải. Đây là những thách thức rất lớn đối với dòng vốn mà chúng tôi mang lại". 

Singapore chỉ sản xuất khoảng 10% lượng lương thực và trong khi họ đang cố gắng nâng con số đó lên 30% bằng cách đầu tư vào các công nghệ như trang trại nuôi cá xa bờ và trang trại thẳng đứng, cách duy nhất để đảm bảo nguồn cung lâu dài trong bối cảnh biến đổi khí hậu là xây dựng chuỗi cung ứng phức tạp và dư thừa.

Khi Malaysia - nhà cung cấp một phần ba thịt gà cho Singapore - cấm hầu hết xuất khẩu vào tháng sáu để giảm giá thịt trong nước, Singapore đã bổ sung các nhà cung cấp thịt gà đông lạnh từ Indonesia, Brazil, Thái Lan và Australia để giảm bớt ảnh hưởng.

Theo Diego Lopez, giám đốc điều hành của Global SWF, Temasek bắt đầu hỗ trợ một cách có hệ thống các dự án nông nghiệp vào năm 2015, vượt trội so với nhiều nhà đầu tư nhà nước khác. Báo cáo đầu tư AgriFoodTech năm 2022 của công ty đầu tư mạo hiểm AgFunder đã nêu tên Temasek là nhà quản lý quỹ đầu tư mạo hiểm tích cực thứ năm trên thế giới trong lĩnh vực này.

"Sự gia nhập của Temasek và các nhà tài chính lớn là vô cùng quan trọng, với những nỗ lực và công nghệ mới được kích hoạt như một phần của động lực thúc đẩy tăng trưởng", Lopez nói. "Hàng hóa và an ninh lương thực theo truyền thống là mối quan tâm lớn đối với các quốc gia nhỏ không có đủ đất canh tác. Các cuộc khủng hoảng địa chính trị và xu hướng phi toàn cầu hóa chỉ khiến tình trạng này trở nên tồi tệ hơn".

Chiến lược của Temasek là kết hợp ảnh hưởng tài chính với phân tích thị trường và khí hậu sâu rộng, đồng thời cung cấp cho các doanh nhân một trong những rolodex mạng lưới thông tin mạnh nhất châu Á.

Ví dụ, khi công ty của Mỹ là Impossible Foods đang cố gắng mở rộng ra nước ngoài vào năm 2019, nhân viên đầu tiên của Impossible là Nick Halla và đội của anh ấy đã có một đêm kết nối nhanh chóng với hàng chục giám đốc điều hành của Temasek - những người đang giới thiệu các địa chỉ liên hệ hạng A từ khắp khu vực.

Halla, người đã rời công ty gần đây để làm việc trong các dự án liên quan đến biến đổi khí hậu cho biết: "Chúng tôi có thể có các cuộc họp tiếp theo kéo dài hàng tuần với các công ty thực phẩm, các mối liên hệ trong chuỗi cung ứng và khách hàng. Những thứ như vậy thực sự có giá trị cao". 

Maheshwari đã nếm thử một chiếc bánh burger Impossible nguyên mẫu và Temasek là nhà đầu tư ban đầu, cung cấp vốn để công ty tăng trưởng. Vào năm 2017, Temasek đã dẫn đầu vòng gọi vốn Series E của startup này.

Trong một vài trường hợp khác, sức mạnh tài chính tuyệt đối của Temasek giúp cứu nguy.

Khi Olam Group Ltd có trụ sở tại Singapore bị tấn công bởi người bán khống Carson Block vào năm 2012, cổ phiếu của công ty này đã sụt giảm 20%. Temasek và các nhà đầu tư khác đã tham gia, bảo lãnh và mua hàng trăm triệu USD trái phiếu và chứng quyền. Và khi các nhà đầu tư hoạt động khác bắt đầu các cuộc tấn công riêng biệt, họ đã chi hàng tỷ USD để mua quyền kiểm soát doanh nghiệp.

Giám đốc điều hành Sunny Verghese của Olam cho biết: "Sự hỗ trợ của Temasek tại thời điểm quan trọng đó là rất quan trọng.

Ngày nay, Olam là một trong những nhà kinh doanh lương thực thực phẩm lớn nhất thế giới, vận chuyển hơn 45 triệu tấn cà phê, dầu cọ, gạo và các mặt hàng lương thực khác mỗi năm. Thời tiết khắc nghiệt và xung đột Nga - Ukraine đã đẩy giá hàng hóa lên cao, giúp doanh thu của họ tăng 31% vào năm 2021.

Temasek khởi đầu chỉ quản lý tài sản của chính phủ, bao gồm Singapore Airlines Ltd và Singapore Telecommunications Ltd., nhưng quỹ này có xu hướng tránh mua lại các công ty hoàn toàn và Olam trở thành một ngoại lệ.

Tuy nhiên, theo Pillay, chiến lược này đang được sử dụng thường xuyên hơn. Một ví dụ là năm 2020 họ mua 85% cổ phần của Rivulis, một nhà cung cấp hệ thống tưới vi sinh của Mỹ-Israel.

Phân tích của Temasek về biến đổi khí hậu dài hạn đã xác định khan hiếm nước là một vấn đề then chốt. Tưới tiêu cho cây trồng chiếm 72% tổng lượng nước ngọt và nhu cầu nước ngày càng tăng với tốc độ gia tăng dân số gấp hơn hai lần.

Rivulis bán hệ thống đường dây nhỏ giọt chạy dọc theo mặt đất - một chiến lược hiệu quả hơn nhưng cũng tốn kém hơn so với phun nước thông thường cho cây trồng. Temasek, ở nửa vòng trái đất, có vẻ không phải là lựa chọn rõ ràng với tư cách là người mua, nhưng Giám đốc điều hành Richard Klapholz của Rivulis đã dành nhiều thập kỷ làm việc tại châu Á và hiểu rõ về công ty.

"Khi nhóm cổ đông tư nhân quyết định bán và Temasek là một trong những người mua tiềm năng, tôi đã làm tất cả những gì có thể để chuyển giao việc mua lại cho họ", Klapholz cho biết từ văn phòng của mình tại Israel.

Năm nay Temasek đã tăng cổ phần của mình lên khoảng 100% và Klapholz đang mua lại các đối thủ và xây dựng các nhà máy trên khắp thế giới để củng cố ngành công nghiệp này. Vào tháng 6, Rivulis đã hợp nhất với hoạt động quốc tế của Công ty TNHH Hệ thống tưới tiêu Jain của Ấn Độ, tạo ra một doanh nghiệp kết hợp trị giá ước tính 1 tỷ USD.

"Rivulis là một ví dụ điển hình về những gì công ty đang làm khác đi dưới thời Dilhan", Maheshwari nói và cho biết thêm Temasek từng là nhà đầu tư lâu dài ở Jain. Việc sáp nhập tạo ra một doanh nghiệp "thực sự tạo ra sự khác biệt trong cách sử dụng nước cho nông nghiệp".

Tất cả các giao dịch của Temasek trong lĩnh vực nông nghiệp không hoạt động hiệu quả. Năm 2018, Temasek đã chi 3 tỷ euro (3 tỷ USD) để giúp Bayer tài trợ cho việc mua lại Công ty Monsanto. 

Nhưng thương vụ mua lại trở nên khó khăn sau khi tuyên bố rằng thuốc diệt cỏ Roundup của Monsanto gây ra bệnh ung thư dẫn đến yêu cầu bồi thường hàng tỷ USD, khiến giá cổ phiếu của Bayer lao dốc.

Dẫu vậy, sự thất bại không ngăn cản được sự thèm muốn của Temasek đối với các công ty khởi nghiệp nông nghiệp có tiềm năng thay đổi ngành công nghiệp, ngay cả khi họ đến từ những nơi xa xôi trên thế giới.

Cách thủ đô Jakarta 3 giờ về phía đông, trước đây là những cánh đồng lúa xanh tươi và những túp lều lợp tôn, cuộc sống làng quê cứ vài phút lại bị gián đoạn bởi một robot phân phối phun ra hàng trăm viên thức ăn lên miệng những con cá đói đang chờ sẵn trong một bể bê tông.

Đó có thể không phải là Thung lũng Silicon, nhưng thiết bị này là chìa khóa cho sự mở rộng nhanh chóng của công ty khởi nghiệp eFishery, nhằm mục đích cách mạng hóa ngành kinh doanh nuôi trồng thủy sản hàng thế kỷ nay.

Người đồng sáng lập và Giám đốc điều hành Gibran Huzaifah, lấy nuôi trồng thủy sản làm chủ đề bài luận tại Học viện Công nghệ Bandung danh tiếng của Indonesia. Được truyền cảm hứng từ khóa học, anh ấy đã thành lập trang trại cá của riêng mình, và nhanh chóng phát hiện ra vô số biến số liên quan - thức ăn quá ít và cá có thể chết.

Ngay cả khi anh ấy sản xuất một sản phẩm có thể bán được, những người nuôi cá và nhà hàng đã thiết lập các chuỗi cung ứng khiến việc kiếm được nhiều hơn một khoản lợi nhuận nhỏ cũng khó.

Vì vậy, vào tháng 10/2013, anh đã tung ra eFishery, với một khoản phí hàng tháng, cung cấp cho nông dân một máy phân phối dựa trên dữ liệu từ hàng nghìn người dùng. Khách hàng mua nguồn cấp dữ liệu và bán hàng qua ứng dụng trên điện thoại thông minh có giá cao hơn hầu hết các nhà phân phối. eFishery bán cá với số lượng lớn cho những người mua lớn hơn.

Mô hình này đang mang lại lợi nhuận và ngày càng mở rộng - vòng gọi vốn Series C trị giá 90 triệu USD của eFishery vào tháng 1 đã định giá côg ty ở mức hơn 400 triệu USD. Nếu mọi việc suôn sẻ, công ty cho cá ăn có thể trở thành một startup kỳ lân vào năm sau.

Là một trong số các nhà đầu tư đồng dẫn đầu trong vòng mới nhất, Temasek đang giúp công ty mở rộng, bao gồm đề xuất các giám đốc điều hành tiềm năng và các đối tác quan trọng ở Ấn Độ, Thái Lan và Việt Nam. Bốn lần một năm Gibran nói chuyện với Pillay trong một cuộc gọi mà Maheshwari tổ chức - một mức hỗ trợ cực kỳ cao cho một dự án nhỏ như vậy.

Temasek là "nhà đầu tư công nghệ nông nghiệp tốt nhất và năng nổ nhất trên thế giới hiện tại", Gibran nói, đồng thời cho biết thêm rằng điều này có thể dẫn đến việc công ty Singapore được cung cấp phân bổ lớn hơn nhiều trong các vòng gọi vốn trong tương lai so với các công ty cùng ngành.

Maheshwari nói rằng Temasek không cố gắng kiểm soát nguồn cung cấp lương thực, cũng như trực tiếp củng cố an ninh lương thực của Singapore. Ông nói: "Thật tình cờ là chúng tôi đã sở hữu được cổ phần ở những công ty có vị trí khá quan trọng đối với hệ thống thực phẩm.

Khi biến đổi khí hậu làm gián đoạn các mô hình thời tiết và nông nghiệp trên khắp thế giới, chúng ta ngày càng cần nhiều giải pháp hơn cho vấn đề này. Chúng ta chỉ đang xem 'trailer' về những gì có thể xảy ra mà thôi". 

Nguồn: Bloomberg BusinessWeek

http://tintuc.vdong.vn/07/1441567.htm

Vân Đàm