Uy quyền và sự tín nhiệm của Tổng thống Vladimir Putin từ người dân Nga là gần như tuyệt đối, từ trước khi thực hiện "chiến dịch quân sự đặc biệt" với Ukraine. 

Trong hơn một năm thực hiện chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine, dù quân đội Nga không ít lần gặp khó khăn, thiệt hại nhưng ông Putin và các tướng lĩnh vẫn kiên định với mục tiêu chiến dịch của mình, bất chấp những tấn công, công kích trên nhiều phương diện của các nước phương Tây.

Cuộc nổi loạn chớp nhoáng và kết thúc đầy bất ngờ của lực lượng Wagner vì thế được truyền thông phương Tây tiếp tục bình luận đến cả tuần sau đó với những suy đoán về sự suy yếu quyền lực của ông Putin, về sự yếu đuối của an ninh quốc gia Nga.

Trong khi đó thì Điện Kremlin và truyền thông Nga cũng nhanh chóng đưa ra những phản ánh về cách giải quyết cuộc nổi loạn êm thấm mà "không gây đổ máu" của ông Putin cũng như sự tin tưởng của người dân với khả năng quản lý, điều hành của chính quyền.

Ngay cả cách sử dụng lực lượng Wagner tham chiến ở Ukraine và cách hành xử với ông trùm Wagner là Yevgeny Prigozhin của ông Putin cũng tạo ra nhiều phân tích, tranh luận.

Ông Putin ghìm cương "ngựa chứng" Prigozhin

Việc chính quyền Nga sử dụng đội quân đánh thuê của tập đoàn Wagner được che giấu lúc ban đầu và dần được công khai nhìn nhận khi lực lượng này làm được những chiến thắng quyết định trên chiến trường. 

Thậm chí đến mức chính ông Putin còn lên tiếng xác nhận số tiền mà chính quyền Nga đã chi trả trong thời gian thuê lực lượng này cầm súng ở Ukraine.

Chuyện Wagner tưởng chừng như êm đẹp và đầy tính sử thi cho đất nước Nga nếu như "con ngựa chứng" Prigozhin - ông trùm lãnh đạo tập đoàn Wagner, không liên tục sỉ vả những tướng lĩnh cao cấp nhất của quân đội Nga như Bộ trưởng quốc phòng Sergei Shoigu và tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov.

Cái khó là cả ba nhân vật này đều là những người rất thân cận với tổng thống Putin.

Trong khi Wagner liên tục kể công đồng thời kết án các tướng lĩnh của bộ quốc phòng Nga đủ điều thì tổng thống Putin lúc đầu vẫn im lặng "bỏ qua" cho mối bất hòa này.

Sự việc đẩy lên cao trào khi Bộ quốc phòng Nga yêu cầu các binh sĩ Wagner ký hợp đồng, để thống nhất hành động về một mối thì ông trùm Prigozhin kiên quyết phản đối.

Thậm chí khi Tổng thống Putin đã tỏ rõ lập trường ủng hộ Bộ quốc phòng khi phát biểu gần như ra lệnh: "Điều này (ký hợp đồng) phải được thực hiện và nó phải được thực hiện càng nhanh càng tốt" thì Prigozhin vẫn khẳng khái nói không.

Một số nhà phân tích đã nghĩ đây chính là "lằn ranh đỏ": thuần phục hoặc tiêu đời! 

Rồi chứng kiến sự nhởn nhơ của ông trùm lính đánh thuê những ngày sau đó, đã làm dấy lên những câu hỏi, những đồn đoán về vị thế, quyền lực hiện nay của tổng thống Putin.

Ông Putin chơi cao tay?

Đỉnh điểm của mâu thuẫn chính là cuộc "hành quân vì công lý" tiến về hướng Matxcơva của một phần trong 25.000 binh sĩ Wagner vào sáng sớm 24-6 vừa qua. Các tay súng Wagner còn nhanh chóng chiếm được Rostov và Voronezh.

Quả thật đây là một mối đe dọa, hiểm họa rất lớn đối với an ninh quốc gia. Mạng Twitter lúc này lan truyền nhiều tin tức chưa kiểm chứng về "sự tháo chạy" của những nhân vật cấp cao khỏi Matxcơva.

Và giữa một khung cảnh dầu sôi lửa bỏng, nguy cơ trùng trùng như vậy, Tổng thống Putin nhanh chóng xuất hiện trên truyền hình quốc gia.

Ông mạnh mẽ lên án cuộc nổi loạn là phản quốc, và sẽ bị trừng trị đích đáng đồng thời hứa trong tư cách "là Tổng thống Nga và Tổng tư lệnh, là một công dân Nga, tôi sẽ làm mọi thứ để bảo vệ đất nước này, để bảo vệ trật tự Hiến pháp, mạng sống, an ninh và sự tự do của công dân".

Như thể phép màu đã xảy ra, sáng sớm ngày 25-6, ông trùm Prigozhin quay xe, rút quân êm đềm về doanh trại tại Ukraine, qua trung gian là tổng thống Belarus Alexander Lukashenko với thỏa thuận từ phía Nga là bảo đảm an toàn cho Prigozhin bay sang Belarus và miễn truy tố.

Như vậy kịch bản phản loạn đã được giải quyết một cách nhanh chóng, nhẹ nhàng và ngoạn mục y như cách mà nó bắt đầu vào ngày hôm trước.

Nhưng các nhà phân tích từ phương Tây lập tức đặt dấu hỏi về quyền lực hiện nay của tổng thống Putin.

Đài France Info trích lời bình luận của bà Sylvie Bermann - cựu đại sứ Pháp tại Nga - như sau: "Chúng ta có cảm giác về sự suy yếu, ngay cả khi quyền lực của Putin chưa bao giờ thực sự bị nghi ngờ".

Bà Françoise Daucé - Giám đốc Nghiên cứu tại EHESS và Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thế giới Nga, Da trắng và Trung Âu (CERCEC) có nhận định gần giống vậy: "Cuộc nổi loạn của Wagner đã phá vỡ huyền thoại về sự thống nhất của toàn nước Nga đằng sau vị tổng thống của mình".

Thế nhưng việc xử lý khủng hoảng một cách hết sức bình tĩnh và gọn nhẹ đã thể hiện bản lĩnh của Tổng thống Putin.

Việc đẩy Prigozhin, kẻ gây rối mấy tháng qua, sang Belarus trong vòng một nốt nhạc để thống nhất tinh thần đoàn kết của các tướng lĩnh, tập trung toàn lực vào cuộc chiến ngăn sự phản công của Ukraine là một minh chứng cho thấy tổng thống Putin vẫn hoàn toàn nắm trong tay quyền lực và kiểm soát được mọi tình huống khó khăn.

Bên cạnh đó, sự ủng hộ nhiệt tình của các đồng minh hiện nay của Nga như Belarus, Serbia, Triều Tiên, Venezuala, Trung Quốc trong vụ nổi loạn Wagner cũng là một điểm sáng đối với quyền lực của tổng thống Putin.

Hậu nổi loạn Wagner nhiều ẩn số

Chắc chắn tổng thống Nga Putin còn phải giải quyết thêm những hậu quả của vụ nổi loạn này. Tương lai của Prigozhin ở Belarus và lực lượng Wagner tại Nga cũng sẽ được xem là chỉ dấu cho khả năng xử lý khủng hoảng của ông Putin và đội ngũ.

Thứ nhất, nếu không có biện pháp mạnh, vụ việc vừa qua sẽ tạo ra những tiền lệ nguy hiểm sau này. Một lực lượng quân sự không bao giờ được công khai thách thức nhà nước bằng cách gây bạo loạn. Sự uy nghiêm luật pháp của một quốc gia không thể bị phá vỡ.

"Tham vọng chính trị", "âm mưu đoạt quyền lực" là cách nói của ông Medvedev - phó chủ tịch hội đồng an ninh Nga - khi lên án Prigozhin, và đó chính là một "gương xấu" cho rất nhiều tướng lĩnh quân đội mà ông Putin chắc chắn sẽ có cách xử lý.

Thứ hai là hình ảnh về sự đoàn kết và năng lực của các thuộc cấp của Tổng thống Putin đã xấu đi. Người ta có quyền nghi ngờ về năng lực của bộ quốc phòng, cơ quan tình báo Nga khi chính họ đã đẩy sự việc đến mức "làn ranh đỏ" suýt mất kiểm soát. 

Để giải quyết việc này, có thể trong tương lai gần sẽ có một cuộc cải tổ nào đó nhắm vào các nhân vật cấp cao, nhằm bảo đảm được sự ổn định, đoàn kết trong nước trước, để không bị thế "thù trong giặc ngoài" khi cuộc chiến với Ukraine vẫn ngày một khốc liệt.

Nhưng cũng còn cả những biến số mới mà chính NATO và phương Tây cũng đang lo lắng: lực lượng hiếu chiến Wagner được chuyển sang Belarus và tạo ra mối nguy mới gần biên giới. 

Lãnh đạo NATO, Ba Lan, Ukraine đã nhanh chóng lên tiếng về việc phải gia cố phòng tuyến đối phó với ông trùm lính đánh thuê ưa "nói là làm", khó đoán định như con ngựa bất kham.

Cách Nga nhanh chóng khắc chế Wagner nổi loạn

Trái với các dự báo của giới chuyên gia về sự hỗn loạn nghiêm trọng sẽ nổ ra bên trong lãnh thổ Nga sau cuộc nổi loạn của tập đoàn lính đánh thuê Wagner, tình hình ở thủ đô Matxcơva cũng như trên chiến trường Ukraine dường như đã sớm ổn định trở lại.