Chiều 19-8, đại diện VKSND TP Hà Nội đề nghị mức án đối với 28 bị cáo trong vụ bán rẻ đất vàng xảy ra tại Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu tỉnh Bình Dương (Tổng công ty 3/2) và một số đơn vị liên quan.

Thiệt hại hơn 5.700 tỉ đồng

VKS đề nghị HĐXX tuyên phạt 22 bị cáo phạm tội vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Trong đó, ông Trần Văn Nam (cựu bí thư tỉnh ủy) và Trần Thanh Liêm (cựu chủ tịch UBND tỉnh) cùng bị đề nghị mức án 9-10 năm tù, Phạm Văn Cành (cựu phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Bình Dương) 4-5 năm tù, Nguyễn Đại Dương (nghề nghiệp kinh doanh) 6-7 năm tù…

Bị cáo Nguyễn Văn Minh (trái) và bị cáo Trần Văn Nam. Ảnh: UYÊN TRANG

Bị cáo Nguyễn Văn Minh (cựu chủ tịch Tổng công ty 3/2) bị đề nghị phạt 14-15 năm tù về tội vi phạm quy định về quản lý tài sản nhà nước gây thất thoát, lãng phí và 15-16 năm tù về tội tham ô, tổng hợp hình phạt chung là 29-30 năm tù. Các bị cáo còn lại bị đề nghị phạt từ ba đến 26 năm tù về tội tham ô hoặc hai tội danh trên.

Theo VKS, năm 2012 và 2013, ông Nam với cương vị phó chủ tịch UBND tỉnh đã ký quyết định giao hai khu đất 43 ha và 145 ha cho Tổng công ty 3/2 theo hình thức có thu tiền sử dụng đất.

Tuy nhiên, các bị cáo là lãnh đạo, cán bộ tại Cục Thuế và Văn phòng UBND tỉnh lại tham mưu, đề xuất áp dụng đơn giá từ năm 2006 thay vì năm 2012 để thu tiền sử dụng đất. Ông Nam nhận thức được đề xuất này trái quy định nhưng vẫn quyết định cho thực hiện. Hậu quả, ngân sách bị thất thoát hơn 760 tỉ đồng vì không thu đủ tiền sử dụng đất.

Quá trình thực hiện dự án, bị cáo Minh và đồng phạm chuyển nhượng trái phép khu đất 43 ha và 30% vốn góp của Tổng công ty 3/2 tại Công ty Tân Phú. Các bị cáo là lãnh đạo tỉnh ủy, UBND tỉnh đã không ngăn chặn hành vi sai phạm của bị cáo Minh. Thậm chí một số bị cáo còn hợp thức hóa thủ tục để bị cáo Minh hoàn tất chuyển nhượng tài sản nhà nước sang công ty của con rể mình và bán cho tư nhân. Hành vi này của các bị cáo gây thất thoát hơn 984 tỉ đồng.

Khi thực hiện cổ phần hóa Tổng công ty 3/2, với động cơ vụ lợi, bị cáo Minh sắp xếp đưa hai công ty “sân sau” của gia đình tham gia liên doanh tại dự án khu đất 145 ha. Bị cáo chỉ đạo cấp dưới loại trừ khu đất trên ra khỏi giá trị doanh nghiệp trong quá trình cổ phần hóa, đồng thời cố ý chuyển nhượng khu đất với thủ đoạn góp vốn bằng quyền sử dụng đất vào một công ty khác.

Cựu chủ tịch UBND tỉnh Trần Thanh Liêm cùng một số bị cáo tại văn phòng tỉnh ủy, Sở Tài chính tỉnh Bình Dương dù biết rõ khu đất 145 ha phải được đưa vào xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa nhưng vẫn đồng ý, ký quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp. Cơ quan tố tụng xác định hành vi phạm tội của các bị cáo gây thiệt hại hơn 4.000 tỉ đồng.

Chưa dừng lại, bị cáo Nguyễn Văn Minh còn chỉ đạo một số người khác bao gồm con gái là Nguyễn Thục Anh, chuyển nhượng 19% cổ phần Công ty Tân Thành cho Tổng công ty 3/2 - cổ phần. Thông qua việc nâng giá trị doanh nghiệp lên nhiều lần, các bị cáo chiếm đoạt số tiền chênh lệch hơn 815 tỉ đồng.

Vun vén lợi ích cho bản thân và gia đình

Theo đại diện VKS, hành vi sai phạm của các bị cáo để lại hậu quả nặng nề trên các mặt kinh tế, chính trị, xã hội; gây mất niềm tin của nhân dân… Việc đưa vụ án ra xét xử thể hiện quyết tâm của Đảng, Nhà nước trong công tác đấu tranh, phòng chống tham nhũng.

Về cá nhân, bị cáo Nguyễn Văn Minh là người chịu trách nhiệm chính và cao nhất trong việc điều hành hoạt động và quản lý tài sản của Nhà nước tại Tổng công ty 3/2. Tuy nhiên, bị cáo đã lợi dụng chức vụ, quyền hạn của mình để thao túng hoạt động HĐTV theo mục đích cá nhân với động cơ vụ lợi.

“Hành vi vi phạm pháp luật của bị cáo là có chủ đích, nhằm vun vén lợi ích cho bản thân và gia đình...” - đại diện VKS đánh giá, đồng thời khẳng định ông Minh giữ vai trò chủ mưu, chỉ đạo và chủ động thực hiện các hành vi phạm tội.

Về phía lãnh đạo tỉnh Bình Dương, VKS nhận định bị cáo Trần Văn Nam từng trải qua nhiều vị trí công tác, chức vụ khác nhau. Lẽ ra với nỗ lực của bản thân và sự tin tưởng của Đảng, Nhà nước, bị cáo phải gương mẫu thực hiện và hướng dẫn cán bộ dưới quyền chấp hành nghiêm các quy định của pháp luật, không để xảy ra sai phạm.

Tuy nhiên, với động cơ lợi ích cục bộ, vun vén trong phạm vi địa phương, bị cáo không những không ngăn chặn hành vi sai phạm của cấp dưới mà còn đồng tình, bao che bằng việc ban hành một số văn bản hợp thức hóa vi phạm.

“Bị cáo chịu trách nhiệm chính về những quyết định, chỉ đạo của mình” - kiểm sát viên nhận định, đồng thời ghi nhận một số tình tiết giảm nhẹ cho bị cáo, bao gồm việc có nhiều thành tích trong quá trình công tác.

Đối với bị cáo Liêm, khi biết Tổng công ty 3/2 chuyển nhượng trái phép khu đất 43 ha, bị cáo không những không yêu cầu hủy bỏ hợp đồng mà còn cùng bị cáo Nam đồng ý để Tổng công ty 3/2 chuyển nhượng nốt 30% vốn tại Công ty Tân Phú khiến toàn bộ tài sản nhà nước rơi vào tay tư nhân. Bị cáo cũng là người ký quyết định phê duyệt giá trị Tổng công ty 3/2 khi cổ phần hóa, không bao gồm khu đất 145 ha. Cáo trạng của VKSND Tối cao truy tố đối với bị cáo là có căn cứ, đúng người, đúng tội.