Ngày 26/8, Ngân hàng Nhà nước tổ chức hội nghị trực tuyến toàn quốc phổ biến, giải đáp, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai chương trình hỗ trợ lãi suất 2%.

Tại hội nghị, các ngân hàng thương mại và Ngân hàng Nhà nước (NHNN) chi nhánh một số tỉnh, thành phố đã chia sẻ về các khó khăn khi đưa chính sách hỗ trợ lãi suất vào thực tế.

550 khách hàng được vay hỗ trợ lãi suất

Đại diện các ngân hàng thương mại (NHTM) cho biết qua 3 tháng triển khai đã vào cuộc rất tích cực: Khẩn trương ban hành quy định nội bộ; tổ chức tập huấn toàn hệ thống tới từng chi nhánh, phòng giao dịch; rà soát đối tượng thuộc các ngành, lĩnh vực được hỗ trợ lãi suất; Chủ động thông tin, tuyên truyền, đặc biệt một số NHTM còn phối hợp với chính quyền địa phương để truyền tải về chương trình hỗ trợ lãi suất tới các đối tượng thụ hưởng chính sách.

Tuy nhiên, do độ trễ của chính sách nên bước đầu kết quả triển khai chưa được nhiều. Theo báo cáo nhanh từ các NHTM, doanh số cho vay được hỗ trợ lãi suất đạt gần 4.407 tỷ đồng đối với gần 550 khách hàng, dư nợ được hỗ trợ lãi suất đạt khoảng 4.300 tỷ đồng; dự kiến số tiền hỗ trợ lãi suất cho khách hàng đến cuối tháng 8/2022 khoảng 13,5 tỷ đồng.

Nguyên nhân được chỉ ra là do đối tượng được hỗ trợ lãi suất của Nghị định 31: Các lĩnh vực, ngành nghề được hỗ trợ được cụ thể hóa từ Nghị quyết 43 của Quốc hội và Nghị quyết 11 của Chính phủ, song khi triển khai trong thực tiễn cho thấy các NHTM gặp khó khăn trong xác định đối tượng được hỗ trợ lãi suất trong một số trường hợp khách hàng hoạt động sản xuất, kinh doanh đa ngành; hiện nay nhiều hộ gia đình sản xuất kinh doanh vay vốn tại các NHTM nhưng không có đăng ký hộ kinh doanh nên không thuộc đối tượng được hỗ trợ. Do đó, vẫn cần các Bộ ngành tiếp tục có giải đáp, hướng dẫn cụ thể hơn.

Bên cạnh đó, vẫn còn tâm lý e ngại của các NHTM khi triển khai thực hiện do một số chương trình hỗ trợ lãi suất (gồm chương trình hỗ trợ lãi suất năm 2009 và một số chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước) vẫn chưa được quyết toán số tiền đã hỗ trợ lãi suất cho khách hàng.

Chương trình có nguồn tiền hỗ trợ từ Ngân sách nhà nước nên các NHTM cần thận trọng, đảm bảo dòng tiền hỗ trợ được đến đúng đối tượng, đúng mục tiêu, an toàn và hiệu quả, nên các NHTM mất nhiều thời gian chuẩn bị, xây dựng hệ thống tự động để theo dõi, hạch toán, quản lý dữ liệu báo cáo nhằm đảm bảo tính chính xác của dữ liệu trong công tác thanh, quyết toán, kiểm toán khi tham gia Chương trình được hỗ trợ lãi suất từ nguồn ngân sách nhà nước.

Một số chi nhánh NHTM đã chủ động liên hệ, hướng dẫn khách hàng làm thủ tục, hồ sơ hỗ trợ, song bản thân khách hàng (nhất là các doanh nghiệp) cũng có tâm lý e ngại trong trường hợp sơ suất khi tham gia chương trình hỗ trợ lãi suất từ ngân sách nhà nước, phải tuân thủ các thủ tục hậu kiểm, thanh tra, kiểm toán, kiểm tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

Ngân hàng gặp khó khăn gì khi triển khai?

"Các khách hàng có thể phát sinh nợ xấu trong quá trình làm ăn, một số khách hàng từ chối tham gia do sợ bị thanh tra, kiểm tra vào làm việc, thời gian tới chúng tôi sẽ động viên các khách hàng", ông Nguyễn Trần Mạnh Trung, Phó Tổng Giám đốc VietinBank cho biết.

Ông Nguyễn Việt Cường - Phó Tổng Giám đốc Vietcombank nêu khó khăn trong việc xác định khách hàng có khả năng phục hồi, trong quá trình kinh doanh sẽ có suy giảm và có phục hồi. 

Đồng thời, với hỗ trợ lãi suất dành cho mua nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập thấp, theo danh mục Bộ Xây dựng đã công bố thì tổng dư nợ cho vay ước khoảng 3-5.000 tỷ đồng, ông đánh giá con số vẫn còn nhỏ.

Ông Cường kiến nghị NHNN phối hợp có hướng dẫn cụ thể hơn về tiêu chí khách hàng có khả năng phục hồi, phạm vi khách hàng hỗ trợ lãi suất, bổ sung với khách hàng không có đăng ký kinh doanh.

Bà Phạm Thị Trung Hà, Phó Tổng Giám đốc MB, cho biết ngân hàng đã khẩn trương ban hành quy định nội bộ, tổ chức tập huấn toàn hệ thống tới từng chi nhánh, phòng giao dịch. Tuy nhiên, đến nay mới nhận được duy nhất một đề nghị từ phía khách hàng với tổng dư nợ 400 tỷ đồng, tương đương mức hỗ trợ lãi suất khoảng 2,5 tỷ đồng.

Tương tự, ông Nguyễn Hưng, Tổng Giám đốc TPBank, cho biết ngân hàng đã phân loại khách hàng thuộc các nhóm ngành được hỗ trợ lãi suất để chuyển về từng chi nhánh. Theo đó, TPBank đã tiếp cận 500 khách hàng nhưng số lượng khách hàng có đề nghị hỗ trợ khá thấp. Ngân hàng đang xem xét giải ngân cho gần 30 khách hàng, đã hỗ trợ 2 khách hàng và từ chối 6 khách hàng.

Trước những khó khăn trên, Ngân hàng Nhà nước cho biết chương trình hỗ trợ lãi suất 2%/năm từ nguồn NSNN là chương trình có quy mô lớn nhất từ trước tới nay triển khai thông qua hệ thống NHTM, do đó, tâm lý của các NHTM và khách hàng khi tham gia chương trình đều rất thận trọng, chặt chẽ để đảm bảo tuân thủ đúng quy định pháp luật.

Ngân hàng Nhà nước cho biết sẽ tiếp tục chỉ đạo các ngân hàng thương mại tích cực triển khai trên cơ sở tuân thủ quy định pháp luật. Đồng thời, tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các Bộ, ngành liên quan kịp thời tháo gỡ vướng mắc phát sinh trong triển khai chương trình nhằm đảm bảo đúng đối tượng, đúng mục tiêu, minh bạch và hiệu quả. Đẩy mạnh truyền thông giúp người dân, doanh nghiệp hiểu hơn về chính sách và nâng cao khả năng tiếp cận chương trình hỗ trợ này.