Cuốn sách "Rich Dad Poor Dad" - "Cha giàu Cha nghèo" được xem như cuốn cẩm nang về tài chính cá nhân.

Tôi cũng từng nghĩ như vậy nhưng giờ thì không. Cuốn sách này thường xuyên được nhắc đến trên mạng xã hội. Mọi người vẫn thường ca tụng tác giả Robert Kiyosaki. Tuy nhiên những lời khuyên mà cuốn sách dạy không giúp chúng ta hiểu biết hơn về mặt tài chính. Và nó cũng chẳng hề giúp chúng ta trở nên giàu có.

Vấn đề lớn nhất của cuốn sách Rich Dad Poor Dad

Vấn đề nằm ở Robert. Ông từng có một thời gian làm giáo viên. Khi đó ông dạy những kiến thức về tài chính cho các học viên. Ông cũng là một trong những người đầu tiên chỉ ra những sai sót của tiền tệ do chính phủ phát hành. Đặc biệt ông còn nói cho chúng ta biết về việc tiền (USD) được chính phủ tùy ý in ra như thế nào. Vì những điều này, tôi chân thành cảm ơn Robert.

Thế nhưng mọi thứ đã thay đổi. Danh tiếng đã làm Robert thay đổi. Ông bây giờ có một cái tôi rất lớn.

Tôi có thói quen đọc các bài viết về tài chính vì thực tâm tôi cũng là một nhân viên ngân hàng. Gần đây, tôi đã xem một một đoạn phỏng vấn của Robert. Những gì ông nói nghe cứ như tận thế sắp xảy đến nơi vây. Ông bảo mọi người hãy đầu tư tiền vào súng. Không chỉ có thể ông còn kể chuyện đi ăn nhà hàng và mang theo túi đạn để bán. Đây không phải là người mà chúng ta nên tiếp tục học hỏi.

Robert liên tục sử dụng cụm từ "Kế hoạch tẩu thoát" nghe giống như kiểu chúng ta đang sống trong một thế giới toàn là thây ma. Không những thế, trong đại dịch, ông đã phát tán rất nhiều thông tin sai lệch về vi-rút, vắc-xin và việc phong tỏa.

Robert được coi là một chuyên gia tài chính. Các kênh tin tức chính thống thường xin lời khuyên của ông. Nhưng ông lại nói: "Tôi không đưa ra lời khuyên". Sau đó, ông dành phần còn lại của cuộc phỏng vấn để nói chuyện với khán giả và chê họ thật ngu ngốc.

Nỗi ám ảnh 5000 tuổi giờ đã là dĩ vãng

Một vấn đề khác của Robert là vàng. Chắc chắn là bạn nên có một ít vàng trong danh mục đầu tư của mình. 5% là con số thường được các chuyên gia khuyến khích. 5% là con số giúp chúng ta có thể vượt qua các cuộc suy thoái kinh tế giống như năm 2008. Thế nhưng Robert rất "đam mê" với vàng.

Ông tôn thờ vàng và hành động như thể đó là giải pháp tuyệt vời nhất cho những cuộc suy thoái và thảm họa trên thị trường tài chính. Tuy nhiên, trong cuộc suy thoái tháng 3 năm 2020, vàng gần như chả có giá trị gì. Nó không bảo vệ các nhà đầu tư như Robert đã nói.

Thế nhưng không chỉ có Robert mới như thế. Trên các phương tiện truyền thông có rất chuyên gia tài chính khuyên mọi người nên đi mua vàng và liên tục cảnh báo về tận thế. Mike Maloney, Harry Dent, Peter Schiff và James Rickards là những chuyên gia truyền bá về ngày tận thế. Họ kiếm sống bằng cách dự đoán về sự sụp đổ của nước Mỹ. Một số nhà văn nổi tiếng cũng làm như vậy. Và tôi chắc chắn sẽ không mua tác phẩm của họ.

Họ liên tục nói với mọi người rằng USD đã sắp hết thời rồi và chúng ta sắp phải đối mặt với một vụ khủng hoảng lớn. Họ bán những cuốn sách kể cùng một câu chuyện và tung hô vàng như một giải pháp có thể áp dùng cho mọi vấn đề. Có một sự trùng hợp là nhiều người trong số họ sở hữu các chuỗi cửa hàng bán vàng.

Vàng có rất nhiều lỗ hổng mà họ không nhắc đến. Đó là vàng rất dễ khai thác và có rất nhiều (giống dầu). Mặc dù vàng rất nặng, khó cất giữ, dễ lấy trộm và có rất ít giá trị sử dụng nhưng nguồn cung vàng hàng năm vẫn tăng khoảng 2%.

Mọi cuốn sách về đầu tư đều nói rằng chúng ta nên đa dạng hóa nguồn đầu tư. Đây là một lời khuyên sáo rỗng nhưng so với lời khuyên đem tiền đi mua vàng thì đây chắc chắn là lời khuyên hữu dụng hơn.

Rõ ràng là bạn không cần phải trả thuế

Bạn cứ đóng thuế đi còn tôi thì không!

Đúng vậy, thật khó chịu khi nghe những người giàu khoe khoang về việc không phải nộp thuế. Xã hội cần thuế, chính phủ có thuế thì mới có thể điều hành nền kinh tế. Robert nói rằng ông không đóng thuế. Bezos và Musk cũng gần như không phải đóng thuế.

Nợ chồng chất có phải là câu trả lời?

Sách và những lời khuyên của Robert khuyến khích chúng ta vay tiền tiền thật nhiều và mua bất động sản. Nợ càng nhiều càng tốt và mua bất động sản. Điều này hiệu quả đối với một số người… nhưng với tôi thì không.

Tôi không muốn có một núi nợ mà chỉ để đầu tư vào bất động sản. Cơn sốt coi bất động sản nhà ở như một công việc kinh doanh thật khiến người ta khó chịu. Từ khi nào việc mua lại tất cả các ngôi nhà từ các gia đình và biến nó thành một công việc kinh doanh lại được chấp nhận? Đó cũng là lý do tại sao giá nhà ở lại nực cười như vậy.

Tờ Wall Street Journal đưa tin, gã khổng lồ tài chính Blackrock đã bắt đầu tăng giá nhà ở một số khu vực của Mỹ và cho thuê lại. Nơi tôi sống, nhà đắt đến nỗi rất nhiều người chỉ có thể thuê nhà để ở chứ khó mà mua được.

Một giải pháp khác là chúng ta có thể đến hỏi bố mẹ và vay tiền từ tài khoản hưu trí của họ với lời hứa sau này sẽ trả lại. Nhưng có một điều mà không ai trong chúng ta có thể đảm bảo, đó là chúng ta sẽ trả nợ cho bố mẹ mình khi họ vẫn còn sống. (Tất nhiên, việc này chỉ xảy ra khi bố mẹ của bạn là những người có tiền. Còn tôi thì không có đặc quyền đó.)

Bạn chắc chắn sẽ cảm thấy mệt mỏi với các khoản nợ này. Nếu bạn làm theo lời khuyên của Robert, bạn sẽ cảm thấy cực kỳ mệt mỏi khi phải gánh nhiều nợ như vậy. Đặc biệt khi vi rút Corona xuất hiện và mọi người buộc phải tự nhốt mình trong nhà thì mức độ căng thẳng mệt mỏi lại càng tăng. Bạn phải tìm cách trả hết nợ. Thu nhập không đều có thể hủy hoại nhiều nhà đầu tư bất động sản.

Đối với tất cả mọi người, vướng vào vô số nợ không phải điều tốt đẹp gì. Tôi cũng vậy, tôi không muốn mất ngủ vì nợ nần.

Người đời hay nói rằng chúng ta cần phải giàu thật giàu thì mới có thể sống hạnh phúc, dù sao thì nó cũng đúng phải không?

Cuốn sách được viết trước thời đại số

Rich Dad Poor Dad không được viết trong thời đại kỹ thuật số. Nó đã lỗi thời. Nó dựa trên các chiến lược đầu tư cũ. Cụ thể cuốn sách là được viết trước thời đại 3.0. Thời đại 3.0 là thời điểm toàn bộ các quy tắc đầu tư và tài chính được chỉnh sửa lại.

Robert có khuyên mọi người nên đầu tư một phần vào Bitcoin, điều này chứng minh ông cũng không hẳn là kẻ mù quáng. Tuy nhiên, việc giới thiệu một cuốn sách được viết cách đây rất lâu cho mọi người học hỏi để cải thiện tài chính thì đó là một thiếu sót. Chúng ta cần một cách tiếp cận hiện đại và đúng đắn hơn nữa.

Mai Phương