Sáng 17-7, phiên tòa xét xử vụ án chuyến bay giải cứu bước sang ngày xét xử thứ năm, trước khi chuyển sang phần tranh tụng, viện kiểm sát công bố bản luận tội và đề nghị mức án đối với các bị cáo.

Theo đó, viện kiểm sát đề nghị tử hình đối với bị cáo Phạm Trung Kiên. Bị cáo này bị viện kiểm sát đánh giá là tham nhũng với thủ đoạn trắng trợn nhất. Kiên là thư ký của Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên.

Cần kiến nghị điều tra làm rõ trách nhiệm Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên

Ngoài phần luận tội và đề nghị mức án đối với cựu thư ký Phạm Trung Kiên, trong phần luận tội, viện kiểm sát cho rằng đối với các vấn đề phát sinh tại phiên tòa, qua hành vi của Phạm Trung Kiên, viện kiểm sát cho rằng cần kiến nghị, điều tra làm rõ hành vi của Thứ trưởng Bộ Y tế Đỗ Xuân Tuyên để xử lý trong giai đoạn hai của vụ án.

Thứ trưởng Đỗ Xuân Tuyên được Bộ Y tế phân công làm nhiệm vụ xem xét, duyệt ký văn bản trả lời Bộ Ngoại giao, Văn phòng Chính phủ và các cơ quan chức năng khi những nơi này xin ý kiến về chuyến bay giải cứu, chuyến bay combo và xin cho khách lẻ được về nước.

Theo cáo trạng, các cơ quan chức năng thông qua Phạm Trung Kiên để trình thứ trưởng xem xét, ký duyệt văn bản trả lời. Cơ quan công tố cáo buộc quá trình thực hiện nhiệm vụ, thư ký Phạm Trung Kiên đã yêu cầu đại diện các doanh nghiệp, cá nhân chi tiền từ 50 - 200 triệu một chuyến bay.

Cựu thư ký "nhận tiền trắng trợn" để cấp phép chuyến bay giải cứu

Theo viện kiểm sát, vụ án này là vụ án có số bị cáo bị khởi tố công tác ở nhiều bộ ngành, địa phương. Hành vi phạm tội của các bị cáo đặc biệt nguy hiểm, thủ đoạn nhận hối lộ tinh vi với số tiền đặc biệt lớn xảy ra trong dịch COVID-19 bị dư luận lên án.

Đáng chú ý, khi phân tích hành vi của các bị cáo, viện kiểm sát đánh giá hành vi nhận hối lộ của bị cáo Phạm Trung Kiên (cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế) có "thủ đoạn trắng trợn nhất".

Theo bản luận tội được công bố tại tòa, Kiên được giao nhiệm vụ thư ký thứ trưởng Bộ Y tế nhưng đã lợi dụng chức vụ được giao gây khó khăn cho các đại diện tham gia chuyến bay combo và chuyến bay giải cứu. Kiên gây khó khăn để các doanh nghiệp phải đưa tiền theo yêu cầu.

"Bị cáo nhận hối lộ nhiều lần nhất, số tiền nhiều nhất, thủ đoạn trắng trợn nhất", viện kiểm sát đánh giá.

Khi vụ án bị khởi tố, để che giấu hành vi phạm tội, Kiên đã chuyển trả lại tiền cho một số người và nhờ họ khai báo số tiền vay mượn cá nhân. Từ các nhận định trên, viện kiểm sát cho rằng cần áp dụng hình phạt nghiêm khắc nhất đối với cựu thư ký thứ trưởng.

Theo viện kiểm sát, lời khai của Kiên phù hợp với lời khai nhiều bị cáo, những người liên quan và chứng cứ tài liệu khác về việc nhận hối lộ 42,6 tỉ.

Trước đó, trong bốn ngày thẩm vấn, Kiên nhận được nhiều lượt xét hỏi nhất từ hội đồng xét xử, viện kiểm sát và các luật sư.

Kiên dù không có chức năng, nhiệm vụ trong phê duyệt chuyến bay, nhưng lại là cán bộ nhận hối lộ nhiều nhất cả số lần và số tiền trong vụ chuyến bay giải cứu. 

Kiên bị cáo buộc nhận tiền 253 lần, tương đương 42,6 tỉ đồng trong vụ chuyến bay giải cứu.

Hội đồng xét xử nhiều lần thẩm vấn làm rõ Kiên có đưa số tiền nhận hối lộ cho ai khác và sử dụng số tiền này như thế nào.

Tại tòa, Kiên một mực phủ nhận cáo buộc ra giá 150 - 200 triệu để được cấp phép một chuyến bay giải cứu, chuyến bay combo.

Kiên khẳng định không yêu cầu doanh nghiệp phải "lót tay", các mức chi, hình thức chi đều do "doanh nghiệp chủ động đề xuất".

Khi chủ tọa dồn dập đưa ra các câu hỏi về việc "có đưa tiền cho ai khác" thì Kiên một mực khẳng định "không đưa cho ai". Cựu thư ký cũng khẳng định "không bị ai tác động để khai khác đi".

Làm khó doanh nghiệp để được hối lộ

Ở chiều ngược lại, các bị cáo là chủ các doanh nghiệp thì khai bị các cựu quan chức yêu cầu phải chi tiền, ngã giá cả trăm triệu một chuyến bay giải cứu hoặc gây khó dễ ép họ phải chung chi. Một số ít bị cáo khai "tự nguyện cảm ơn".

Bị cáo Vũ Minh Thắng (giám đốc Công ty Thuận An) khai sau 8 lần bị Cục Lãnh sự làm khó đánh trượt hồ sơ, đến lần thứ 9 công ty mới được cấp phép chuyến bay đầu tiên. Việc này suôn sẻ do ông Thắng đã "chi" 600 triệu đồng cho cục trưởng Cục Lãnh sự Nguyễn Thị Hương Lan.

Thậm chí, sau lần "bôi trơn" trên, ông Thắng nhận được điện thoại từ Phạm Trung Kiên (cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế) và Vũ Anh Tuấn (cựu phó phòng tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an) yêu cầu "lên gặp nói chuyện".

Thực chất, cuộc nói chuyện này là để ra giá yêu cầu ông Thắng phải "chi" 150-200 triệu một chuyến bay, "nộp cho Kiên hay cho Tuấn thì cũng giá vậy".

Bị cáo Đào Minh Dương (chủ tịch HĐQT Công ty Vijasun) khi trả lời xét hỏi hay khi đối chất với Kiên đều khẳng định tại phòng họp của Bộ Y tế chứng kiến Kiên quát tháo các đại diện doanh nghiệp và yêu cầu chung chi giá 150 triệu một chuyến bay.

Thậm chí, Dương còn khai có thời điểm cứ 8h30 hằng ngày là Kiên gọi điện giục chuyển tiền. "Kiên gửi ảnh quyết định phê duyệt chuyến bay, nói thứ trưởng đã ký rồi, anh chuyển tiền thì mới có dấu", Dương khai.