Cách Jakarta hơn 2 giờ đi máy bay và cách sân bay Balikpapan 2 giờ lái xe, thủ đô mới Nusantar đang hiện ra giữa khu rừng nhiệt đới rộng lớn trên đảo Borneo. Ngay tháng này, Tổng thống Indonesia Joko Widodo sẽ chuyển một số chức năng của chính phủ sang Nusantara. Ông còn có kế hoạch tổ chức lễ kỷ niệm Ngày Độc lập 17/8 năm tới bên ngoài dinh tổng thống mới.

Khi chỉ còn một năm nữa là đến thời điểm dời đô, một quan chức cấp cao của chính phủ Indonesia gần đây bày tỏ tham vọng biến Nusantar thành một trung tâm kinh tế, bằng cách thu hút các doanh nghiệp hạt nhân từ các ngành khác nhau, bao gồm cả năng lượng tái tạo và chăm sóc sức khỏe.

"Không chỉ di dời thủ đô, nơi dành cho các chức năng của chính phủ. Chúng tôi muốn tạo ra một trung tâm tăng trưởng kinh tế mới", Danis H. Sumadilaga, Phụ trách giám sát phát triển cơ sở hạ tầng tại Bộ Công trình Công cộng và Nhà ở Indonesia, cho biết.

Ông cho hay chính phủ đang nỗ lực thu hút doanh nghiệp trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, chăm sóc sức khỏe, giáo dục và nông nghiệp, mặc dù thủ đô Jakarta hiện hữu cũng sẽ tiếp tục phát triển.

Sau khi tái đắc cử tổng thống năm 2019, ông Widodo công bố kế hoạch dời đô, với lý do Jakarta quá đông đúc và ô nhiễm, cũng như nhu cầu về một động cơ tăng trưởng ở nửa phía đông của quốc đảo. Trong một cuộc phỏng vấn với Nikkei vào tháng 11/2022, ông tuyên bố sẽ xây dựng "một trung tâm fintech" ở Nusantara, nói thêm rằng chính phủ sẽ đưa ra "các ưu đãi đầu tư rất cạnh tranh ở đó".

Việc di dời thủ đô dự kiến diễn ra theo 5 giai đoạn cho đến năm 2045. Trong giai đoạn đầu tiên, khu vực chính phủ cốt lõi có diện tích 66,71 km2, và đã hoàn thành 36% công việc xây dựng. Việc xây dựng sẽ hoàn thành 70% vào cuối năm nay, theo ông Sumadilaga. Thừa nhận chi phí vật liệu xây dựng gia tăng sau cuộc chiến Ukraine, nhưng ông khẳng định rằng dự án đang đúng tiến độ.

Chính phủ Indonesia ước tính dân số Nusantara sẽ đạt 60.000 người vào năm tới, tăng lên 2 triệu năm 2040 và hơn 4 triệu vào năm 2060. Thành phố sẽ có diện tích 2.561 km2. Được hình dung là một "thành phố toàn cầu xanh và thông minh", siêu dự án này là trọng tâm trong tầm nhìn của Widodo đưa Indonesia vào hàng ngũ các quốc gia phát triển và thực hiện cam kết trung hòa carbon vào 2060.

Để biến kế hoạch thành hiện thực, Indonesia đã kêu gọi các chính phủ và công ty nước ngoài đầu tư xây dựng thủ đô mới và đưa ra các gói ưu đãi. Trong số 466.000 tỷ rupiah (30,8 tỷ USD) chi phí xây dựng dự kiến, các kế hoạch huy động 80% vốn từ khu vực tư nhân và chính phủ các nước giàu.

Chưa có cam kết lớn, cụ thể nào về đầu tư nước ngoài thành hiện thực cho đến nay. Tuy nhiên, Indonesia đã nhận được khoảng 300 thư bày tỏ ý định, với khoảng 30 thư tìm hiểu đầu tư. Các công ty nước ngoài từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Singapore và Nhật Bản là những nhà quan tâm hàng đầu.

Tại cuộc gặp song phương gần đây, ông Widodo và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đồng ý hợp tác xây dựng thủ đô mới. Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết nước này sẵn sàng mở rộng hợp tác lĩnh vực ôtô điện và thành phố thông minh.

Trong khi đó, Takehiro Yasui, Trưởng văn phòng JICA tại Indonesia, nói Nhật Bản có lợi thế trong việc cung cấp hỗ trợ để xây dựng một thành phố thân thiện với môi trường. Còn Hàn Quốc đã đưa công nghệ vào đập Sepaku Semoi, được xây dựng giữa các đồn điền cọ dầu nhằm cung cấp nước sạch cho Nusantara và các khu vực lân cận. Theo các quan chức địa phương, các khu vực này sẽ là nơi đầu tiên cung cấp nước máy có thể uống được. "Chúng tôi háo hức chờ ngày uống nước máy vào năm sau", một quan chức địa phương nói.

Phiên An (theo Nikkei)