Đã 5 năm nay, dù nắng hay mưa, hễ tìm được thông tin gì quý giá, ông Thụy lại lái xe lên đường vào lại đồi Xuân Sơn (huyện Hoài Ân) để xác định vị trí hố chôn đồng đội.

Liên lạc cựu binh Mỹ để tìm đồng đội

Kể về hành trình đi tìm 70 liệt sĩ đã hy sinh trong trận đánh năm xưa tại đồi Xuân Sơn, ông Thụy nói: "Trận tập kích cụm quân Mỹ đóng giữ tại đồi Xuân Sơn do Trung đoàn 22 (Sư đoàn 3 Sao Vàng) đảm nhiệm là một chiến công đặc biệt xuất sắc. Tuy nhiên bộ đội ta đã phải ngã xuống khá nhiều. 

Bản thân tôi cũng là người lính. Đồng đội đã nằm lại ở đó quá lâu. Do đó bằng mọi cách tôi phải tìm bằng được vị trí hố chôn để đưa đồng đội trở về", ông Thụy chia sẻ.

Ông cho biết năm 2018 có quen với kiến trúc sư Nguyễn Xuân Thắng - người có công tìm được hố chôn tập thể 153 liệt sĩ ở sân bay Biên Hòa.

"Anh Thắng vô tình đọc được một dòng trạng thái trên Facebook của cựu lính Mỹ có tên Spencer Matteson, người đã trực tiếp nhìn thấy chiếc xe ủi đất chôn các chiến sĩ đã hy sinh vào tháng 12-1966 tại đồi Xuân Sơn. Sau đó, anh Thắng liên lạc với tôi", ông Thụy nói.

Ngay sau đó, ông Thụy đã nhờ anh Thắng kết nối với cựu chiến binh này. Theo bà Văn Thị Kim Dung (74 tuổi, vợ ông Thụy), kể từ lúc đó, bà thấy ông suốt ngày ngồi máy tính, tra tra, gõ gõ. 

"Tôi bảo hay nhờ con cháu làm giúp, mình già rồi sức đâu mà làm. Ông cứ vậy mà lặng lẽ làm suốt, không nhờ vả ai cả", bà Dung kể.

"Lúc đó tôi vui không thể tả được. Tôi ngồi dịch email của ông Spencer Matteson. Trong đó viết: 'Theo tôi nhớ, ngôi mộ tập thể được đào ở bên phía trái, khoảng giữa phần trên và phần dưới của sơ đồ này. Có thể một phần nằm trên con dốc dẫn xuống từ đỉnh đồi'. Đọc tới đây, tim tôi đập thình thịch", ông Thụy kể.

Cũng theo ông Thụy, ông liên lạc với các cựu chiến binh người Mỹ qua email và Facebook. Họ gửi thông tin, ông lại nhờ Google dịch sang tiếng Việt. Rồi từ tiếng Việt dịch sang tiếng Anh rồi gửi cho họ. Tất cả ông đều tự mình làm hết, rồi sau đó làm báo cáo thông tin cho Bộ chỉ huy quân sự tỉnh.

Thương đồng đội quá!

Khi Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bình Định khai quật đến ngày thứ hai, những di vật, sinh phẩm đầu tiên đã được tìm thấy.

"Nghe tin tìm thấy di vật, tôi trực tiếp lái xe máy chạy lên đồi Xuân Sơn. Cả quãng đường đi, lòng tôi như thắt lại vì thương đồng đội quá! Nhìn những di vật, lòng tôi cứ thế nghẹn ngào", ông Thụy chia sẻ. 

Theo ông Thụy, đất nước được bình yên như ngày hôm nay là phải đánh đổi biết bao nhiêu xương máu. Hiện tại, ông và Bộ chỉ huy quân sự tỉnh Bình Định đang tiếp tục tìm kiếm hài cốt liệt sĩ tại hố chôn thứ hai trên đồi Xuân Sơn.

"Các cựu chiến binh Mỹ nói với tôi là họ nhớ còn một hố chôn nữa tại đây. Tôi tự hứa với lòng mình sẽ tìm cho đến khi không còn sức" - ông Thụy quả quyết.

Bà Văn Thị Kim Dung và gia đình luôn ủng hộ việc ông Thụy dành hết tâm lực tuổi già để tìm kiếm đồng đội. "Tôi biết với những đồng đội còn nằm lại, ổng còn nặng lòng lắm" - bà Dung bùi ngùi.

Còn bà Lê Thị Thanh Vân (ở thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh - con dâu của liệt sĩ Lê Đức Ninh, tiểu đoàn phó Tiểu đoàn 8, Trung đoàn 22) cho biết gia đình bà vô cùng biết ơn ông Thụy. "Ba tôi đã hy sinh tại đồi Xuân Sơn. Bao năm qua, gia đình tôi vẫn luôn mong mỏi thông tin về ba. Khi gia đình tôi vào Hoài Ân, tôi rất xúc động và cảm ơn chú Thụy vì những nghĩa tình mà chú đã làm", bà Vân chia sẻ.