Theo Trung tâm Khí hậu Quốc gia Trung Quốc, các khu vực của quốc gia này đang trải qua đợt nắng nóng dài nhất kể từ mức kỷ lục vào năm 1961, khiến hoạt động sản xuất bị ngưng trệ do các nhà máy thủy điện phải tạm dừng khai thác.

Theo Andrea Toreti - nhà khoa học khí hậu tại Trung tâm Nghiên cứu Uỷ ban châu Âu, hạn hán đang ảnh hưởng đến Bồ Đào Nha, Tây Ban Nha, Pháp và Ý đang được coi là đợt nắng nóng tồi tệ nhất trong 500 năm qua. Một nghiên cứu của Đại học California cho thấy, ở miền Tây nước Mỹ, trận hạn hán cách đây 2 thập kỷ được coi là tồi tệ nhất trong 1.200 năm.

Đối với một số nền kinh tế lớn nhất thế giới, hạn hán trong mùa hè này đang ảnh hưởng đến nhiều ngành, bao gồm sản xuất điện, nông nghiệp, sản xuất và du lịch. Tình trạng này đang khiến những căng thẳng hiện có trở nên nghiêm trọng hơn, như gián đoạn chuỗi cung ứng và tạo áp lực cho giá năng lượng và lương thực.

Hạn hán từ phương Tây...

Tại Mỹ, các nhà dự báo nông nghiệp cho biết các nông dân có thể mất hơn 40% sản lượng bông. Còn ở châu Âu, sản lượng thu hoạch dầu ô liu của Tây Ban Nha dự kiến cũng giảm 1/3 trong bối cảnh thời tiết khô nóng.

Tại châu Âu, các con sống như Rhine và Po của Ý - vốn đóng vai trò là huyết mạch của hoạt động thương mại, đang ghi nhận mực nước thấp trong lịch sử. Điều này buộc các nhà sản xuất phải giảm sản lượng. Ngoài ra, sản lượng thủy điện trên khắp châu lục này cũng đi xuống, ảnh hưởng đến nguồn thay thế quan trọng đối với khi đốt tự nhiên khi Nga siết chặt nguồn cung.

Nắng nóng gay gắt đã buộc Pháp phải giảm sản lượng của một số lò phản ứng hạt nhân vì nước sông không đủ để hạ nhiệt. Còn tại Đức - quốc gia tiêu thụ khí đốt từ Nga nhiều nhất châu Âu, có kế hoạch đốt thêm than đá thay vì khí đốt để tạo ra điện, nhưng lượng nước trên sông Rhine quá thấp khiến hoạt động vận chuyển bị gián đoạn.

Tuyết rơi ít hơn tại thượng nguồn sông dãy Alps Thụy Sĩ và lượng mưa sụt giảm ở hạ lưu cũng khiến lưu lượng nước ở đồng bằng sông Rhine tại Hà Lan sụt giảm. Điều này khiến nước biển xâm lấn vào hệ thống đập và đê của quốc gia này, cản trở lưu lượng nước và đi vào các hồ chứa vốn được sử dụng làm nước uống, nông nghiệp.

Đầu tháng 8, lượng nước mưa 300mm đã giảm phần lớn ở Hà Lan, trong khi thông thường đạt 400mm. Điều này làm lượng nước sông Rhine ở mức rất thấp, khiến hoạt động xuất khẩu của các nhà sản xuất của Đức vốn tập trung ở phía thượng nguồn bị đình trệ.

Andrew Kenningham - nhà kinh tế trưởng về châu Âu tại Capital Economics ở London, cho biết: "Mọi diễn biến đều đang cản trở Đức."

Tại Mỹ, những lớp băng tuyết tan ra ở vùng núi Sierra Nevada của California đã khiến nguồn cung cấp nước trong khu vực này sụt giảm, trong khi đây là khu vực nông nghiệp lớn nhất cả nước. Giới chức Quận Westlands Water của Central Valley cho biết 1/3 trong số 600.000 mẫu đất nông nghiệp ở đó đang bị bỏ hoang vì thiếu nước.

Lượng nước ở sông Colorada sụt giảm nhiều đến mức Cục Khai hoang Mỹ hôm 16/8 đã tuyên bố tình trạng thiếu hụt lần thứ 2. Do đó, các khu vực Arizona, Nevada và Mexico bị cắt nước 2 năm liên tiếp.

Nông dân ở hạt Yuma (Arizona) - nhà sản xuất chính của rau diếp và các loại rau khác, dự kiến sẽ chứng khiến doanh thu 3,4 tỷ USD mỗi năm giảm 10%, theo Wade Noble - cố vấn tại 4 hạt thủy lợi của bang.

... sang phương Đông

Còn ở miền trung và tây nam Trung Quốc, giới chức đã thông báo tình trạng hạn hán đang xảy ra ở 6 khu vực pháp lý cấp tỉnh, chiếm tới 1/4 sản lượng ngũ cốc của nước này vào năm ngoái.

Tỉnh Tứ Xuyên ở tây nam bị ảnh hưởng nặng nề nhất khi lượng mưa sụt giảm, do khu vực này phụ thuộc nhiều vào thủy điện để cung cấp điện. Nhiệt độ tăng cao khiến nhu cầu sử dụng máy điều hòa tăng cao, có nguy cơ gây quá tải cho mạng lưới điện

Hôm 21/8, chính quyền địa phương đã có biện pháp ứng phó khẩn cấp cao nhất trong bối cảnh nguồn cung điện hạn chế. Giới chức yêu cầu nhiều nhà máy tiếp tục đóng cửa hoặc giảm quy mô sản xuất - vốn đã thông báo từ tuần trước đó.

Thông báo này đã ảnh hưởng đến một số nhà sản xuất toàn cầu như Foxconn Technology Co. Ltd., Volkswagen AG và Toyota Motor Corp., cũng như các nhà sản xuất muối lithium, phân bón và thiết bị quang điện hoạt động ở Tứ Xuyên. Tesla đã yêu cầu chính quyền Thượng Hải hỗ trợ đảm bảo cho các nhà cung cấp có đủ điện vì 16 cơ sở trong số đó không thể sản xuất hết công suất.

Theo Bộ Thủy lợi Trung Quốc, mực nước dọc theo một số đoạn sông Dương Tử - con sông dài nhất nước này và là nguồn nước quan trọng cho thủy điện, giao thông và nước tưới cây trông, đã giảm xuống mức thấp chưa từng có. Tại Hán Khẩu (Vũ Hán), mực nước hôm thứ Năm tuần trước ở mức thấp hơn 1 nửa so với trung bình trong lịch sử.

Các nhà khoa học khí hậu Mỹ và châu Âu cho biết tình trạng nóng lên toàn cầu đã khiến ảnh hưởng của hiện tượng La Niña trở nên nghiêm trọng hơn. Isla Simpson - nhà khoa học khí hậu tại Trung tâm Nghiên cứu Khí quyển Quốc gia ở Boulder (Colorado) giải thích, thời tiết nóng nực khiến độ ẩm từ đất bốc hơi và làm tăng nguy cơ hạn hán.

La Niña thường kéo dài từ 9-12 tháng, nhưng hiện tượng này đã xảy ra ở năm thứ 2 và được dự báo sẽ kéo dài đến ít nhất là tháng 2/2023, theo ước tính của Cục Quản lý Khí quyển và Đại dương Quốc gia Mỹ.

Theo Moody’s Investors Service, tác động của đợt hạn hán và nắng nóng kéo dài với những lĩnh vực như du lịch, sản xuất và nông nghiệp có thể trở thành lực cản lâu dài đối với xếp hạng tín nhiệm của các quốc gia Nam Âu.

Marie Diron - giám đốc điều hành bộ phận tín dụng quốc gia tại Moody’s ở London, cho biết: "Nếu hiện tượng nắng nóng cực đoan liên tiếp xảy ra vào tháng 7 và tháng 8 ở các khu vực châu Âu, thì doanh nghiệp và người dân có thể sẽ gặp rất nhiều khó khăn."

Tham khảo WSJ