Sở TN&MT TP Hà Nội vừa có báo cáo kết quả chương trình đo kiểm khí thải mô tô, xe máy cũ và đề xuất lộ trình kiểm định khí thải đang lưu hành trên địa bàn TP Hà Nội và thí điểm các giải pháp giao thông gắn kết với môi trường. Qua đó, Sở TN&MT TP Hà Nội đã đề xuất lộ trình kiểm định khí thải đối với xe máy có tuổi đời năm năm trở lên để hạn chế nguồn phát thải ra môi trường.

Tháng 8-2021, Hà Nội đã tổ chức kiểm định khí thải xe máy nhằm đánh giá hiện trạng phát thải của xe máy cũ. Ảnh: PHI HÙNG

Năm 2024 sẽ kiểm định khí thải xe máy từ năm năm tuổi

Cụ thể, Sở TN&MT TP Hà Nội đề xuất lập 170 trạm kiểm định khí thải xe máy tại các trung tâm, cửa hàng bảo dưỡng xe máy để kiểm định khí thải đối với xe máy có năm năm tuổi trở lên.

Về lộ trình, năm 2024, Hà Nội sẽ xây dựng khung pháp lý và ban hành Kế hoạch kiểm soát khí thải xe máy theo các giải pháp đề xuất; nghiên cứu phân vùng bảo vệ môi trường không khí và hạn chế xe máy. Cùng đó là xây dựng và ban hành Tiêu chuẩn khí thải xe máy đang lưu hành và các tiêu chuẩn, quy định liên quan đến quản lý khí thải xe máy, bao gồm cả đầu tư cơ sở hạ tầng, trang thiết bị phục vụ kiểm định khí thải xe máy. Đồng thời thực hiện các hoạt động tuyên truyền, vận động sâu rộng trên địa bàn TP về kiểm soát khí thải xe máy.

Năm 2024-2025, Hà Nội sẽ thực hiện thí điểm kiểm định khí thải đối với xe máy có năm năm sử dụng trở lên và kiểm định một lần/năm. Có thể nghiên cứu phương án dán tem kiểm định khí thải để phân biệt. Phạm vi kiểm soát thực hiện trên toàn địa bàn TP và áp dụng phân vùng các khu vực theo tiêu chuẩn khí thải. Quá trình thí điểm sẽ được tổng kết, đánh giá, rút kinh nghiệm, bài học để thực hiện trong giai đoạn tiếp theo.

Từ năm 2026, Hà Nội sẽ chính thức thực thi kiểm định khí thải đối với xe máy sử dụng 3-5 năm trở lên. Sau đó sẽ nâng dần tiêu chuẩn khí thải cho xe đang lưu hành. Đồng thời, Hà Nội cũng tiến hành phân vùng tiêu chuẩn khí thải để hạn chế phương tiện không đạt tiêu chuẩn đối với từng khu vực đã phân vùng và nghiên cứu áp dụng thu phí khí thải cho các khu vực khác nhau theo phân vùng bảo vệ.

Cần sớm kiểm định khí thải đối với xe máy

Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM, TS Hoàng Dương Tùng, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT), cho rằng việc Hà Nội đề xuất kiểm định khí thải đối với xe máy “là một chính sách tốt”, đã đến lúc cần thực hiện và việc này đã được nhiều nước trên thế giới thực hiện từ lâu.

Tôi đề xuất việc kiểm định khí thải xe máy hằng năm cần có một mức chi phí hợp lý để người dân có thể chi trả. Việc triển khai hệ thống kiểm định cũng phải thuận tiện đối với người dân, có áp dụng công nghệ số hóa để quản lý. Bên cạnh đó, phải làm tốt công tác tuyên truyền để người dân đồng thuận, tự nguyện thực hiện để bảo vệ chính môi trường sống của mình.

TS HOÀNG DƯƠNG TÙNG, nguyên Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường (Bộ TN&MT)

Ông Tùng cho hay hiện ô nhiễm không khí đang ngày một trầm trọng, trong đó có nguồn phát thải gây ô nhiễm từ hoạt động của các phương tiện giao thông. Đặc biệt, tại các đô thị lớn như Hà Nội, TP.HCM - nơi có mật độ giao thông đông đúc, phương tiện giao thông cá nhân nhiều thì nguồn phát thải càng lớn.

“Hiện nay, đối với ô tô thì hằng năm đều phải kiểm định qua hệ thống các trung tâm đăng kiểm nhưng xe máy thì chưa hề có chế độ kiểm tra, kiểm soát gì cả. Điều này dẫn đến việc xe máy có tuổi đời hàng chục năm, vài chục năm, không đảm bảo tiêu chuẩn về khí thải vẫn được lưu thông. Đây chính là một trong những nguồn gây phát thải ô nhiễm tại các đô thị hiện nay” - TS Tùng nói.

Theo TS Tùng, việc kiểm soát khí thải đổi với xe máy đã được đề ra nhiều năm nhưng đến nay chưa thực hiện được. Vừa qua, tại Hà Nội, TP.HCM và Đà Nẵng đã thực hiện đo lường khí thải đối với xe máy. Kết quả cho thấy đã đến lúc cần kiểm soát khí thải đối với xe máy để hạn chế nguồn phát thải gây ô nhiễm không khí tại các đô thị, bảo vệ môi trường.

TS Tùng cho biết hiện Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 đã quy định về vấn đề bảo vệ môi trường trong hoạt động GTVT, theo đó Chính phủ sẽ ban hành các chính sách, lộ trình chuyển đổi, loại bỏ phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch, phương tiện giao thông gây ô nhiễm môi trường. Luật cũng giao bộ trưởng Bộ GTVT ban hành quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với phương tiện GTVT.

“Sắp tới đây, các cơ quan quản lý sẽ phải hoàn thiện thêm các chính sách, quy định để bắt buộc xe máy phải kiểm định khí thải giống như đang thực hiện với ô tô. Tất nhiên việc này phải có lộ trình cụ thể, với chi phí hợp lý để người dân đồng thuận thực hiện” - TS Tùng nói.•