Wall Street Jornal (WSJ) nhận định, Nga đã chiến thắng trong cuộc chiến giành ảnh hưởng đối với thị trường dầu mỏ toàn cầu khi thời gian gần đây, dầu thô của nước này được giao dịch cao hơn mức giá trần mà phương Tây áp đặt.

Chiến thắng của Nga

Theo công ty dữ liệu hàng hóa Argus Media, đây là lần đầu tiên giá dầu loại Urals hàng đầu của Nga có giá bán cao hơn 60 USD/thùng kể từ khi Mỹ và đồng minh đưa ra chính sách trừng phạt mới đối với dầu của Nga vào tháng 12 năm ngoái. Đây là dấu hiệu cho thấy Điện Kremlin đã thành công trong việc điều chỉnh các hạn chế.

Giá trần cho mặt hàng dầu là một phần trong chiến dịch gây áp lực kinh tế của phương Tây, nhắm vào nguồn doanh thu quan trọng nhất của Nga.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), việc giá dầu cao hơn có thể thúc đẩy doanh thu xuất khẩu dầu mỏ của Nga. Con số này vốn đã giảm xuống chỉ còn hơn một nửa so với một năm trước.

Việc cắt giảm sản lượng của OPEC+ , mà Moscow là một thành viên, cũng giúp đẩy giá dầu thô của Nga lên trên mức trần. Giá Urals được thúc đẩy thêm nhờ nhu cầu cao ở châu Á.

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã đánh vào sự phụ thuộc lâu dài của dầu Nga vào vận chuyển và bảo hiểm của châu Âu. Sergey Vakulenko - nhà phân tích tại Trung tâm Á-Âu Carnegie Nga cho biết, giá dầu tăng cho thấy việc Nga thúc đẩy lắp ráp mạng lưới tàu chở dầu thay thế các con đường vận chuyển của châu Âu đã làm "xói mòn" ảnh hưởng của phương Tây đối với hoạt động xuất khẩu quý giá của nước này.

"Đây là một quá trình tiến hóa, và giờ thì chúng ta đã thấy kết quả của nó. Các công ty dầu mỏ Nga đã nỗ lực rất nhiều để duy trì hoạt động kinh doanh," Vakulenko nói.

WSJ dẫn lời các thương nhân cho biết, các nhà sản xuất Nga gần đây tỏ ra ít muốn đàm phán giá để níu chân các công ty phương Tây. Thái độ này là một sự thay đổi kể từ khi giá dầu Urals đạt gần 60USD/thùng vào hồi tháng 4.

Mỹ: Nga chiến thắng nhưng "cay đắng"

Chắc chắn, các công ty Nga sẽ cần đến các tàu và bảo hiểm của phương Tây trong thời gian trước mắt. Một số nhà phân tích cho rằng, điều này mang lại cho Mỹ và châu Âu đòn bẩy đáng kể và họ có thể tăng áp lực tài chính lên Moscow bằng cách hạ mức trần.

Chuyên gia Craig Kennedy từ Đại học Harvard, người đang thực hiện nghiên cứu về vận tải biển của Nga, chỉ ra: “(Hiện tại) quãng đường mà tàu Nga cần để vận chuyển dầu xa hơn và số tàu Nga huy động là nhiều hơn."

Các quan chức ở Washington gọi việc tăng giá dầu là một chiến thắng cay đắng cho Moscow.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Mỹ Wally Adeyemo cho biết trong một cuộc phỏng vấn : "Về cơ bản, giá trần đang làm giảm đáng kể doanh thu của Nga, đồng thời, thị trường toàn cầu đang được sử dụng dầu của Moscow. Mục tiêu của chúng tôi là đảm bảo Nga có ít tiền hơn cho chiến dịch quân sự ở Ukraine."

Các công ty tại các nước G7 (7 cường quốc có nền kinh tế công nghiệp phát triển với kỹ nghệ tiên tiến trên thế giới) chỉ được phép vận chuyển và bảo hiểm dầu thô của Nga nếu giá của dầu là dưới 60USD/thùng.

Thách thức đối với phương Tây

Một thách thức lớn hơn đối với các biện pháp trừng phạt của phương Tây là hệ thống hậu cần mới mà Nga bắt đầu xây dựng, bao gồm các tàu chở dầu và bảo hiểm bên ngoài phương Tây.

Theo công ty theo dõi tàu Vortexa, trong quý 2/2023, số tàu chở dầu làm việc với các nhà sản xuất bị trừng phạt nhiều gấp 5 lần so với cuối năm 2021. Gần 80% số tàu đó đã đi qua thị trường Nga.

Phương Tây có được đòn bẩy từ vai trò lớn của ngành vận tải biển Hy Lạp, quốc gia với tư cách là thành viên Liên minh châu Âu (EU) tuân thủ các biện pháp trừng phạt và giới hạn giá. Nhà kinh tế trưởng tại Viện Tài chính Quốc tế Robin Brooks cho biết, đội tàu chở dầu của Hy Lạp vận chuyển hơn một nửa lượng dầu thô xuất khẩu từ Nga.

Henry Cura - trưởng bộ phận nghiên cứu của công ty môi giới tàu biển Braemar cho biết, số tiền khổng lồ mà các công ty chở dầu châu Âu có thể kiếm được từ việc thuê tàu để vận chuyển dầu của Nga đã giảm trong những tháng gần đây, cho thấy Nga ngày càng có nhiều khả năng tiếp cận với các tàu chở dầu thuộc sở hữu bên ngoài nhóm G7.

Tại cảng Kozmino ở châu Á của Nga, nơi một loại dầu thô có tên là Espo đã được giao dịch trên mức trần suốt thời gian qua, rất ít tàu chở dầu được bảo hiểm hoặc thuộc sở hữu của các công ty ở phương Tây hiện đang tham gia vào hoạt động buôn bán dầu mỏ.

Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden thừa nhận rằng Nga đang phát triển một hạm đội vận chuyển dầu độc lập. Tuy nhiên, các quan chức Mỹ vẫn cho rằng, việc Nga tạo ra hệ thống xuất khẩu thay thế đó sẽ chuyển hướng chi phí cho chiến dịch quân sự.