Ít nhất 17 cựu binh Colombia nằm trong nhóm đối tượng bị tình nghi thực hiện vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise trong tuần này tại tư dinh. Giới chức Hati khẳng định thủ phạm là lực lượng đánh thuê nước ngoài. Chưa rõ động cơ và chủ mưu của vụ tấn công là gì.

Theo các quan chức và chuyên gia quân sự, với những người muốn tìm lính đánh thuê, Colombia là lựa chọn phố biến. Gần 60 năm nội chiến ở quốc gia Trung Mỹ này đã tạo ra một lực lượng lính được đào tạo bài bản.

Những người thuộc các đơn vị chống khủng bố tinh nhuệ có thể nghỉ hưu ở độ tuổi 40, với khoản lương hưu ít ỏi và ít có cơ hội tìm nghề nghiệp khác.

"Tuyển mộ binh lính Colombia để đi đánh thuê ở những nơi khác trên thế giới là vấn đề đã tồn tại từ lâu, vì không có luật nào cấm điều đó. Một ví dụ là đang có khá nhiều binh lính Colombia ở Dubai", tư lệnh các lực lượng vũ trang Colombia Luis Fernando Navarro nói với báo giới.

UAE là một khách hàng quan trọng của các cựu binh Colombia để phái họ đi chiến đấu với lực lượng Houthi được Iran hậu thuẫn ở Yemen, hay hỗ trợ lực lượng ở Panama, El Salvador và Chile, ông Sean McFate, nhà nghiên cứu cấp cao tại Hội đồng Thái Bình Dương và là giáo sư tại ĐH Quốc phòng Mỹ, cho biết.

Cựu binh từ Mỹ Latin chỉ lấy công bằng một phần của cựu binh Mỹ hoặc Anh, nhưng thu nhập đó cũng cao gấp 4 lần lương hưu của họ, ông McFate viết trong báo cáo năm 2019.

Ông Navarro cho biết binh lính nghỉ hưu của nước này có cơ hội tham gia các khoá học kỹ thuật, nhưng quân đội không quản lý những thành viên đã nghỉ hưu.

Người Colombia thường được tuyển làm lính đánh thuê vì họ có kinh nghiệm, tư lệnh lục quân Ecuador Zapateiro nói với Reuters. "Điều đó đáng xấu hổ vì họ được đào tạo vì mục đích khác", ông nói.

Binh lính Colombia có kinh nghiệm về chống nổi dậy, chống khủng bố đô thị hoặc từng được đưa đi huấn luyện ở các nước như Mỹ và Israel thường được các bên tuyển mộ nhắm đến, một nguồn tin quân đội cho biết.

Tất cả nam giới Colombia đều phải đi nghĩa vụ ít nhất 1 năm trong quân đội hoặc lực lượng cảnh sát quốc gia, dù một số người học đại học có thể nộp tiền để được miễn nghĩa vụ.

Trở thành lính chuyên nghiệp là một trong số ít lựa chọn đối với những người có xuất thân khiêm tốn, đặc biệt ở các vùng nông thôn, nơi bị ảnh hưởng nhiều vì các cuộc xung đột.

Họ được trả lương thấp, phải làm việc nguy hiểm và phải xa người thân, cũng như trở thành đối tượng bị chỉ trích ở những người quân đội bị cáo buộc vi phạm nhân quyền.

Ông McFate cho biết Blackwater là một trong những nhà thầu quân sự tư nhân nổi bật nhất ở Mỹ, nhưng nhiều cựu binh ở hàng loạt quốc gia đang bắt chước mô hình làm ăn này.

"Mỗi ngày đều có thêm các nhóm quân sự tư nhân ra đời ở các nước như Nga, Uganda, Iraq, Afghanistan và Colombia. Dịch vụ của họ linh hoạt hơn Blackwater, người của họ có sức chiến đấu lớn hơn và sẵn sàng làm việc cho người trả giá cao nhất mà không quan tâm đến nhân quyền. Họ là lính đánh thuê theo đúng nghĩa", ông McFate viết trong báo cáo.

Bình Giang