Sáng 15-8, TAND TP Hà Nội xét xử sơ thẩm vụ bán rẻ "đất vàng" xảy ra tại Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu tỉnh Bình Dương (Tổng công ty 3/2) và một số đơn vị liên quan.
Kết thúc phần thủ tục, đại diện VKS công bố bản cáo trạng truy tố 28 bị cáo, gồm hàng loạt cựu lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh Bình Dương.
Cơ quan tố tụng xác định tổng thiệt hại trong vụ đại án nêu trên là hơn 5.700 tỉ đồng, gây ra bởi ba nhóm hành vi sai phạm.
 |
Các bị cáo tại phiên tòa ngày 15-8 |
Áp giá đất sai, thiệt hại trăm tỉ
Năm 2012 và 2013, với tư cách phó chủ tịch UBND tỉnh, ông Trần Văn Nam (sau này là bí thư Tỉnh ủy) lần lượt ký các quyết định giao hai khu đất 43 ha và 145 ha cho Tổng Công ty 3/2 theo hình thức có thu tiền sử dụng đất.
Theo quy định, đơn giá để tính tiền sử dụng đất phải áp dụng tại thời điểm giao đất (tức là năm 2012), nhưng Cục thuế Bình Dương lại đề xuất áp đơn giá ở thời điểm năm 2006 (độ trễ tới sáu năm – PV).
Đúng ra, Tổng Công ty 3/2 phải nộp số tiền sử dụng đất là hơn 790 tỉ đồng, song với việc áp mức giá sai thời điểm nên công ty này chỉ phải nộp 29,5 tỉ đồng mà vẫn được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng cho hai khu đất.
Chuỗi hành vi trên khiến ngân sách chỉ thu về được gần 4% tiền sử dụng đất đúng giá trị, gây thiệt hại hơn 760 tỉ đồng.
Ông Trần Văn Nam bị cáo buộc biết rõ đơn giá đất để áp dụng thu tiền phải căn cứ tại thời điểm giao đất, thế nhưng bị cáo vẫn dựa vào tham mưu trái quy định của cấp dưới để ký công văn với nội dung chấp thuận đơn giá đất, từ đó xác định tiền sử dụng đất mà Tổng Công ty 3/2 phải nộp thấp hơn nhiều lần giá trị thực tế.
 |
Bị cáo Nguyễn Văn Minh chống gậy đến tòa |
Tài sản nhà nước rơi vào tay tư nhân
Năm 2015, UBND tỉnh Bình Dương ban hành quyết định cổ phần hóa Tổng Công ty 3/2. Tổng Công ty phải chuyển giao khu đất 43 ha về Công ty đầu tư và quản lý Dự án Bình Dương (Công ty Impco – trực thuộc Tỉnh ủy) và được giữ lại khu đất 145 ha để sử dụng sau khi cổ phần hóa.
Tuy nhiên, với động cơ cá nhân, thay vì chuyển khu đất 43 ha về cho Công ty Impco như phương án đã được Tỉnh ủy phê duyệt, Nguyễn Văn Minh (cựu chủ tịch HĐQT Tổng Công ty 3/2) lại chỉ đạo cấp dưới ký hợp đồng chuyển nhượng khu đất này cho Công ty Tân Phú – nơi con rể của bị cáo có vốn góp.
Lẽ ra, các lãnh đạo tỉnh Bình Dương, bao gồm ông Trần Văn Nam (cựu bí thư Tỉnh uỷ) phải yêu cầu Tổng Công ty 3/2 huỷ bỏ hợp đồng chuyển nhượng khu đất 43 ha để chuyển giao khu đất cùng với 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú về cho Công ty Impco. Thế nhưng, nhóm bị cáo lại đồng ý với đề xuất của Tổng Công ty 3/2 về việc chuyển nhượng cả hai cho công ty tư nhân.
Hậu quả, nhà nước bị thiệt hại tài sản là quyền sở hữu khu đất 43 ha và 30% vốn góp tại Công ty Tân Phú, với số tiền thất thoát là hơn 984 tỉ đồng.
 |
Bị cáo Trần Văn Nam, cựu bí thư Tỉnh ủy Bình Dương |
“Bỏ sót” tài sản, thiệt hại hơn 4.000 tỉ
Để thực hiện dự án trên khu đất 145 ha, Nguyễn Văn Minh sắp xếp cho hai công ty “sân sau” tham gia vào liên doanh Công ty Tân Thành, trong đó Tổng Công ty 3/2 góp vốn bằng quyền sử dụng khu đất.
Theo phương án được phê duyệt, khu đất 145 ha phải được tính vào giá trị Tổng Công ty 3/2 khi thực hiện cổ phẩn hóa. Thế nhưng, bị cáo Minh lại chỉ đạo cấp dưới sắp xếp khu đất vào mục “chờ thanh lý” – tức là loại ra khỏi giá trị doanh nghiệp.
Song song với việc cổ phần hóa, bị cáo Minh yêu cầu tiếp tục thực hiện hợp đồng liên doanh tại Công ty Tân Thành. Hậu quả, quyền sử dụng khu đất 145 ha bị đăng ký biến động từ Tổng Công ty 3/2 sang Công ty Tân Thành.
Bị cáo Trần Thanh Liêm, khi ấy là chủ tịch UBND tỉnh, dù nhận thức khu đất 145 ha phải được đưa vào xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa, nhưng vẫn ký quyết định phê duyệt giá trị Tổng Công ty 3/2 không bao gồm giá trị sử dụng khu đất này.
Cơ quan tố tụng xác định hành vi phạm tội của các bị cáo gây thiệt hại hơn 4.000 tỉ đồng.
Tham ô hơn 815 tỉ đồng
Do cần tiền để thanh toán các khoản nợ cá nhân và xử lý công việc của Tổng Công ty 3/2 trước khi chuyển thành công ty cổ phần, Nguyễn Văn Minh đã nghĩ ra và bàn bạc thống nhất với một số bị cáo quyết định chủ trương mua lại 19% cổ phần tại Công ty Tân Thành thông qua phương thức định giá lại tài sản.
Thực chất, đây là giá trị quyền sử dụng đất khu đất 145 ha, nhằm tạo giá trị chênh lệch so với giá trị khu đất khi đưa vào góp vốn.
Hành vi trên chiếm đoạt của Tổng Công ty 3/2 - cổ phần (trong đó Nhà nước nắm giữ 60,9% vốn điều lệ) số tiền hơn 815 tỉ đồng.
Để che giấu hành vi phạm tội bị can Nguyễn Văn Minh còn chỉ đạo huỷ bỏ các Hợp đồng mua, bán chuyển nhượng 19% cổ phần nêu trên.
