Chiều 30-8, TAND TP Hà Nội tuyên án với các bị cáo trong vụ bán rẻ “đất vàng” xảy ra tại Tổng công ty Sản xuất - Xuất nhập khẩu tỉnh Bình Dương (Tổng công ty 3/2) và một số đơn vị liên quan, gây thiệt hại hơn 5.700 tỉ đồng.
Tuyên án với 28 bị cáo
HĐXX tuyên 22 bị cáo phạm tội vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản của Nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Trong đó, hai ông Trần Văn Nam (cựu bí thư Tỉnh ủy) và Trần Thanh Liêm (cựu chủ tịch UBND tỉnh) cùng bị tuyên phạt bảy năm tù, Phạm Văn Cành (cựu phó bí thư thường trực Tỉnh ủy) bị tuyên ba năm tù nhưng cho hưởng án treo.
Bị cáo Nguyễn Văn Minh (cựu chủ tịch Tổng công ty 3/2) bị tuyên tổng hợp 27 năm tù về hai tội tham ô tài sản và vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản của Nhà nước gây thất thoát, lãng phí. Các bị cáo còn lại bị tuyên phạt từ ba năm tù nhưng cho hưởng án treo đến 23 năm tù.
 |
| Ba bị cáo Nguyễn Văn Minh, Trần Thanh Liêm, Trần Văn Nam (từ trái qua). Ảnh: UYÊN TRANG |
Số phận hai khu “đất vàng”
Về trách nhiệm dân sự, tòa tuyên buộc Tổng công ty 3/2 phải nộp tiền chênh lệch tiền SDĐ khi được giao đất với giá thấp hơn giá thực tế là hơn 760 tỉ đồng. Tòa ghi nhận tổng công ty đã nộp hơn 200 tỉ đồng nên phải nộp thêm hơn 560 tỉ đồng, đề nghị Cục Thuế tỉnh Bình Dương chịu trách nhiệm truy thu số tiền này.
Với khu đất 43 ha, tòa tuyên giao quyền tạm sử dụng cho Công ty Tân Phú và giao giấy chứng nhận quyền sử dụng khu đất cho Tỉnh ủy Bình Dương để xử lý theo quy định pháp luật. Với khu đất 145 ha, tòa đề nghị Tỉnh ủy Bình Dương thu hồi để xử lý theo quy định.
Do thiệt hại đã được khắc phục nên tòa án không buộc các bị cáo phải bồi thường thiệt hại.
Hành vi nguy hiểm cho xã hội
Theo HĐXX, hành vi của các bị cáo trong vụ án là nguy hiểm cho xã hội, xâm phạm hoạt động đúng đắn của cơ quan, tổ chức. Các bị cáo đều là những người có trách nhiệm, biết rõ quy định sử dụng tài sản công nhưng vì động cơ vụ lợi đã có hành vi sai phạm, gây thiệt hại đặc biệt lớn.
Tuy nhiên, tòa cũng ghi nhận nhiều tình tiết giảm nhẹ như các bị cáo có nhiều thành tích trong công tác, thành khẩn khai báo... Đặc biệt, hậu quả vụ án đã cơ bản được khắc phục.
Xét vai trò cá nhân, bị cáo Nguyễn Văn Minh với chức vụ chủ tịch Tổng công ty 3/2 là người chịu trách nhiệm cao nhất tại đơn vị này. Bị cáo chỉ đạo đồng phạm thực hiện loạt hành vi sai phạm, cố ý vi phạm điều lệ của tổng công ty, tạo điều kiện cho công ty “sân sau”…, trực tiếp gây thất thoát số tiền hơn 1.850 tỉ đồng. HĐXX nhận định bị cáo là người khởi xướng, chủ mưu, xuyên suốt tích cực thực hiện các hành vi phạm tội, phải chịu trách nhiệm chính.
Về phía các cựu lãnh đạo tỉnh Bình Dương, bị cáo Trần Văn Nam với chức vụ bí thư Tỉnh ủy, không ngăn chặn sai phạm mà “bao che và chỉ đạo cấp dưới” làm các văn bản để hợp thức hóa khi giao đất. Ông Nam chấp thuận tham mưu của cấp dưới trong việc áp đơn giá tiền sử dụng đất (SDĐ) sai thời điểm khi giao hai khu 43 ha và 145 ha cho Tổng công ty 3/2.
Trong khi đó, bị cáo Trần Thanh Liêm với chức vụ chủ tịch UBND tỉnh Bình Dương, phải có trách nhiệm bảo vệ tài sản của Nhà nước tại doanh nghiệp. Bị cáo biết khu đất 145 ha đã được tỉnh phê duyệt phương án sử dụng, kế thừa vào giá trị tài sản Tổng công ty 3/2 sau cổ phần hóa. Ông Liêm cũng biết việc lô đất bị đưa vào góp vốn tại liên doanh công ty tư nhân nhưng vẫn ký quyết định không đưa khu đất này vào giá trị doanh nghiệp sau cổ phần hóa, gây thất thoát cho Nhà nước.
HĐXX cũng xác định Nguyễn Đại Dương (con rể của bị cáo Nguyễn Văn Minh) có vai trò xuyên suốt, thúc đẩy, tạo điều kiện cho cha vợ và các đồng phạm khác thực hiện hành vi phạm tội. Bị cáo là người điều hành Công ty Âu Lạc, nhờ người khác đứng tên cổ phần tại công ty..., VKS truy tố bị cáo là có căn cứ, đúng pháp luật, không oan.
“Đất vàng” bị bán rẻ, thiệt hại cả ngàn tỉ
Năm 2012 và 2013, ông Trần Văn Nam với cương vị phó chủ tịch UBND tỉnh đã ký quyết định giao hai khu đất 43 ha và 145 ha cho Tổng công ty 3/2 theo hình thức có thu tiền SDĐ.Tuy nhiên, các bị cáo khi đó là lãnh đạo, cán bộ tại Cục Thuế và Văn phòng UBND tỉnh lại tham mưu, đề xuất áp dụng đơn giá từ năm 2006 thay vì năm 2012 để thu tiền SDĐ. Ông Nam nhận thức được đề xuất này trái quy định nhưng vẫn quyết định cho thực hiện. Hậu quả, ngân sách bị thất thoát hơn 760 tỉ đồng vì không thu đủ tiền SDĐ.
Quá trình thực hiện dự án, bị cáo Nguyễn Văn Minh và đồng phạm chuyển nhượng trái phép khu đất 43 ha và 30% vốn góp của Tổng công ty 3/2 tại Công ty Tân Phú. Các bị cáo là lãnh đạo Tỉnh ủy, UBND tỉnh đã không ngăn chặn hành vi sai phạm của bị cáo Minh. Thậm chí một số bị cáo còn hợp thức hóa thủ tục để bị cáo Minh hoàn tất chuyển nhượng tài sản nhà nước sang công ty của con rể mình và bán cho tư nhân. Hành vi này của các bị cáo gây thất thoát hơn 984 tỉ đồng.
Khi thực hiện cổ phần hóa Tổng công ty 3/2, với động cơ vụ lợi, bị cáo Minh sắp xếp đưa hai công ty “sân sau” của gia đình tham gia liên doanh tại dự án khu đất 145 ha. Bị cáo chỉ đạo cấp dưới loại trừ khu đất trên ra khỏi giá trị doanh nghiệp trong quá trình cổ phần hóa, đồng thời cố ý chuyển nhượng khu đất với thủ đoạn góp vốn bằng quyền SDĐ vào một công ty khác.
Cựu chủ tịch UBND tỉnh Trần Thanh Liêm cùng một số bị cáo tại văn phòng Tỉnh ủy, Sở Tài chính tỉnh Bình Dương dù biết rõ khu đất 145 ha phải được đưa vào xác định giá trị doanh nghiệp khi cổ phần hóa nhưng vẫn đồng ý, ký quyết định phê duyệt giá trị doanh nghiệp. Cơ quan tố tụng xác định hành vi phạm tội của các bị cáo gây thiệt hại hơn 4.000 tỉ đồng.
Chưa dừng lại, bị cáo Nguyễn Văn Minh còn chỉ đạo một số người khác, bao gồm con gái là Nguyễn Thục Anh, chuyển nhượng 19% cổ phần Công ty Tân Thành cho Tổng công ty 3/2 - cổ phần. Thông qua việc nâng giá trị doanh nghiệp lên nhiều lần, các bị cáo chiếm đoạt số tiền chênh lệch hơn 815 tỉ đồng.