Ông TRẦN VĂN MAU (chủ tịch UBND phường Phước Long B)

Khảo sát: nơi nào cũng nêu khó khăn

Trong các buổi khảo sát việc xây dựng hệ thống chính trị tuyến cơ sở; vấn đề tổ chức bộ máy ở phường, xã đông dân, đặc thù trên địa bàn TP của Phó bí thư Thành ủy Nguyễn Hồ Hải vừa qua, những phường đông dân như Bình Hưng Hòa A (quận Bình Tân) và Hiệp Bình Chánh (TP Thủ Đức) đều nêu khó khăn chung nằm ở biên chế, nguồn nhân lực; áp lực với lượng công việc, hồ sơ, thủ tục quá tải so với số cán bộ, công chức hiện hữu như cảnh sát khu vực tại phường Bình Hưng Hòa A thiếu hụt đến 37 người khiến một người phải ôm nhiều "tầng" trách nhiệm. Còn ở xã đảo như Thạnh An (Cần Giờ), dù không khó khăn về biên chế nhưng chế độ chính sách, đãi ngộ cũng là trăn trở của các lãnh đạo nơi đây.

Cuộc khảo sát về bộ máy tổ chức, nguồn nhân lực hiện tại của TP này nhằm phục vụ cho việc hoàn thiện dự thảo nghị quyết mới thay nghị quyết 54 của Bộ Chính trị và đánh giá thực tế tình hình địa phương sau nghị quyết 131 của Quốc hội.

Ngoài tăng biên chế, còn gì nữa?

Người dân làm thủ tục hành chính tại UBND xã Vĩnh Lộc A, huyện Bình Chánh, TP.HCM - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Ông Trần Văn Mau cho biết đã nhiều lần kiến nghị tăng biên chế công chức. "Nhiều nơi đề nghị tăng cán bộ không chuyên trách, nhưng điều kiện lương bổng của cán bộ không chuyên trách thấp, không có phúc lợi, không được tăng lương nên trách nhiệm và sự gắn bó của họ cũng hạn chế", ông Mau kiến nghị.

Chủ tịch UBND một phường ở TP Thủ Đức đặt vấn đề: nếu quy định hiện nay không tăng biên chế được thì phải tăng thu nhập cho cán bộ, công chức được không? Khối lượng công việc cần 5 người làm nhưng 3 người có thể giải quyết được thì 3 người đó được hưởng lương bằng 5 người được không? Hoặc khoán việc cho chủ tịch quận, chủ tịch phường với thù lao tương ứng với lượng công việc phải giải quyết hằng năm. Nếu chủ tịch không tuyển thêm người thì có thể sắm thêm máy móc, đầu tư công nghệ để hỗ trợ công chức nhằm giải quyết công việc nhanh hơn, hiệu quả hơn, giảm tải, giảm áp lực cho cán bộ, nhân viên.

Nhiều chuyên gia cũng cho rằng do TP.HCM là một siêu đô thị với khối lượng hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội rất lớn nên nhu cầu về thủ tục hành chính cũng rất cao. Vì vậy, khi giao biên chế cho TP.HCM không đơn thuần chỉ căn cứ vào cấp hành chính chung chung.

Tại buổi làm việc về tình hình kinh tế - xã hội TP.HCM 7 tháng đầu năm mới đây, Thủ tướng Phạm Minh Chính cũng đề nghị TP và các bộ, ngành nghiên cứu nhiều hướng giải quyết cho TP. Có thể tăng lương cho cán bộ, công chức hoặc tăng biên chế cho TP.HCM. Sau đó, UBND TP.HCM đã kiến nghị với Thủ tướng Chính phủ một số giải pháp để giảm tải công việc cho cán bộ, công chức ở những đô thị đặc biệt.

Theo đó, TP kiến nghị tăng biên chế công chức ở các phường lên 17 người thay vì 15 người theo quy định hiện hành đối với các phường có từ 30.000 dân trở xuống. Ở những phường có dân số đông hơn, cứ thêm 15.000 dân thì phường được thêm 1 biên chế công chức.

Đồng thời, TP cũng kiến nghị với Thủ tướng sửa đổi quy định hiện hành cho phép HĐND TP.HCM được quyết định số lượng cán bộ không chuyên trách tại các xã, phường.

Cần áp dụng khoa học - công nghệ

Các chuyên viên Văn phòng UBND quận Bình Thạnh - bộ phận tiếp nhận và trả kết quả - Ảnh: HỮU HẠNH

PGS.TS Nguyễn Tấn Phát - nguyên thứ trưởng Bộ GD-ĐT, nguyên giám đốc ĐH Quốc gia TP.HCM - cho rằng nếu căn cứ nhu cầu định mức công việc cụ thể thì TP đang thiếu biên chế.

Vì vậy, "lời giải chuẩn xác cho con số dôi dư như có báo cáo từng nêu cần tiếp tục có sự nghiên cứu đa chiều, toàn diện", ông Phát nhấn mạnh.

* Thưa ông, hiện có nhiều ý kiến cho rằng việc đánh giá vị trí việc làm và biên chế công chức của TP.HCM như các tỉnh khác là chưa chính xác. Quan điểm của ông thế nào?

- Thực chất chúng ta mong muốn cán bộ, công chức của TP phải nâng cao năng lực nhiều hơn nữa mà chưa thấu hiểu đầy đủ khó khăn, đặc biệt là khối lượng công việc và tính phức tạp, đặc thù của TP.

Điển hình như chuyện tăng nguồn nhân lực đột xuất nhằm đáp ứng yêu cầu dập tắt đại dịch COVID-19 vừa qua. Giải pháp có lẽ phải xuất phát từ hai phía. Về phía trung ương, tôi cho rằng cần có sự thấu hiểu nhiều hơn khó khăn thật sự của TP, có thể cử cán bộ có trách nhiệm "nằm vùng" ở TP một thời gian để hiểu sâu hơn, tìm ra giải pháp hợp lý.

Ngược lại, phía TP cũng cần tăng cường hơn nữa nhận thức vai trò tiên phong, đầu tàu thực hiện các mục tiêu đổi mới của Nhà nước, tận dụng có hiệu quả hơn nữa những ưu thế về khoa học - công nghệ, khai thác tốt cơ chế đặc thù từ nghị quyết 54 của Quốc hội để tạo thêm động lực cho công chức, viên chức đang làm việc.

* Ông nhận xét gì về tình trạng một số địa phương của TP.HCM, biên chế luôn "mút khung" nhưng cán bộ, công chức luôn quá tải công việc, do năng lực của cán bộ hay do năng suất thấp?

- Có nhiều nguyên nhân nhưng không chỉ đơn thuần so sánh giữa hai đơn vị hành chính đồng cấp để kết luận vấn đề. Một quận tại TP.HCM và một huyện tại tỉnh khác là cùng cấp nhưng dân số và tính chất phức tạp của công việc chênh nhau gấp 10 lần.

Đây không còn là sự khác nhau về lượng mà còn khác nhau về chất. Mặt khác, địa phương dân số đông, công việc phức tạp mà không được quan tâm thỏa đáng, không có phương pháp quản lý phù hợp, không áp dụng khoa học - công nghệ đủ "đô" thì không mong giảm thêm biên chế nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển xã hội.

* Về phía TP.HCM thì theo ông, TP cần áp dụng những giải pháp gì để giảm tải công việc?

- TP.HCM không chỉ là đầu tàu kinh tế mà còn là nơi đi đầu đột phá nhiều vướng mắc về cơ chế, giải pháp nên cần nghiên cứu áp dụng thêm những biện pháp cần thiết để giảm thêm biên chế, tiệm cận từng bước đòi hỏi của trung ương.

Ví dụ, TP có thể áp dụng khoa học - công nghệ, cách tiếp cận đa chiều và chuyên nghiệp hơn nữa cho một vị trí việc làm. Đồng thời, có cách đãi ngộ tốt hơn cho những nhân sự tham gia giải pháp thí điểm. Từ những thí điểm thành công sẽ nhân rộng ra toàn TP rồi kiến nghị trung ương áp dụng cho cả nước.

Sẽ xem xét tổng thể các vấn đề, trong đó có biên chế

Công chức ở TP.HCM bị quá tải không chỉ vì dân số đông mà còn vì cường độ hoạt động kinh tế, văn hóa xã hội dày đặc - Ảnh: QUANG ĐỊNH

Trao đổi với Tuổi Trẻ về vấn đề biên chế của TP.HCM, Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà cho biết hiện nay TP.HCM đang xây dựng đề án báo cáo, xin ý kiến Bộ Chính trị, sau đó sẽ trình Quốc hội nghị quyết mới về cơ chế, chính sách đặc thù cho TP thay thế nghị quyết số 54. "Cơ chế, chính sách đặc thù cho TP.HCM sẽ xem xét tổng thể các vấn đề kinh tế - xã hội, trong đó có vấn đề về biên chế" - bộ trưởng Bộ Nội vụ chia sẻ.

Trong khi đó, PGS.TS Nguyễn Thị Cành (nguyên giảng viên cao cấp của Trường ĐH Kinh tế - luật, ĐH Quốc gia TP.HCM) cho rằng tỉ lệ dân số/công chức, viên chức của TP lớn hơn nhiều địa phương khác.

Vì vậy biên chế cho quận, phường của TP mà cứ định biên như quận, phường của Đà Nẵng, Cần Thơ hay tỉnh, huyện, xã khác thì không hợp lý. Do vậy cần xem lại để lựa chọn chỉ số biên chế theo dân thay vì theo đơn vị hành chính cào bằng như đang thực hiện.

Tuy nhiên, không chỉ là chuyện giảm thấp tỉ lệ dân số/công chức, viên chức mà cần xem xét mức độ phức tạp của công việc để bố trí người cho hợp lý.

Ở đây có những dịch vụ công phục vụ toàn thể nhưng có dịch vụ lại phục vụ từng người dân, vì vậy cần tách dịch vụ nào khi dân số cao chiếm nhiều thời gian và hệ số này ở mức bao nhiêu phần trăm để tổ chức lại bộ máy, người cho hợp lý.

Chẳng hạn, với ngành y tế hay giáo dục của TP khi dân đông, học sinh đông phải mở thêm trường, cơ sở y tế phục vụ lượng người đông hơn nên cần số lượng công chức, viên chức phù hợp với tình hình thực tế. Trên cơ sở đó, TP giải trình với trung ương để có cơ chế tự chủ biên chế phù hợp.

Ngoài ra, cần ứng dụng mạnh mẽ công nghệ thông tin trong giải quyết các công việc, thủ tục hành chính để từng bước cắt giảm được nhân lực. Chẳng hạn các dịch vụ như đăng ký tạm trú, tạm vắng, đăng ký doanh nghiệp, kinh doanh qua online hay họp online từ cấp TP xuống quận, huyện, phường, xã... sẽ giúp giảm thời gian, chi phí, con người. Song những nơi đã ứng dụng công nghệ thông tin phổ biến cũng đòi hỏi trình độ nhân lực phải cao hơn để sử dụng được.

THÀNH CHUNG

2022-2026: cả nước đề nghị 242.372 biên chế hành chính

Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà vừa có tờ trình Chính phủ đề nghị phê duyệt tổng biên chế của cơ quan, tổ chức hành chính giai đoạn 2022-2026 là 242.372. Trong đó bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ 101.546 biên chế.

Địa phương (cấp huyện trở lên) có 140.826 biên chế. Số này đã bao gồm 7.035 công chức phường tại các phường không tổ chức HĐND chuyển thành công chức quận ở Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng. Biên chế của cơ quan đại diện Việt Nam ở nước ngoài là 1.068. Biên chế hội quần chúng được Đảng, Nhà nước giao nhiệm vụ ở trung ương là 686.

Các bộ, ngành, địa phương cũng được giao xây dựng kế hoạch tinh giản biên chế giai đoạn 2022-2026 và hằng năm để bảo đảm đến hết năm 2026 giảm tối thiểu 5% biên chế so với năm 2021.

Bộ Nội vụ đề nghị Thủ tướng cho phép bộ có ý kiến về số người làm việc hưởng lương từ ngân sách nhà nước trong đơn vị sự nghiệp công lập của bộ, ngành, địa phương cho cả giai đoạn 2022-2026 và đến hết năm 2026 theo số lượng Bộ Chính trị đã phê duyệt. Số này chưa bao gồm 65.980 biên chế giáo viên được bổ sung giai đoạn 2022-2026, do Bộ Chính trị mới quyết định bổ sung.

Tổng biên chế công chức được Thủ tướng phê duyệt giảm dần những năm qua, năm 2019 là gần 260.000, năm 2020 là hơn 253.000 và năm 2022 là hơn 249.000.

TTO - "Việc tuyển người về phường rất khó bởi hầu hết cán bộ, công chức rất e ngại về các phường đông dân số", giãi bày của lãnh đạo phường Hiệp Bình Chánh (TP Thủ Đức) khi nói về thực trạng thiếu hụt nhân lực tại phường.