Ngày 12-7, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cùng các ngoại trưởng ASEAN bước vào phiên họp hẹp AMM-56 tại Indonesia.

Phiên họp đã diễn ra thực chất, đánh giá các chuyển động chiến lược trong môi trường khu vực, quốc tế và những tác động tới ASEAN. Các ngoại trưởng cũng trao đổi định hướng phát huy vai trò, đóng góp của ASEAN cho hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực.

ASEAN sẽ kiên trì với Myanmar

Một trong những vấn đề khu vực thu hút sự chú ý của quốc tế trong chuỗi hội nghị AMM-56 lần này là cuộc khủng hoảng tại Myanmar. 

Về việc này, trong phiên họp hẹp ngày 12-7, các ngoại trưởng chia sẻ quan ngại về tình hình phức tạp tiếp diễn tại Myanmar. Đồng thời nhấn mạnh ASEAN cần giữ vững đoàn kết, phát huy vai trò trung tâm trong hỗ trợ Myanmar, bảo đảm hình ảnh và uy tín của ASEAN. 

Nhắc đến Đồng thuận 5 điểm (đạt được tháng 4-2021 giữa ASEAN với Myanmar), các ngoại trưởng nhấn mạnh Đồng thuận 5 điểm và quyết định tháng 11-2022 của lãnh đạo cấp cao về triển khai nó còn nguyên giá trị, vẫn là các văn bản định hướng cho nỗ lực của ASEAN.

Các bộ trưởng cũng bày tỏ ủng hộ nỗ lực của chủ tịch ASEAN và đặc phái viên ASEAN về vấn đề Myanmar. Trong đó cần tiếp tục đối thoại xây dựng với Myanmar, kiên trì hỗ trợ Myanmar tìm giải pháp khả thi, bền vững. 

ASEAN cũng cần tích cực tăng cường hỗ trợ nhân đạo cho Myanmar. Đặc biệt phát huy vai trò của Trung tâm Điều phối hỗ trợ nhân đạo của ASEAN (AHA) trong huy động và triển khai hỗ trợ nhân đạo cho người dân nước này.

Về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn cho biết Việt Nam ủng hộ ASEAN hỗ trợ Myanmar tìm kiếm giải pháp, khẳng định giá trị của Đồng thuận 5 điểm và đánh giá cao nỗ lực của chủ tịch ASEAN cùng đặc phái viên.

Ông cũng đồng thời nhấn mạnh giải pháp cho vấn đề Myanmar phải do Myanmar quyết định.

Về Biển Đông, Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn nhấn mạnh cần bảo đảm môi trường thuận lợi cho đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử trên Biển Đông (COC). 

Ông Sơn cũng đồng thời đề nghị ASEAN cần kiên trì với lập trường nguyên tắc, đề cao luật pháp quốc tế và Công ước Liên Hiệp Quốc về Luật biển (UNCLOS) 1982, cùng hướng tới xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình và hợp tác.

Các ngoại trưởng tái khẳng định lập trường nguyên tắc của ASEAN về Biển Đông. 

Các nước cam kết thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố ứng xử các bên ở Biển Đông (DOC), hướng tới xây dựng COC thực chất, hiệu quả, phù hợp với luật pháp quốc tế, trong đó có UNCLOS 1982. 

Hội nghị cũng kêu gọi các đối tác tôn trọng vai trò trung tâm và lập trường của ASEAN, đặc biệt trong những vấn đề liên quan đến hòa bình, an ninh, ổn định ở khu vực.

Nước lớn càng cạnh tranh, ASEAN càng phải đoàn kết

Cũng trong cuộc họp hẹp, các ngoại trưởng ASEAN đã chia sẻ nhận định chung về tình hình bất ổn, phức tạp và tiềm ẩn nhiều rủi ro hiện nay. Trong đó nổi trội là cạnh tranh chiến lược giữa các nước lớn, các vấn đề an ninh xuyên biên giới cùng diễn biến phức tạp tại nhiều điểm nóng. 

Trong bối cảnh đó, điều quan trọng hơn cả với ASEAN là giữ vững đoàn kết, tích cực tham vấn để tìm kiếm phương thức ứng xử phù hợp. Đồng thời duy trì cách tiếp cận cân bằng, hài hòa trong quan hệ đối ngoại.

Các ngoại trưởng khẳng định mong muốn của ASEAN về mở rộng và làm sâu sắc quan hệ với các đối tác. Tuy nhiên sự tham gia của các đối tác phải thúc đẩy hợp tác cùng có lợi, và cùng đóng góp xây dựng cấu trúc khu vực mở, minh bạch, bao trùm và dựa trên luật lệ.

Hội nghị cũng thảo luận cách củng cố vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, nhằm xứng tầm với mục tiêu hình thành ban đầu và tiềm năng phát triển trong tương lai. 

Về điều này, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn chia sẻ tính cấp thiết của việc phát huy vai trò của các cơ chế do ASEAN dẫn dắt như Cấp cao Đông Á (EAS) và Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF) trong bối cảnh hiện nay. 

Đồng thời ông Sơn cũng nhấn mạnh thông điệp các đối tác cần tôn trọng vai trò trung tâm của ASEAN cả bằng lời nói và hành động. Các nước cần cùng ASEAN xây dựng lòng tin, thu hẹp khác biệt, cùng thúc đẩy đối thoại và hợp tác thực tâm.