Cơ sở nào ngành thuế yêu cầu sàn TMĐT khai, nộp thuế thay hộ, cá nhân kinh doanh?

Hoàng Thắng

(KTSG Online) - Sàn giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) sẽ thực hiện việc cung cấp thông tin về cá nhân bán hàng thông qua sàn để cơ quan thuế xây dựng cơ sở dữ liệu và thực hiện quản lý thuế với hoạt động kinh doanh của cá nhân, hộ kinh doanh. Xung quanh những thắc mắc liên quan nội dung này, KTSG Online đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Lan Anh - Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ, vừa và hộ kinh doanh cá nhân thuộc Tổng cục Thuế.

KTSG Online: Cơ sở nào để cơ quan thuế áp dụng quy định yêu cầu các sàn giao dịch thương mại điện tử (TMĐT) khai và nộp thay thuế cho các cá nhân kinh doanh trên sàn, thưa bà?

- Bà Nguyễn Thị Lan Anh: Trước đây, việc quản lý thu thuế theo phương thức cũ sẽ tốn rất nhiều thời gian công sức của người nộp thuế và cơ quan thuế. Theo đó, các tổ chức quốc tế (OECD, Ngân hàng Thế giới) khuyến nghị các nước nên thống nhất cách thức và có chế độ quy định người tạo lập nền tảng kỹ thuật số (các sàn giao dịch điện tử) là người có trách nhiệm đầy đủ và duy nhất trong việc xác định số thuế phải nộp của các đơn hàng, thu hộ và khai thuế thay, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh. Việc càng nhiều quốc gia thống nhất cách thức này, sẽ tạo điều kiện cho các sàn dễ dàng hơn trong việc thực hiện và giảm chi phí tuân thủ của họ.

Trong thời đại kinh tế số đang phát triển mạnh trên toàn cầu, trong đó có Việt Nam, đã khiến cho các hoạt động kinh tế luôn thay đổi cùng với sự phát triển của số hóa, toàn cầu hóa và sự xuất hiện của các mô hình kinh doanh hoàn toàn mới đã có sự thay đổi nhanh chóng trong toàn nền kinh tế - xã hội ở nước ta. Điều này đỏi hỏi các cơ quan quản lý nhà nước, đặc biệt là cơ quan thuế cần tăng cường và nâng cao chất lượng quản lý thuế, thích nghi với sự thay đổi của các hoạt động kinh tế.

Vì vậy, Thông tư số 40/2021 được Bộ Tài chính ban hành với mục tiêu cải cách công tác quản lý thuế với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh theo hướng đơn giản, khuyến khích hộ kinh doanh lên doanh nghiệp, đáp ứng các yêu cầu quan trọng trong trong thời gian tới theo chủ trương của Chính phủ. Ngoài ra, cơ quan thuế cũng chú trọng cải cách thủ tục hành chính với người nộp thuế và tối ưu hóa công tác quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh.

Thông tư 40/2021 sẽ tăng cường trách nhiệm của tổ chức, doanh nghiệp, cá nhân có liên quan trong chuỗi cung ứng hàng hóa, dịch vụ, nhằm tăng cường việc giám sát tuân thủ pháp luật giữa các tổ chức và cá nhân. Đồng thời giảm thiểu đầu mối kê khai, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan thuế.

Bên cạnh đó, cơ quan thuế cũng áp dụng điện tử hóa vào các khâu quản lý thuế để người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế một cách thuận tiện, dễ dàng, giảm thiểu chi phí tuân thủ.

KTSG Online: Đại diện một số sàn TMĐT cho rằng sàn không thuộc đối tượng có nghĩa vụ kê khai, khấu trừ thuế thu nhập của người bán theo quy định tại khoản 1, Điều 24 của Luật Thuế thu nhập cá nhân. Việc yêu cầu sàn TMĐT khai và nộp thay thuế tại Thông tư 40/2021 có mâu thuẫn với Luật Thuế thu nhập cá nhân?

- Theo quy định của Luật Quản lý thuế thì không bắt buộc sàn giao dịch TMĐT phải khai và nộp thuế thay cho cá nhân mà cá nhân kinh doanh qua sàn có phát sinh nghĩa vụ được tự kê khai nộp thuế hoặc ủy quyền cho cá nhân, tổ chức khai thuế thay, nộp thuế thay. 

Tuy nhiên, để tạo điều kiện cho người nộp thuế thực hiện nghĩa vụ thuế theo quy định của Luật Quản lý thuế, Thông tư số 40/2021 đã có quy định nhằm hướng dẫn rõ hơn về thủ tục trong trường hợp các sàn TMĐT thực hiện kê khai thay, nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh qua sàn TMĐT theo ủy quyền hoặc thỏa thuận của cá nhân và theo đúng quy định của pháp luật.

Đồng thời tại khoản 3 Điều 5, khoản 2 Điều 19 Luật Quản lý thuế số 38/2019/QH14 thì cơ quan, tổ chức, cá nhân có trách nhiệm tham gia quản lý thuế theo quy định của pháp luật và cơ quan quản lý thuế có quyền yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế và phối hợp với cơ quan quản lý thuế để thực hiện pháp luật về thuế.

Để hỗ trợ cá nhân kinh doanh có thể kê khai đúng, đủ, kịp thời, thông tư đã quy định trách nhiệm các sàn giao dịch TMĐT trong việc cung cấp thông tin. Trên cơ sở đó, hệ thống cơ sở dữ liệu của ngành thuế sẽ hỗ trợ tra cứu thông tin tổng hợp doanh thu kinh doanh trên toàn quốc để cá nhân có thể tự thực hiện việc khai thuế, nộp thuế kịp thời, đầy đủ theo đúng quy định.

Bà Nguyễn Thị Lan Anh, Vụ trưởng Vụ Quản lý thuế doanh nghiệp nhỏ và vừa, hộ kinh danh cá nhân thuộc Tổng cục Thuế. Ảnh: Tổng cục Thuế cung cấp.

KTSG Online: Mỗi cá nhân kinh doanh đều có trách nhiệm kê khai và nộp thuế tại cơ quan thuế nơi họ đặt địa điểm kinh doanh. Việc yêu cầu các sàn TMĐT - thường đặt địa điểm kinh doanh ở Hà Nội và TPHCM - kê khai và nộp thuế thay cho cá nhân kinh doanh trên sàn có gây khó khăn, vướng mắc cho sàn và cá nhân kinh doanh trong việc chứng minh với cơ quan thuế về số thuế đã khấu trừ, nộp thay với cơ quan thuế tại địa phương?

- Theo quy định về chính sách thuế và quản lý thuế hiện hành thì cá nhân tự khai, tự nộp, tự chịu trách nhiệm đối với hoạt động kinh doanh. Cá nhân kinh doanh thông qua sàn phải là các cá nhân có đăng ký thuế để được cấp mã số thuế (MST) và quản lý thuế theo quy định của pháp luật thuế và pháp luật kinh doanh TMĐT. Cá nhân kinh doanh thông qua sàn có thể là hộ kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán hoặc theo phương pháp kê khai.

Với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp khoán thì hộ khoán thực hiện khai doanh thu thực tế tại địa điểm kinh doanh. Cơ quan thuế quản lý địa điểm kinh doanh căn cứ theo cơ sở dữ liệu quản lý thuế, gồm hệ thống thông tin tích hợp tập trung của ngành thuế; kết quả xác minh, khảo sát các yếu tố sản xuất, kinh doanh, kết quả kiểm tra, thanh tra thuế, cơ sở dữ liệu riêng; các yếu tố sản xuất, kinh doanh và phối hợp với hội đồng tư vấn thuế, các cơ quan có liên quan để thực hiện quản lý việc khai thuế, nộp thuế thực tế của hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh tại địa bàn.

Đối với doanh thu cá nhân kinh doanh thông qua sàn, sàn giao dịch TMĐT khai thuế thay, nộp thuế thay doanh thu thực tế giao dịch phát sinh qua sàn, không bao gồm doanh thu khoán, đảm bảo việc không tính trùng doanh thu tính thuế.

Với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh nộp thuế theo phương pháp kê khai, phải thực hiện kế toán, hoá đơn đơn giản; thực hiện chế độ hóa đơn chứng từ, tự kê khai, nộp thuế hàng tháng/quí theo quy định pháp luật. Theo đó, hộ kinh doanh cần tự xác định phần doanh thu hộ tự khai tháng/quí, nhưng không bao gồm phần doanh thu sàn đã khai thuế thay, nộp thuế thay.

Theo quy định của Luật Quản lý thuế thì các bộ, ngành (Bộ Công Thương, Bộ Thông tin Truyền thông, Bộ Công an, Ngân hàng Nhà nước), tổ chức (ngân hàng thương mại, sàn giao dịch TMĐT...), cá nhân liên quan có trách nhiệm cung cấp thông tin, phối hợp với cơ quan thuế trong công tác quản lý thuế. Cơ quan thuế sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu tổng hợp doanh thu kinh doanh của từng cá nhân trên toàn quốc từ tất cả các nguồn kinh doanh, đảm bảo quản lý đầy đủ doanh thu và không trùng thuế.

KTSG Online: Một số sàn TMĐT chỉ là nơi để người tham gia đăng tin mua bán hàng hóa và dịch vụ, vì vậy không có thông tin về doanh thu, tài khoản ngân hàng, căn cước công dân, mã số thuế, địa chỉ người bán. Cơ quan thuế đã có phương án gì để tránh thất thu thuế với những đối tượng giao dịch trên các sàn này?

- Việc quản lý thu thuế thông qua sàn giao dịch TMĐT nhằm mục đích tối ưu hóa công tác quản lý thuế theo yêu cầu của quản lý thuế hiện đại, ứng dụng công nghệ 4.0, cải cách thủ tục hành chính, giảm thiểu đầu mối kê khai, tạo điều kiện thuận lợi cho người nộp thuế và cơ quan thuế.

Theo đó, các cá nhân kinh doanh tuân thủ tốt nghĩa vụ thuế sẽ không bị ảnh hưởng, khi đã nộp thuế thông qua sàn thì sẽ không phải nộp thuế tại địa điểm kinh doanh cố định đối với doanh thu qua sàn. Các trường hợp hộ nông dân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi trực tiếp bán nông sản qua sàn cũng sẽ được hưởng chính sách ưu đãi miễn thuế theo quy định.

Với trường hợp cá nhân kinh doanh có doanh thu kinh doanh dưới 100 triệu đồng thuộc trường hợp không phải nộp thuế theo quy định của pháp luật thuế, đến cuối năm cá nhân tự xác định doanh thu trong năm và được đề nghị xử lý hoàn trả hoặc bù trừ vào số phải nộp phát sinh của kỳ sau theo quy định của pháp luật về quản lý thuế. Cơ quan thuế triển khai quản lý thuế điện tử đối với cá nhân để đáp ứng việc khai thuế, nộp thuế và hoàn thuế điện tử đảm bảo tạo điều kiện thuận lợi cho cá nhân kinh doanh khi thực hiện nghĩa vụ thuế thông qua sàn giao dịch TMĐT.

Theo quy định tại Điều 37, Nghị định số 52/2013/NĐ-CP về thương mại điện tử của Chính phủ thì người bán trên sàn giao dịch TMĐT có một số trách nhiệm, gồm:

(1) Cung cấp đầy đủ và chính xác các thông tin quy định tại Điều 29 Nghị định này cho thương nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ sàn giao dịch thương mại điện tử khi đăng ký sử dụng dịch vụ.

(2) Cung cấp đầy đủ thông tin về hàng hóa, dịch vụ theo quy định từ Điều 30 đến Điều 34 Nghị định này khi bán hàng hóa hoặc cung ứng dịch vụ trên sàn giao dịch thương mại điện tử.

(3) Thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế theo quy định của pháp luật.

Thông tin người bán phải cung cấp cho sàn giao dịch TMĐT gồm tên và địa chỉ trụ sở của thương nhân, tổ chức hoặc tên và địa chỉ thường trú của cá nhân; số, ngày cấp và nơi cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh của thương nhân, hoặc số, ngày cấp và đơn vị cấp quyết định thành lập của tổ chức, hoặc mã số thuế cá nhân của cá nhân; số điện thoại hoặc một phương thức liên hệ trực tuyến khác.

Ngoài ra, họ phải cung cấp đầy đủ cho sàn giao dịch TMĐT thông tin về hàng hoá, dịch vụ và phương thức thanh toán, gồm thông tin về hàng hóa, dịch vụ; thông tin về giá cả; thông tin về điều kiện giao dịch chung; thông tin về vận chuyển và giao nhận; thông tin về các phương thức thanh toán.

Căn cứ các quy định về quản lý thương mại điện tử nêu trên,Thông tư 40/2021/TT-BTC chỉ hướng dẫn các sàn giao dịch TMĐT thực hiện cung cấp các thông tin sàn có sẵn, có trách nhiệm lưu trữ, theo dõi theo quy định của Chính phủ đối với quản lý TMĐT, không yêu cầu các thông tin mới mà pháp luật quản lý TMĐT không quy định.   

KTSG Online: Những doanh nghiệp thực hiện bán hàng qua sàn TMĐT có phải nộp thuế thông qua các sàn theo quy định tại Thông tư 40/2021 hay không, thưa bà?

- Thông tư số 40/2021/TT-BTC hướng dẫn thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập cá nhân và quản lý thuế đối với hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh, theo đó sàn giao dịch TMĐT sẽ thực hiện khai thuế thay, nộp thuế thay cho hộ kinh doanh, cá nhân kinh doanh thông qua sàn. Sàn không áp dụng việc khai thay, nộp thuế thay với các tổ chức, doanh nghiệp.

Xin cảm ơn bà!