Tháng 8/2016, ông Diệp Dũng (với danh nghĩa Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op) đã tự ý ký hợp đồng "Hợp tác đầu tư" với 2 công ty là Đại Á số tiền 300 tỷ đồng, Đô Thị Mới là 700 tỷ đồng (mà không thông qua HĐQT). Ông Dũng sau đó đã ký ủy nhiệm chi chuyển 1.000 tỷ đồng từ tài khoản chuyên dùng để huy động vốn của Saigon Co.op sang một tài khoản khác cũng của Saigon Co.op nhưng mở tại chi nhánh khác. Tiếp đó, bị can ký ủy nhiệm chi chuyển tiền lần lượt 300 tỷ và 700 tỷ đến tài khoản 2 công ty Đại Á và Đô Thị Mới để thực hiện hợp đồng hợp tác đầu tư.

Theo hợp đồng, Saigon Co.op được nhận tỷ lệ lợi nhuận cố định là 7%/năm, thời hạn 3 tháng và được thanh toán (gốc + lãi) một lần vào cuối kỳ hợp tác. Từ tháng 11/2016 đến tháng 11/2017, ông Dũng và Tôn Thất Hào, Võ Thành Trung tiếp tục ký 4 phụ lục hợp đồng để gia hạn thời gian hợp tác.

Tháng 3/2018, ông Dũng không thông qua HĐQT, tự ký thỏa thuận bổ sung để điều chỉnh tỷ lệ lợi nhuận từ 7% xuống 0%/năm. Đây là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến việc Saigon Co.op thiệt hại số tiền lợi nhuận của 2 hợp đồng và sau đó bị Cục Thuế TP HCM truy thu thuế và phạt tiền.

Nhà chức trách cáo buộc ông Diệp Dũng đã lạm quyền, tự ý ký kết Hợp đồng hợp tác đầu tư gây thiệt hại cho Saigon Co.op hơn 115 tỷ đồng, trong đó thiệt hại về thuế là gần 30 tỷ đồng. Tôn Thất Hào và Võ Thành Trung có vai trò giúp sức ông Dũng trong hành vi này.

Ông Nguyễn Thành Nhân và 5 người khác là lãnh đạo các đơn vị được xác định là "không thực hiện và thực hiện không đầy đủ chức trách, nhiệm vụ được giao" đối với việc kiểm tra, giám sát nguồn gốc số tiền 3.000 tỷ đồng huy động vốn vào Saigon Co.op và 2 hợp đồng hợp tác đầu tư nên dẫn đến sai phạm trên.

Ngoài vụ án này, hôm 6/4, ông Diệp Dũng bị TAND TP HCM tuyên phạt 2 năm tù về tội Chiếm đoạt tài liệu bí mật Nhà nước theo Điều 337 Bộ luật Hình sự.

Saigon Co.op thành lập năm 1989 theo quyết định của UBND TP HCM với tên gọi Liên hiệp Hợp tác xã (HTX) Mua bán thành phố. Đến năm 1998, đơn vị này đổi tên thành Liên hiệp HTX thương mại TP HCM với 20 HTX thành viên. Saigon Co.op có tổng cộng 34 lần thay đổi Giấy chứng nhận đăng ký HTX, 14 lần điều chỉnh, bổ sung điều lệ và 8 lần bổ sung tăng vốn điều lệ. Hiện, Saigon Co.op có hơn 100 siêu thị (Co.opmart) trên cả nước.

Ông Diệp Dũng làm Chủ tịch HĐQT Saigon Co.op từ tháng 5/2015, đồng thời giữ chức Chủ tịch Công ty cổ phần Đầu tư và Phát triển Saigon Co.op (công ty con do Saigon Co.op sở hữu 97% vốn điều lệ).

Tháng 2/2020, nhà chức trách phát hiện dấu hiệu tăng vốn bất thường của Saigon Co.op. Các HTX thành viên đạt lợi nhuận 5-6 tỷ đồng/năm không góp vốn nhưng nhiều HTX chỉ đạt lợi nhuận từ 24 đến 500 triệu đồng lại góp hàng trăm tỷ đồng. Thậm chí có đơn vị kinh doanh thua lỗ vẫn góp 247 tỷ đồng.

Làm việc với cơ quan điều tra, các HTX góp vốn lớn cho biết đã huy động vốn từ các thành viên bên ngoài và có trường hợp ký hợp đồng hợp tác với các cá nhân ngoài HTX. Điều này cho thấy đã có các cá nhân, tổ chức thông qua HTX thành viên để tham gia đầu tư vốn vào Saigon Co.op.

Thành ủy - UBND TP HCM nhiều lần yêu cầu ông Diệp Dũng (đang là Thành ủy viên) làm việc nhưng bị can luôn tìm cách né tránh, không hợp tác làm việc. Mặc dù Thanh tra TP HCM đang thanh tra và yêu cầu Saigon Co.op phải chấp hành Quyết định Thanh tra và tuân thủ các yêu cầu nhưng ngày 24/7/2020 bị can vẫn triệu tập và tổ chức Đại hội Thành viên bất thường Saigon Co.op lần một.

Cho rằng có dấu hiệu thực hiện hành vi huy động góp vốn trái pháp luật và thâu tóm ở lần bổ sung vốn điều lệ lên gần 6.800 tỷ đồng, thanh tra đề nghị UBND thành phố chuyển hồ sơ sang công an để điều tra.

Ngân Nga - Quốc Thắng