Sau mức tăng trưởng GDP khá khiêm tốn 3,7% trong nửa đầu năm 2023, những dấu hiệu tích cực đang âm thầm xuất hiện trong nền kinh tế Việt Nam. Mặc dù dòng chảy thương mại toàn cầu vẫn chưa có sự hồi phục rõ ràng, các thách thức không hề mờ nhạt, nhưng các chỉ số tần suất cao cho thấy một số dấu hiệu ổn định tích cực.

Trên đây là những nhận định của Khối Nghiên cứu Kinh tế Toàn cầu HSBC trong báo cáo “Dữ liệu Việt Nam tháng 7 – Sự ổn định quý giá” vừa được công bố hôm 2/8.

Dấu hiệu tích cực  

Theo HSBC, bất ngờ lớn nhất xuất hiện ở các lĩnh vực giao thương bên ngoài. Xuất khẩu tiếp tục giảm so với cùng kỳ, nhưng mức giảm chỉ ở mức thấp 3,5%. Mặc dù điều này một phần là do hiệu ứng cơ sở thuận lợi, nhưng xuất khẩu trong tháng 7 đã tăng lên mức cao nhất trong vòng 9 tháng.

Trong khi các mặt hàng xuất khẩu chính, bao gồm dệt may, giày dép và điện thoại, tiếp tục chịu sự sụt giảm ở mức 2 con số, thì các lô hàng máy tính và linh kiện điện tử lại bất ngờ bù đắp phần nào những khó khăn này, tăng vọt 32% so với cùng kỳ. Tuy nhiên, điều tương tự không xảy ra đối với điện thoại thông minh, lĩnh vực vốn đang tiếp tục đối mặt với những thách thức ngày càng gia tăng.

Báo cáo của HSBC cho thấy, tâm lý e dè đối với triển vọng thương mại vẫn tiếp diễn trong tháng 7, với chỉ số PMI sản xuất vẫn nằm trong vùng thu hẹp ở mức 48,7. Đây là tháng thứ 5 liên tiếp chỉ số PMI của Việt Nam ở dưới ngưỡng 50. Tuy nhiên, các chỉ số tần số cao đang bắt đầu cho thấy một số dấu hiệu ổn định.

Mặc dù còn sớm để kết luận, nhưng các chỉ số PMI tương lai đang cho thấy triển vọng thương mại ngắn hạn của Việt Nam sẽ ổn định hơn – đầu tiên là dừng đà suy giảm, sau đó sẽ phục hồi.

Bất chấp những thách thức bên ngoài đang tiếp diễn, triển vọng FDI của Việt Nam vẫn còn vẹn nguyên. Vốn FDI mới đạt 3% GDP trong quý 2/2023, ngang bằng với năm 2022. Mặc dù tốc độ tăng trưởng chậm lại so với mức đỉnh hơn 7% trong năm 2017, nhưng các điều kiện thắt chặt tiền tệ toàn cầu trong những năm gần đây phần nào lý giải cho sự giảm tốc này.

So với các quốc gia trong khu vực, Việt Nam vẫn là nước nhận FDI lớn thứ hai trong ASEAN tính theo phần trăm GDP, chỉ sau Malaysia. Các "gã khổng lồ" công nghệ trên thế giới, bao gồm Infineon, LG, Foxconn, tiếp tục công bố kế hoạch mở rộng tại Việt Nam.

Tất cả những yếu tố này mang lại hy vọng rằng lĩnh vực giao thương của Việt Nam sẽ phục hồi mạnh mẽ một khi chu kỳ thương mại khởi sắc, HSBC nhận định.

Trụ cột kinh tế

Ngoài thương mại, các dịch vụ trong nước của Việt Nam tiếp tục đóng vai trò là trụ cột hỗ trợ kinh tế, phần lớn là nhờ sự gia tăng khách du lịch quốc tế. Du khách từ Trung Quốc đại lục tiếp tục đều đặn đến Việt Nam, lượng du khách đạt khoảng 45% so với năm 2019. Lần đầu tiên sau hơn 3 năm, Việt Nam một lần nữa đón hơn một triệu lượt khách trong một tháng.

Đặc biệt, tốc độ du khách Trung Quốc quay lại Việt Nam là cao nhất, vượt xa Thái Lan, vốn là thị trường ASEAN truyền thống đối với du lịch nước ngoài của Trung Quốc.

Điều này có lẽ nhờ vào việc phục hồi ổn định các chuyến bay giữa Việt Nam và Trung Quốc hiện ở mức 53% so với năm 2019, chỉ sau Singapore (75%) và Malaysia (57%). Ngoài ra, với thay đổi gần đây trong chính sách nới lỏng thị thực dự kiến được triển khai từ giữa tháng 8, triển vọng du lịch Việt Nam tiếp tục khả quan.

Mặt khác, lạm phát tiếp tục mang lại nhiều tin tốt. Trong tháng 7, lạm phát toàn phần chỉ tăng 2,1% so với cùng kỳ, thấp hơn nhiều so với mức trần lạm phát 4,5% của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) do lạm phát năng lượng tiếp tục giảm.

Mặc dù các dịch vụ tăng trưởng mạnh mẽ cho thấy lạm phát có thể sẽ giảm tốc so với lạm phát toàn phần, động lực lạm phát đã trở nên ít đáng ngại hơn đối với NHNN, điều này đảm bảo sẽ có thêm hỗ trợ tiền tệ.

HSBC kỳ vọng NHNN sẽ thực hiện cắt giảm lãi suất thêm 0,5%, và sẽ là lần cắt giảm lãi suất cuối cùng trong chu kỳ nới lỏng hiện tại. Theo HSBC, NHNN gần đây cũng đã phát đi tín hiệu sẵn sàng thực hiện nhiều biện pháp hơn nếu “điều kiện thị trường cho phép”.

“Dù vậy, chúng tôi vẫn thận trọng với những rủi ro gia tăng lạm phát tiềm ẩn, đặc biệt là do hiện tượng El Niño đang ngày càng nhiều hơn”, HSBC chia sẻ.

Thật vậy, đà lạm phát lương thực đã tăng mạnh trong 2 tháng qua. Một tác động khác chính là các đợt tăng giá năng lượng về sau, với việc EVN gần đây xin phép Chính phủ để tăng giá điện một lần nữa do khó khăn tài chính.

Nhìn chung, dù cho tình hình vẫn chưa khởi sắc hoàn toàn, nhưng Việt Nam đã khởi động nửa cuối năm 2023 với nhiều dấu hiệu cải thiện trong hoạt động kinh tế, HSBC nhận định.