Tượng sang Pháp, tổng thống tới xem

Năm 2012, Thủ tướng Chính phủ lần đầu tiên có quyết định công nhận bảo vật quốc gia. Trong số 30 bảo vật được công nhận lần đầu tiên thì có tới 3 bảo vật thuộc sở hữu của Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, trong đó có bức tượng Bồ tát Tara.

Ít ai biết rằng bức tượng này cũng đã nhiều lần xuất ngoại làm nhiệm vụ "ngoại giao" để quảng bá về một nước Việt với nhiều di sản văn hóa quý giá.

Ông Phan Công Hải, phó giám đốc Bảo tàng Đà Nẵng (từng có thời gian dài công tác tại Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng), kể năm 2005, Bảo tàng Quốc gia nghệ thuật châu Á Guimet (ở thủ đô Paris, Pháp) đã liên hệ Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch để mượn bức tượng này phục vụ triển lãm mang chủ đề "Kho tàng nghệ thuật Việt Nam: điêu khắc Chăm thế kỷ 5 - 15".

Triển lãm này kéo dài từ năm 2005 sang năm 2006, hấp dẫn tới độ phía bạn còn ngỏ lời mượn cổ vật thêm một tháng ngoài thời gian công bố nhằm thu hút công chúng.

Đáng chú ý, tổng thống Pháp bấy giờ là Jacques Chirac và phu nhân đã đến tham quan và chiêm ngưỡng bằng được những hiện vật mang sang từ Đà Nẵng. 

Tổng thống cùng giám đốc Bảo tàng Quốc gia nghệ thuật châu Á Guimet đã chụp hình chung với bức tượng Bồ tát Tara.

Tại cuộc triển lãm này, tổng thống Pháp Jacques Chirac cũng đã trân trọng viết lời tựa cho catalogue triển lãm với nội dung chào mừng "sự hội tụ kiệt tác của các bộ sưu tập nghệ thuật điêu khắc Champa của thế giới".

Tượng Bồ tát Tara hiện được trưng bày thế nào?

Theo thông tin lý lịch bảo vật quốc gia, năm 1978 người dân tại địa phương đã tình cờ tìm thấy một pho tượng nữ thần này trong lúc làm ruộng gần Phật viện Đồng Dương. Sau nhiều nghiên cứu, tên gọi Tara do nhà nghiên cứu Jean Boisselier đã gợi ý sau 5 năm tìm ra bức tượng được chấp nhận.

Đây là bức tượng đồng duy nhất ở Bảo tàng Điêu khắc Chăm, đồng thời được đánh giá là duy nhất bằng chất liệu đồng về Bồ tát Tara. Không những tượng còn hoàn hảo và kích thước rất lớn (cao gần 1,15 mét) có niên đại khoảng 1.200 năm, tác phẩm điêu khắc này được các nhà nghiên cứu thế giới đánh giá là một trong những tượng Tara bằng đồng quan trọng nhất ở Đông Nam Á.

Và với một bảo vật độc bản quan trọng như vậy, việc gìn giữ cẩn thận là điều đương nhiên. Theo ông Hồ Tấn Tuấn - giám đốc Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng, tượng Bồ tát Tara là một trong những hiện vật quý giá. 

Khác với những hiện vật khác, dù là bảo vật quốc gia vẫn được trưng bày tại bảo tàng thì hiện nay bức tượng Bồ tát Tara gốc được bảo quản trong kho.

Tượng gốc chỉ "hé mở" cho giới nghiên cứu. Còn phần trưng bày cho du khách xem là phiên bản 1:1 được các chuyên gia nước ngoài phục chế dựa trên tượng gốc (thiếu hai hiện vật con ốc và đóa sen trên tay cầm).

Liên quan đến hai hiện vật còn thiếu của bảo vật quốc gia, ông Tuấn cho biết: "Khi không có hai vật đi kèm thì chúng tôi treo ảnh để thuyết minh cho du khách rõ về nguồn gốc và hiện trạng hiện vật".

Hiện nay bức tượng này được trưng bày ở không gian trung tâm của bảo tàng, nằm giữa phòng Đồng Dương.

Quảng Nam phục chế bảo vật quốc gia có cả hai hiện vật

Vừa qua Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam và Bảo tàng Quảng Nam cũng đã liên hệ Bảo tàng Điêu khắc Chăm Đà Nẵng để phục chế phiên bản bảo vật quốc gia tượng Bồ tát Tara để trưng bày. Bức tượng phiên bản dự kiến bao gồm cả 2 hiện vật là con ốc và đóa sen.

Đà Nẵng - Quảng Nam 'giằng co' bảo vật quốc gia từ Phật viện Đồng Dương

Tượng Bồ tát Tara, bảo vật quốc gia có gốc từ Phật viện Đồng Dương, vẫn thiếu hai hiện vật trên cánh tay. Tỉnh Quảng Nam giữ hai hiện vật trên cánh tay, Đà Nẵng giữ tượng, còn người dân địa phương chờ lời hứa hỗ trợ từ các bên.