Thủ tướng Borish Johnson và phu nhân Carrie xem trận chung kết Euro giữa Anh và Ý tại sân vận động Wembley hôm 11-7 - Ảnh: AFP

Tối 12-7 theo giờ Việt Nam, Thủ tướng Anh Boris Johnson công bố quyết định được chờ đợi về "Ngày tự do", thời điểm tháo gỡ mọi ràng buộc và quy định hạn chế, cách ly xã hội phòng chống dịch COVID-19.

Không thể trì hoãn

Theo kế hoạch, tính từ ngày 19-7 tới, các quy định về tiếp xúc xã hội hay đeo khẩu trang đều được gỡ bỏ. Đây là bước thứ tư trong lộ trình phong tỏa của Chính phủ Anh.

Hôm 12-7, Bộ trưởng phụ trách vắc xin Nadhim Zahawi cho biết hướng dẫn mới của chính phủ cho rằng người dân vẫn "được kỳ vọng" sẽ mang khẩu trang trong nhà và không gian kín nói chung, bất chấp giờ đây vấn đề đeo khẩu trang không còn ràng buộc pháp lý.

Thực tế, "Ngày tự do" ban đầu được ấn định vào 21-6, nhưng Thủ tướng Johnson đã công bố trì hoãn ngày này 4 tuần do những lo ngại về biến chủng Delta ở Anh. Dù vậy chính quyền Anh nhấn mạnh việc mở cửa là điều không thể không làm.

Ngày 28-6, Bộ trưởng Y tế Anh Sajid Javid đã hứa với các nghị sĩ rằng: "Trong khi chúng tôi không thể triển khai bước thứ tư của lộ trình, chúng tôi không thấy có lý do gì để dời đến sau ngày 19-7 cả". Trước đó vào ngày 5-7, Thủ tướng Johnson cũng khẳng định "còn lâu dịch mới hết", nhưng nhấn mạnh ngày 19-7 vẫn là "thời điểm thuận lợi" để nới lỏng các quy định phòng dịch.

Việc dời "Ngày tự do" đã khiến số lượng người được tiêm mũi vắc xin thứ hai ở Anh tăng thêm 10 triệu. Hiện nay hơn 87% người trưởng thành tại Anh đã tiêm ít nhất một mũi vắc xin COVID-19, và 66% đã tiêm đủ 2 mũi.

Chính phủ Anh lập luận rằng dù số ca nhiễm tăng lên thời gian gần đây, số trường hợp nhập viện và tử vong vẫn trong tầm kiểm soát.

Song song với tuyên bố gỡ bỏ lệnh phong tỏa, Chính phủ Anh cũng kêu gọi sự thận trọng và đoán rằng số ca sẽ tăng lên sau khi "Ngày tự do" có hiệu lực.

Nín thở quan sát

Quyết định của Thủ tướng Johnson đi kèm sự thận trọng và hướng dẫn kỹ càng cho người dân về cách hoạt động trong thời gian tới. Tuy nhiên, dù thận trọng mấy, đây vẫn là một quyết định "không thể đảo ngược". Điều đó có nghĩa từ 19-7, nước Anh nhiều khả năng sẽ không bao giờ quay lại với chuyện phong tỏa nữa.

Khi đưa ra thông báo ban đầu về lộ trình mở cửa hồi tháng 2 năm nay, ông Johnson đã nhấn mạnh: "Chúng ta không thể kéo dài vô thời hạn các biện pháp hạn chế đang làm suy yếu nền kinh tế, sức khỏe thể chất và tinh thần của chúng ta, cũng như cơ hội sống còn của con cái chúng ta. Và đó là lý do quan trọng tại sao lộ trình này dù thận trọng nhưng không thể đảo ngược. Chúng tôi đang đặt ra những điều mà chúng tôi hy vọng sẽ là con đường một chiều dẫn tới tự do".

Quyết định mở cửa của Chính phủ Anh vấp phải không ít phản đối, kể cả trong nước lẫn quốc tế. Các tờ báo cánh tả dĩ nhiên thể hiện sự phản đối dành cho quyết định này, trong khi nhiều nhà khoa học cũng lên tiếng cảnh báo về nguy cơ sức khỏe cộng đồng.

Trên tạp chí y khoa Lancet mới đây, hơn 100 chuyên gia thế giới cảnh báo việc mở cửa ngày 19-7 sẽ khiến nước Anh đón nhận thêm hàng triệu ca nhiễm mới, nguy cơ tạo ra một loạt vấn đề sức khỏe mãn tính và tổn thương lâu dài từ COVID-19.

Các nước trên thế giới, đặc biệt những quốc gia nhiều tương đồng với Anh tại châu Âu, sẽ nghiên cứu tình hình ở Anh cho các kế hoạch của riêng mình.

Một điểm sáng trước mắt là theo Guardian, khảo sát mới nhất từ Công ty BDO cho thấy các doanh nghiệp đang đặt nhiều niềm tin vào đợt mở cửa lần này, thậm chí mức độ tin tưởng đã tăng cao nhất kể từ năm 2005.

Kaley Crossthwaite, đối tác của BDO, nhận xét các doanh nghiệp rõ ràng đang mong đợi đợt tháo gỡ hạn chế ngày 19-7 này: "Sau một năm biến động, việc chấm dứt các hạn chế chống dịch là kịp thời, mặc dù sự gia tăng số ca mắc COVID-19 vẫn để lại một yếu tố không chắc chắn".

Anh mở cửa hoàn toàn từ ngày 19-7 nhưng dặn dân thận trọng

TTO - Từ ngày 19-7 tới, tại Anh, các cơ sở kinh doanh được hoạt động với công suất tối đa, không còn giãn cách xã hội, người dân không cần đeo khẩu trang.