Chiều 15/8, sau khi đại diện VKS công bố xong bản cáo trạng dài gần 100 trang, TAND Hà Nội bắt đầu phần xét hỏi 28 người về các tội: Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí và Tham ô tài sản.
Trả lời thẩm vấn, ông Nam kể lại quá trình công tác, từng trải qua các vị trí lãnh đạo của Bình Dương như Phó chủ tịch, Chủ tịch UBND tỉnh sau đó là Bí thư Tỉnh uỷ. Thời điểm làm Phó Chủ tịch tỉnh, ông được giao phụ trách giao thông, nông nghiệp, đất đai và đã ký quyết định giao đất có thu tiền sử dụng với hai lô 43 ha và 145 ha cho Tổng công ty SX-XNK Bình Dương (tên gọi khác là Tổng công ty 3/2) - doanh nghiệp trực thuộc Tỉnh uỷ Bình Dương.
Ông Nam ký công văn phê duyệt tiền sử dụng cho hai lô đất song bằng đơn giá của 6 năm trước. Hậu quả, Tổng công ty SX-XNK Bình Dương chỉ phải nộp thuế tổng 29,4 tỷ đồng, tức thấp hơn 27 lần mức cần thu, khiến Nhà nước bị thất thoát 761 tỷ đồng, theo cáo buộc.
"Dựa vào đâu bị cáo ký như vậy?", chủ toạ hỏi. Ông Nam giải thích việc ký công văn chấp thuận đơn giá đất dựa vào tờ trình của Cục Thuế tỉnh Bình Dương. Lúc đó, ông rất là tin tưởng việc này là đúng.
"Khi nào bị cáo biết khu đất 43 ha bị chuyển nhượng cho tư nhân?", HĐXX truy vấn. Ông Nam cho hay, đầu năm 2018, khi thấy quây rào khu đất này và rộ lên thông tin "Tỉnh uỷ bán 'đất vàng' cho tư nhân" thì mới biết. Và chỉ khi có kết luận thanh tra, ông mới hiểu đây là việc làm sai.
Cuối phần xét hỏi, cựu Bí thư Bình Dương đề nghị HĐXX xem xét kỹ về những cáo buộc. Ông khẳng định không bàn bạc, không có ý đồ gì để hợp thức hoá, hay bao che cho doanh nghiệp làm trái mà còn yêu cầu thanh tra, điều tra.
"Nếu tôi có làm như vậy, chắc chắn trong Thường trực Tỉnh uỷ không ai đồng ý", cựu bí thư Tỉnh ủy Bình Dương trình bày.
Ông Trần Văn Nam bị dẫn giải đến toà sáng nay. Ảnh: Phạm Dự
Bán rẻ đất vì "tình nghĩa"
Theo cáo buộc, việc ông Nam ký duyệt cho công văn chấp thuận đơn giá đất thấp hơn 27 lần thực tế đã mở đường cho ông Nguyễn Văn Minh, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty SX-XNK Bình Dương, và các đồng phạm chuyển nhượng và dùng hai lô đất này góp vốn trái quy định.
Tại tòa ông Minh cho rằng cơ quan công tố quy tội "quá nặng nề". Dưới góc độ người làm kinh doanh, ông chỉ nghĩ đơn giản "việc gì có lãi thì làm" và những điều mình làm đều đúng chủ trương của đơn vị chủ quản, tức Tỉnh ủy Bình Dương.
Theo cáo buộc, ông Minh dùng 43 ha đất được UBND tỉnh Bình Dương giao để góp vốn với công ty của con rể Nguyễn Đại Dương (cũng là bị cáo trong vụ án). Ông Minh chuyển nhượng đất năm 2017 song lại tính theo bảng giá đất từ 10 năm trước. Mảnh đất sau đó bị "sang tay" lòng vòng, rơi vào tay công ty tư nhân, khiến Nhà nước thất thoát hơn 960 tỷ đồng.
Ông Nguyễn Văn Minh trả lời thẩm vấn, chiều 15/8.
Trả lời nguyên nhân giao đất cho doanh nghiệp với giá từ 10 năm trước, ông Minh nói Tổng công ty nhận khu đất từ UBND tỉnh với đơn giá 51.000 đồng/m2, song đã chuyển nhượng cho công ty liên doanh với con rể với giá tới 570.000 đồng/m2. "Tôi nghĩ đơn giản, thế tức là Tổng công ty đã "lãi" hơn 10 lần", ông Minh nói.
Thực tế, công ty của Dương đã chậm trả tiền chuyển nhượng khu đất 43 ha tới 6 năm so với hợp đồng ký với Tổng công ty, song vẫn được ông Minh giao đất. Bị chất vấn điều này, ông Minh khai việc theo dõi đối tác thanh toán đủ tiền hay chưa là nghĩa vụ kế toán. "Dưới góc độ người kinh doanh, tôi làm đúng", ông nói.
Tương tự với sai phạm tại khu đất 145 ha, ông Minh bị cáo buộc cùng hai công ty sân sau của mình và con gái Nguyễn Thục Anh (cũng là bị cáo trong vụ án) "thâu tóm" với giá chỉ bằng 1/10 giá trị thực.
Theo đó, vào thời điểm chuyển nhượng, năm 2017, ông Minh "bán" 145 ha đất theo đơn giá 10 năm trước. Giải thích hành vi này, ông Minh cho rằng hai công ty "sân sau" có góp vốn cùng Tổng công ty để thực hiện dự án giá trị rất lớn, vì thế để "xử lý có tình có nghĩa đã giữ nguyên đơn giá năm 2007".
Chủ tọa Vũ Quang Huy truy vấn: "Đây là tài sản của Nhà nước, đâu phải phải tài sản riêng mà bị cáo tự quyết". Ông Minh đáp: "Tôi làm kinh doanh, suy nghĩ rất đơn giản. Mang đất đi vay ngân hàng cũng phải trả lãi, nên tôi coi đấy như một quỹ hàng hóa".
Ông Nguyễn Văn Minh chống gậy, được cảnh sát dẫn giải đến toà. Ảnh: Phạm Dự
Theo cáo trạng, ông Nguyễn Văn Minh có chủ trương biến khu đất 43 ha và 145 ha thành sân golf, trường đua và dịch vụ khác để nhằm mục đích liên doanh hoặc chuyển nhượng cho đối tác. Các dự án chưa được phê duyệt, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất song ông Minh đã chỉ đạo thực hiện ký kết hợp đồng liên doanh với các đối tác để mua bán hai khu đất.
Vì vụ lợi, ông Minh đã chỉ đạo chuyển nhượng trái pháp luật khu đất 43ha và 30% vốn góp của Tổng công ty SX-XNK Bình Dương tại Công ty Tân Phú sang công ty tư nhân do con rể là Nguyễn Đại Dương, gây thất thoát cho Nhà nước hơn 984 tỷ đồng.
Tại khu đất 145ha, ông Minh đã tạo điều kiện cho công ty sân sau nhận chuyển nhượng góp vốn rồi chỉ đạo cấp dưới làm các thủ tục lòng vòng để hợp thức thủ tục pháp lý. Việc này không có báo cáo và không được Tỉnh uỷ Bình Dương phê duyệt. Khi cổ phần hoá Tổng công ty SX-XNK Bình Dương, ông Minh đã chỉ đạo đồng phạm cố ý gạt khu đất 145 ha không tính vào giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hoá, gây thất thoát cho Nhà nước hơn 4.030 tỷ đồng.
Với sai phạm ở hai khu đất 43ha và 145ha, ông Minh bị cáo buộc đã gây thất thoát cho tài sản Nhà nước hơn 5.015 tỷ đồng.
Trong vụ án này, ông Minh phạm tội với vai trò chủ mưu, chỉ đạo những người khác thực hiện hành vi phạm tội nên phải chịu trách nhiệm chính.
Thanh Lam - Phạm Dự
Xem thêm: lmth.5299944-iart-mal-peihgn-hnaod-ehc-oab-gnohk-iot-gnoud-hnib-uht-ib-uuc/ten.sserpxenv