Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ tại phiên họp sáng 16-8 - Ảnh: PHẠM THẮNG
Sáng 16-8, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật dầu khí (sửa đổi). Một trong những nội dung đáng chú ý là thẩm quyền phê duyệt hợp đồng dầu khí đang được thiết kế 2 phương án ở điều 24 để xin ý kiến.
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết ý kiến thứ nhất cho rằng hợp đồng chia sản phẩm dầu khí có cấu trúc nội dung phức tạp do đặc thù của hoạt động dầu khí... Tuy nhiên, việc giao Tập đoàn Dầu khí quốc gia (PVN) phê duyệt hợp đồng dầu khí không bảo đảm khách quan trong trường hợp PVN tham gia với tư cách nhà thầu độc lập ký kết hợp đồng dầu khí.
Vì vậy đề nghị tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội theo hướng quy định Thủ tướng Chính phủ chỉ phê duyệt nội dung chính của hợp đồng dầu khí; giao Bộ Công thương phê duyệt nội dung hợp đồng dầu khí, trên cơ sở đó PVN ký kết, quản lý hợp đồng.
Đồng thời bỏ quy định về Chính phủ ban hành hợp đồng dầu khí mẫu để bảo đảm sự thống nhất về chính sách. Thường trực Ủy ban Kinh tế thống nhất với loại ý kiến này.
Ý kiến thứ hai nhấn mạnh hợp đồng chia sản phẩm dầu khí là thỏa thuận pháp lý quan trọng giữa Nhà nước và nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, ràng buộc quyền và nghĩa vụ của các bên tham gia tìm kiếm thăm dò, khai thác tài nguyên dầu khí quốc gia, có tính chất dài hạn với nhiều nội dung đặc thù có liên quan đến quốc phòng, an ninh, chủ quyền, mặt biển...
Vì vậy, cần thiết quy định Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí.
Ngoài ra dự thảo luật đã được thiết kế theo tinh thần phân cấp, phân quyền mạnh mẽ, Thủ tướng Chính phủ chỉ quyết định một số nội dung quan trọng như phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu ký kết hợp đồng dầu khí, nội dung hợp đồng…
Băn khoăn về nội dung này, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đề nghị nghiên cứu thêm để thiết kế phương án phù hợp. Bởi theo phương án 1 có bất cập là chưa rành mạch thẩm quyền, chưa rõ trách nhiệm.
Ông nói hợp đồng rất quan trọng, ràng buộc trách nhiệm và nghĩa vụ, có tính chất dài hạn hàng chục năm, quá trình đó có thể có tranh chấp, rủi ro, quy định thành 2 bước phê duyệt thì sau này có chuyện gì ai chịu trách nhiệm?
"Một việc chỉ nên giao một người. Giờ PVN trình lên Bộ Công thương và bộ lại trình Thủ tướng và xin ý kiến các nơi trước khi phê duyệt rồi lại xuống bộ duyệt nữa thì chưa rành mạch trách nhiệm giữa Thủ tướng với Bộ Công thương. Không biết cải cách hành chính có đúng không, kéo rê, kéo dài vấn đề này ra như thế nào”, ông Vương Đình Huệ nói và cho biết nên chăng Thủ tướng phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng, còn phân cấp thì luật quy định nguyên tắc cơ bản để Bộ Công thương chịu trách nhiệm.
Báo cáo thêm, tổng giám đốc PVN Lê Mạnh Hùng cho hay hợp đồng dầu khí là mối quan hệ giữa Nhà nước với nhà thầu, nên trước khi PVN ký kết phải được phê duyệt. Ông đề nghị luật quy định rõ trình tự và nội dung hợp đồng phải được phê duyệt.
“Như gợi ý của Chủ tịch Quốc hội nên thống nhất thẩm quyền phê duyệt và thủ tục phê duyệt ngắn gọn”, ông Hùng nói.
Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên nói hợp đồng dầu khí là thỏa thuận ràng buộc pháp lý giữa Nhà nước và nhà đầu tư, có thời hạn rất dài (hơn 30 năm), có nhiều nội dung đặc thù liên quan đến quốc phòng, an ninh, chủ quyền, mặt biển...
Hơn nữa các điều khoản của hợp đồng dầu khí liên quan mật thiết với nhau, do đó rất khó phân định các điều khoản chính, điều khoản phụ.
“Do vậy, việc quy định thẩm quyền của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt toàn bộ nội dung hợp đồng dầu khí là phù hợp thực tiễn...”, ông Diên giải trình.
Kết luận sau đó, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải đề nghị tiếp tục rà soát căn cứ pháp lý, thực tiễn, đánh giá đầy đủ, toàn diện tác động, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và đánh giá kỹ ưu, nhược điểm của 2 loại ý kiến phân cấp phê duyệt hợp đồng dầu khí.
Đồng thời xin ý kiến hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách các đoàn đại biểu Quốc hội để lựa chọn phương án phù hợp.
“Cần lưu ý ý kiến của Chủ tịch Quốc hội về đảm bảo phân cấp cụ thể, minh bạch, làm rõ trách nhiệm của Chính phủ, Thủ tướng, Bộ Công thương”, ông Hải nêu.
Cần quy định loại trừ trách nhiệm của người quyết định khoan thăm dò, khai thác dầu khí TTO - Nhất trí về việc cần phải có cơ chế đặc thù để thúc đẩy đầu tư vào lĩnh vực thăm dò, khai thác dầu khí, các đại biểu Quốc hội cho rằng cần quy định rõ trách nhiệm, quyền hạn và có cơ chế dự phòng rủi ro.