"Bỏ quên" ngàn tỉ

Theo kết luận thanh tra, trong xử lý tài chính, xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa 10 tổng công ty (công ty mẹ) thuộc Bộ Xây dựng có những khuyết điểm, vi phạm về tài chính với tổng số tiền tạm tính khoảng 5.690 tỉ đồng.

Đáng lưu ý tại các doanh nghiệp: Tổng công ty Xi măng Việt Nam (Vicem), Tổng công ty Licogi (Licogi), Tổng công ty Đầu tư nước và môi trường Việt Nam (Viwaseen) khi xác định giá trị doanh nghiệp để cổ phần hóa đã tính toán giá trị lợi thế thương mại, chi phí cơ hội chưa đầy đủ, chính xác, với tổng số tiền khoảng 1.879 tỉ đồng.

Cụ thể, Licogi tính thiếu khoảng 348 tỉ đồng tại dự án khu đô thị mới Thịnh Liệt; Viwaseen tính thiếu 23,8 tỉ đồng khi chuyển nhượng dự án khu đô thị An Thịnh 6; Vicem khi xác định giá trị doanh nghiệp đã không tính giá trị lợi thế thương mại đối với quyền khai thác khoáng sản các mỏ đá vôi, đất sét khoảng 1.507 tỉ đồng.

Quá trình xử lý tài chính để cổ phần hóa Vicem, Vicem Hải Phòng, Vicem chưa xử lý, thu nộp khoản chênh lệch 3.011 tỉ đồng giữa vốn chủ sở hữu và vốn điều lệ là chưa đúng quy định.

Việc thoái vốn nhà nước tại các tổng công ty có nhiều công ty con, công ty liên doanh, liên kết hoạt động không hiệu quả, thường xuyên thua lỗ kéo dài nhưng các tổng công ty không có phương án xử lý triệt để, ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn nhà nước.

Trong đó có các khoản đầu tư của Tổng công ty Xây dựng số 1, Tổng công ty Vicem, Tổng công ty Viglacera lỗ lũy kế tại thời điểm 31-12-2019 khoảng 4.817 tỉ đồng.

Một số tổng công ty dù thực hiện thoái vốn nhà nước nhưng vẫn còn các khoản đầu tư ngoài ngành, không thuộc lĩnh vực kinh doanh chính, có nhiều rủi ro thua lỗ với số tiền khoảng 147 tỉ đồng.

Cũng theo kết luận thanh tra, 10/16 tổng công ty thuộc Bộ Xây dựng đang quản lý, sử dụng khoảng 1.348.172m² đất nhưng trong quá trình cổ phần hóa, một số tổng công ty chưa hoàn thành việc rà soát, sắp xếp tài sản nhà đất; chưa hoàn thành phương án sử dụng đất sau cổ phần hóa để trình cấp có thẩm quyền phê duyệt. Một số trường hợp xây dựng phương án sử dụng đất không đúng quy hoạch sử dụng đất địa phương.

Nhiều tổng công ty không cung cấp đầy đủ thông tin, hồ sơ, tài liệu đất đai theo đề nghị của địa phương. 

Một số địa phương nhận được văn bản đề nghị của Bộ Xây dựng và các tổng công ty nhưng chưa có văn bản tham gia ý kiến về phương án sử dụng đất, chưa phê duyệt giá đất để xác định giá trị tài sản đất đai phục vụ định giá doanh nghiệp.

Yêu cầu Vicem nộp ngân sách hơn 2.900 tỉ đồng

Để xử lý những vi phạm được phát hiện trong quá trình thanh tra cổ phần hóa các tổng công ty thuộc Bộ Xây dựng, Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các tổng công ty khẩn trương chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, vi phạm thuộc trách nhiệm của đơn vị.

Trong đó, tập trung rà soát, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt phương án sử dụng đất, xác định giá đất, kiểm tra, rà soát đối với tài sản đất đai có giá trị, lợi thế thương mại, quyền phát triển dự án, quyền khai thác khoáng sản tại các mỏ… vào giá trị doanh nghiệp.

Việc thoái vốn đầu tư ngoài ngành, thoái vốn tại các công ty con, công ty liên kết phải đảm bảo đúng quy định pháp luật, không để thất thoát tài sản, vốn nhà nước. Trong quá trình thực hiện nếu phát hiện vi phạm có dấu hiệu hình sự phải kịp thời báo cáo, chuyển cơ quan điều tra xử lý.

Thanh tra Chính phủ cũng kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các tổng công ty tập trung rà soát, xử lý theo quy định đối với vi phạm về tài chính đã nêu trong kết luận thanh tra với tổng số tiền khoảng 5.690 tỉ đồng.

Đồng thời, yêu cầu 9 tổng công ty đã hoàn thành cổ phần hóa xử lý số tiền vi phạm khoảng 1.160 tỉ đồng, trong đó thu nộp ngân sách 753 tỉ đồng, ghi tăng giá trị vốn nhà nước tại doanh nghiệp 34 tỉ đồng.

Đối với khoản tiền 4.529 tỉ đồng tại Vicem, Thanh tra Chính phủ yêu cầu Bộ Xây dựng báo cáo Thủ tướng chỉ đạo thu nộp ngân sách khoảng 2.910 tỉ đồng.